ઉનાળાનો સમય જેમ જેમ આગળ વધે છે, તેમ તેમ શરીરને પાણીની જરૂરિયાત પણ વધતી જાય છે. કાળઝાળ ગરમી, તીવ્ર ગરમ પવન અને વધતી ભેજથી વધુ પરસેવો થાય છે, જેના કારણે શરીરમાંથી પાણી અને જરૂરી ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ ઝડપથી બહાર નીકળે છે. આવી સ્થિતિમાં માત્ર પાણી પીવાથી કામ ચાલતું નથી, પણ આહારમાં એવી વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો જરૂરી છે જે કુદરતી રીતે હાઇડ્રેટિંગ હોય.
આ જરૂરિયાતને પૂર્ણ કરે છે કેટલીક ખાસ શાકભાજીઓ, જે માત્ર સ્વાદિષ્ટ જ નથી પણ શરીરને ઠંડક આપવા અને ડિહાઇડ્રેશનથી બચાવવાનું પણ કામ કરે છે. ચાલો જાણીએ તે પાંચ સુપરફૂડ શાકભાજીઓ વિશે જે ઉનાળાના આહારનો મહત્વપૂર્ણ ભાગ બનવી જોઈએ.
1. કાકડી (Cucumber): પાણીનો રાજા
કાકડી ઉનાળાની સૌથી પ્રિય અને લોકપ્રિય શાકભાજીઓમાંથી એક છે. તેમાં લગભગ 95% સુધી પાણી હોય છે, જે તેને કુદરતી રીતે હાઇડ્રેટિંગ બનાવે છે. કાકડી કાચી ખાવાથી શરીરને તાત્કાલિક ઠંડક મળે છે. સાથે જ તેમાં રહેલું ફાઇબર પાચનતંત્રને સારું રાખે છે અને કબજિયાત જેવી સમસ્યાઓ દૂર કરે છે.
પોષક તત્વો
- વિટામિન K
- પોટેશિયમ
- એન્ટીઑક્સિડન્ટ્સ (જેમ કે લ્યુટીન અને બીટા-કેરોટીન)
- કેવી રીતે ખાવા:
- સલાડ તરીકે
- સેન્ડવીચમાં
- લીંબુ અને મીઠા સાથે નાસ્તા તરીકે
કાકડીમાં કેલરી ખૂબ ઓછી હોય છે, તેથી તે વજન ઘટાડવા માંગતા લોકો માટે પણ આદર્શ છે. સાથે જ, તે ત્વચાની ભેજ જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે.
2. કકડી (Snake Cucumber): દેશી ઠંડકનો ખજાનો
કકડી, કાકડીની જ એક નજીકની બહેન છે, પરંતુ તેનો સ્વાદ થોડો મીઠો અને પાણીનું પ્રમાણ લગભગ 96% સુધી હોય છે. તે દેશી ઉનાળાની ખાસ શાકભાજી માનવામાં આવે છે, જે શરીરને અંદરથી ઠંડક આપવાનું કામ કરે છે.
પોષક તત્વો
- સોડિયમ
- પોટેશિયમ
- ડાયેટરી ફાઇબર
- કેવી રીતે ખાવા:
- રાયતામાં
- ચાટ તરીકે
- છાશ સાથે મિક્ષ કરીને
કકડીનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે તે શરીરને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ પૂરા પાડે છે અને ઉનાળાની થાક અને નબળાઇ દૂર કરે છે. તે ત્વચાને ડિટોક્સ કરવામાં પણ સહાયક માનવામાં આવે છે.
3. લૌકી (Bottle Gourd): ઠંડક અને પાચનનો મેળ
લૌકીને ઘણીવાર ઓછી આંકવામાં આવે છે, પરંતુ ઉનાળામાં તેનો ઉપયોગ સૌથી વધુ છે. તેમાં લગભગ 92% પાણી હોય છે અને તે શરીરને ઠંડુ રાખવામાં ખૂબ જ અસરકારક હોય છે. સાથે જ, તે પચવામાં સરળ છે અને એસિડિટી જેવી સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે.
પોષક તત્વો
- આયર્ન
- મેગ્નેશિયમ
- વિટામિન C
- કેવી રીતે ખાવા:
- લૌકીનો રસ સવારે ખાલી પેટે
- લૌકીની શાક
- સૂપમાં મિક્ષ કરીને
લૌકીમાં ફેટ ખૂબ ઓછું હોય છે, તેથી તે વજન ઘટાડવામાં પણ મદદરૂપ થાય છે. તે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે પણ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.
4. તુરીયા (Ridge Gourd): ટોક્સિન્સનો દુશ્મન
તુરીયામાં લગભગ 94% પાણી હોય છે અને તે શરીરમાંથી ઝેરી તત્વોને બહાર કાઢવા માટે જાણીતી છે. તેના ડાયુરેટિક ગુણો પેશાબ દ્વારા શરીરની સફાઈ કરે છે. સાથે જ, તે ફાઇબરથી ભરપૂર હોય છે, જેનાથી પાચન મજબૂત થાય છે.
પોષક તત્વો
- ડાયેટરી ફાઇબર
- વિટામિન A અને C
- ફ્લેવોનોઇડ્સ
- કેવી રીતે ખાવા:
- તુરીયાની સુકી અથવા તરી શાક
- દાળમાં મિક્ષ કરીને
- સ્ટર-ફ્રાય તરીકે
તુરીયા શરીરને ઠંડક આપવાની સાથે-સાથે લિવરની કાર્યક્ષમતા વધારવામાં પણ સહાયક છે. તે એક ઉત્તમ ડિટોક્સિંગ એજન્ટ તરીકે કામ કરે છે.
5. ટામેટા (Tomato): સ્વાદ અને સ્વાસ્થ્યનો કોમ્બો
ટામેટા માત્ર શાકભાજી જ નહીં પણ એક ફળ પણ છે, જે સલાડ અને ગ્રેવી બંનેમાં ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેમાં 94% પાણીની સાથે-સાથે લાયકોપીન નામનું શક્તિશાળી એન્ટીઑક્સિડન્ટ મળી આવે છે, જે ત્વચાને UV કિરણોથી બચાવે છે. ઉનાળામાં ટામેટાં ખાવાથી સનબર્નથી પણ રાહત મળે છે.
પોષક તત્વો
- લાયકોપીન
- વિટામિન C અને A
- ફોલેટ અને પોટેશિયમ
- કેવી રીતે ખાવા:
- સલાડમાં કાચા
- ટામેટાનો સૂપ
- રસ તરીકે
ટામેટા રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવાની સાથે-સાથે બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં પણ સહાયક છે. તે ઉનાળા માટે એક પરફેક્ટ હેલ્ધી ચોઇસ છે.
ઉનાળામાં શાકભાજીઓથી હાઇડ્રેશન કેમ જરૂરી છે?
ઉનાળામાં શરીરમાંથી પરસેવાના રૂપમાં ઘણી માત્રામાં પાણી અને ખનીજ પદાર્થો (Minerals) નીકળે છે. માત્ર પાણી પીવાથી તેને સંપૂર્ણ રીતે સંતુલિત કરવું શક્ય નથી. હાઇડ્રેટિંગ શાકભાજી શરીરને લાંબા સમય સુધી ઠંડુ રાખવા અને જરૂરી ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ પૂરા પાડવાનું કામ કરે છે. આ શાકભાજીઓ માત્ર શરીરને અંદરથી ઠંડુ રાખતી નથી પણ પાચનતંત્રને પણ સારું રાખે છે.
કેવી રીતે બનાવો આ શાકભાજીઓને પોતાના રોજિંદા આહારનો ભાગ?
- સવારે નાસ્તામાં કકડી અથવા કાકડીનો સલાડ સામેલ કરો
- બપોરે લૌકી અથવા તુરીયાની હળવી શાક ખાઓ
- સાંજના નાસ્તામાં ટામેટાં અને કાકડીની ચાટ
- દિવસમાં એક વાર લૌકી અથવા ટામેટાનો રસ
- ઉનાળામાં દરરોજ ઓછામાં ઓછી એક હાઇડ્રેટિંગ શાકભાજી ચોક્કસ ખાઓ
ઉનાળાના સમયમાં શરીરને ઠંડક અને ઉર્જા આપવા માટે આ 5 શાકભાજી કોઈ વરદાનથી ઓછી નથી. કાકડી, કકડી, લૌકી, તુરીયા અને ટામેટાં - આ બધી શાકભાજીઓ પોતાના પોતાના રીતે શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખે છે, ડિટોક્સ કરે છે અને પાચન સુધારે છે. જો તમે આ શાકભાજીઓને તમારા રોજિંદા આહારમાં સામેલ કરો, તો ઉનાળાના પ્રતિકૂળ પ્રભાવોથી બચવું ખૂબ જ સરળ બની જશે.
```
