હિન્દુ ધર્મમાં અઠવાડિયાના દરેક દિવસનું એક ખાસ મહત્વ છે. પણ શનિવારનો દિવસ ખાસ કરીને ન્યાયના દેવતા શનિદેવને સમર્પિત માનવામાં આવે છે. શનિ ગ્રહને કર્મ, ન્યાય, બાધાઓ અને દંડનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે શનિવારે શુદ્ધ મનથી શનિદેવની પૂજા કરવાથી જીવનની બધી બાધાઓ દૂર થાય છે, ગ્રહદોષ શાંત થાય છે અને વ્યક્તિને કર્મોનું યોગ્ય ફળ મળે છે.
શનિવારનું પૌરાણિક મહત્વ
શનિદેવને સૂર્ય ભગવાનના પુત્ર માનવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે તેમનો સ્વભાવ થોડો કઠોર હોય છે, કારણ કે તેઓ મનુષ્યને તેના સારા કે ખરાબ કર્મોના આધારે જ ફળ આપે છે. લોકો શનિની સાઢેસાતી અને ઢૈયાથી ડરે છે, કારણ કે આ સમય જીવનમાં પડકારો અને મુશ્કેલીઓથી ભરપૂર હોય છે. પણ ખરેખર શનિદેવ ન્યાયના દેવતા છે. જો કોઈ મનુષ્ય શુદ્ધ મનથી પોતાના ખોટા કામો પર પસ્તાવે છે, બીજાઓની મદદ કરે છે અને પ્રામાણિકતાથી જીવન જીવે છે, તો શનિદેવ તેને આશીર્વાદ ચોક્કસ આપે છે અને તેની સમસ્યાઓ દૂર કરે છે.
પુરાણા ધાર્મિક ગ્રંથો જેમ કે મહાભારત અને સ્કંદ પુરાણમાં પણ શનિદેવની મહિમાનું વિસ્તારથી વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. આ ગ્રંથોમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે શનિવારના દિવસે શનિદેવની પૂજા, વ્રત અને ખાસ ઉપાય કરવાથી તેમની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે. આ દિવસ તેમના આશીર્વાદ મેળવવા અને પોતાના જીવનની મુશ્કેલીઓ ઓછી કરવાનો સૌથી સારો અવસર હોય છે. શનિદેવની શુદ્ધ ભક્તિથી જીવનમાં સુખ, સફળતા અને શાંતિ આવે છે.
શનિવારની પૂજા વિધિ
- શનિવારે પ્રાતઃકાળ જલ્દી ઉઠીને સ્નાન કરીને સાફ વસ્ત્ર પહેરો. પીપળના વૃક્ષની પૂજાનું આ દિવસે ખાસ મહત્વ હોય છે. પીપળના વૃક્ષને જળ ચઢાવો અને સાત વાર પરિક્રમા કરો. શનિદેવની મૂર્તિ કે ચિત્ર સામે તેલનો દીપક પ્રગટાવો.
- સવારે જલ્દી ઉઠો અને સ્નાન કરો: શનિવારના દિવસે સવારે જલ્દી ઉઠીને સ્વચ્છ સ્નાન કરો. સ્નાન પછી કાળા કે નીલા રંગના કપડાં પહેરવા શુભ હોય છે, કારણ કે આ રંગ શનિદેવને પ્રિય છે.
- પીપળના વૃક્ષની પૂજા કરો: પીપળનું વૃક્ષ શનિદેવનું પ્રિય વૃક્ષ છે. પૂજા દરમિયાન પીપળના વૃક્ષને જળ અર્પણ કરો અને તેની આસપાસ સાત વાર પરિક્રમા કરો. આનાથી શનિદેવની કૃપા વધે છે અને મનની શાંતિ મળે છે.
પૂજાની સામગ્રી એકઠી કરો
પૂજા માટે જરૂરી વસ્તુઓ એકઠી કરો જેમ કે:
- કાળા તલ
- સરસવનું તેલ
- નીલા કે કાળા ફૂલ
- કાળું વસ્ત્ર
- લોખંડની નાની વાટકી
- દીપક અને અગરબત્તી
- દીપક પ્રગટાવો: લોખંડની વાટકીમાં સરસવનું તેલ નાખીને દીપક બનાવો અને તેને પ્રગટાવો. આ દીપક શનિદેવને સમર્પિત હોય છે અને તેમની કૃપા પ્રાપ્ત કરવાનું માધ્યમ છે.
- કાળા તલ અને ફૂલ અર્પણ કરો: દીપક પ્રગટાવ્યા પછી કાળા તલ અને નીલા કે કાળા ફૂલ શનિદેવને ચઢાવો. આ વસ્તુઓ શનિદેવને ખૂબ પ્રિય છે અને તેમના આશીર્વાદનું કારણ બને છે.
- મંત્રનો જાપ કરો: શનિદેવની મૂર્તિ કે ચિત્ર સામે ધ્યાન લગાવીને "ॐ शं शनैश्चराय नमः" મંત્રનો ઓછામાં ઓછો 108 વાર જાપ કરો. મંત્ર જાપથી શનિદેવ પ્રસન્ન થાય છે અને જીવનની બાધાઓ દૂર થાય છે.
- હનુમાનજીની પૂજા કરો: હનુમાનજીની પણ પૂજા ચોક્કસ કરો કારણ કે કહેવાય છે કે શનિદેવ હનુમાન ભક્તોને કોઈ કષ્ટ આપતા નથી. હનુમાન ચાલીસાનો પાઠ કરવાથી શનિદોષ દૂર થાય છે.
- ભજન કે આરતી કરો: પૂજાના અંતમાં શનિદેવની આરતી કરો અને શાંતિ અને આશીર્વાદ માટે દીપક પ્રગટાવો. આનાથી ઘર-પરિવારમાં સુખ-શાંતિ બની રહે છે.
શનિવારનું વ્રતના લાભ
શનિવારે વ્રત રાખવાની પરંપરા અત્યંત જૂની છે. ખાસ કરીને જે લોકો શનિની સાઢેસાતી કે ઢૈયાથી પીડાય છે, તેમના માટે આ વ્રત અત્યંત લાભદાયક માનવામાં આવે છે.
- શનિની સાઢેસાતી અને ઢૈયાથી રાહત: જે લોકો શનિની સાઢેસાતી કે ઢૈયામાં હોય છે, તેમને શનિવારનું વ્રત કરવાથી શનિદેવની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે અને મુશ્કેલીઓ ઓછી થાય છે.
- વ્યાપાર અને કરિયરમાં સુધારો: જે લોકો વ્યાપાર કે નોકરીમાં અવરોધ અનુભવે છે, તેમના માટે આ વ્રત લાભદાયક સાબિત થાય છે. વ્રતથી સફળતા મળે છે અને નવા અવસર ખુલે છે.
- કાનૂની મામલાઓમાં જીત: જો કોઈના કોર્ટ-કચેરી કે અન્ય કાનૂની મામલાઓમાં અડચણ હોય, તો શનિવારનું વ્રત કરવાથી કોર્ટના મામલાઓમાં સફળતા મળવાની શક્યતા વધી જાય છે.
- પારિવારિક જીવનમાં શાંતિ: ઘરમાં કલહ, ઝઘડા કે અનબન ચાલી રહી હોય તો આ વ્રતથી પારિવારિક વાતાવરણમાં શાંતિ અને સમજદારી આવે છે. પરિવારના સભ્યો મિલનસાર રહેવા લાગે છે.
- સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો: શનિવારનું વ્રત કરવાથી વ્યક્તિના સ્વાસ્થ્યમાં પણ સુધારો આવે છે અને મન પ્રસન્ન રહે છે. તણાવ અને ચિંતા ઓછી થાય છે.
શનિવારના ખાસ મંત્રો
શનિવારે મંત્રોનો જાપ કરવાથી માનસિક શાંતિ સાથે-સાથે જીવનની સમસ્યાઓથી છુટકારો મળે છે. નીચે કેટલાક મુખ્ય શનિ મંત્રો આપવામાં આવ્યા છે:
- બીજ મંત્ર:
'ॐ प्रां प्रीं प्रौं सः शनैश्चराय नमः।' - શનિ ગાયત્રી મંત્ર:
'ॐ सूर्यपुत्राय विद्महे महाकायाय धीमहि तन्नो मन्दः प्रचोदयात्।' - હનુમાન મંત્ર (શનિ પીડાથી બચાવ માટે):
'ॐ हं हनुमते नमः।'
આ મંત્રોનો 108 વાર જાપ કરવાનું ખાસ ફળદાયક માનવામાં આવે છે.
શનિદેવ આરતી
'જય-જય શનિદેવ જય-જય શનિદેવ.
કષ્ટ નિવારણ કરીએ, ભક્તોના સેવ.।
નીલાંબર ધારીણ શૂળધર કાળ.
કૃપા દ્રષ્ટિ દીજે, સબ હોય નિહાળ.।
જય-જય શનિદેવ જય-જય શનિદેવ.'
શનિવારે કરો આ ખાસ કાર્ય
શનિવારના દિવસે કેટલાક ખાસ કામ કરવાથી શનિદેવની કૃપા મળે છે અને જીવનની મુશ્કેલીઓ ઓછી થાય છે. સૌથી પહેલા, પીપળના વૃક્ષને જળ અર્પણ કરો અને તેના નીચે દીપક પ્રગટાવો. પીપળનું વૃક્ષ શનિદેવનું પ્રિય માનવામાં આવે છે, તેથી તેની સેવા કરવાથી શનિની દશા સારી થાય છે. સાથે સાથે, શનિવારના દિવસે કાળા રંગના પ્રાણીઓ જેમ કે કાળો કુતરો, કાળી ગાય કે કાગડાને ભોજન કરાવવું શુભ માનવામાં આવે છે. આનાથી શનિદેવ પ્રસન્ન થાય છે અને જીવનમાં શાંતિ આવે છે.
આ ઉપરાંત ગરીબો અને જરૂરિયાતમંદોને કાળું કપડું, કાળા તલ કે લોખંડની વસ્તુઓ દાન કરો. આ દાન શનિદોષ ઓછો કરવામાં મદદ કરે છે. શનિવારે હનુમાન ચાલીસા અને સુંદરકાંડનો પાઠ પણ ખૂબ ફાયદાકારક હોય છે. હનુમાનજીની ભક્તિથી શનિની ક્રોધશક્તિ ઓછી થાય છે અને મનમાં સંતોષ અને શાંતિ બની રહે છે. આ બધા કાર્યો નિયમિત રીતે કરવાથી જીવનમાં સફળતા અને ખુશાલી આવે છે.
શનિવારે શું ન કરવું જોઈએ?
શનિવારના દિવસે કેટલીક વસ્તુઓ કરવાથી બચવું જોઈએ જેથી શનિદેવ પ્રસન્ન રહે. સૌથી પહેલા, આ દિવસે લોખંડ કે કોલસા સાથે જોડાયેલા નવા કામ શરૂ કરવાથી બચો, કારણ કે આમ કરવાથી સમસ્યાઓ વધી શકે છે. આ ઉપરાંત, શનિવારે નખ અને વાળ કાપવા ઠીક નથી માનવામાં આવે છે. આ દિવસે જુઠ્ઠાણું બોલવું કે કોઈની સાથે છેતરપિંડી કરવી બિલકુલ યોગ્ય નથી. લોકો ઘણીવાર આ દિવસે નીલો કે કાળો રંગ પહેરે છે, કારણ કે તે શનિદેવને ખુશ કરે છે, પણ કોઈને નીચું દેખાડવું કે અપમાન કરવું સારું નથી. તેથી શનિવારના દિવસે સારી વિચાર અને સાચું કામ કરવું ખૂબ જરૂરી છે, જેથી જીવનમાં ખુશાલી બની રહે.
શનિવારનો દિવસ માત્ર ભય કે ગ્રહ-દોષ સાથે જોડાયેલો નથી, પણ તે આત્મનિરીક્ષણ, તપસ્યા અને ન્યાયના માર્ગ પર ચાલવાનો દિવસ છે. જો વ્યક્તિ શ્રદ્ધાથી શનિદેવની પૂજા કરે છે, તેમના મંત્રોનો જાપ કરે છે, અને પોતાના કર્મ સુધારે છે, તો નિશ્ચિત રૂપે તેને જીવનમાં સ્થાયિત્વ, સફળતા અને શાંતિ પ્રાપ્ત થાય છે. શનિવારનું વ્રત, પૂજા અને દાન વ્યક્તિને નકારાત્મક પ્રભાવોથી બચાવે છે અને તેને ઉર્જાવાન બનાવે છે.
```
