દાંતમાં કેવિટી અથવા સડો એક સામાન્ય સમસ્યા છે, જે દાંતના ઇનેમલ સ્તરમાં છિદ્ર બનાવીને દુખાવો, સંવેદનશીલતા અને પેઢામાં સોજો પેદા કરી શકે છે. મુખ્ય કારણો નબળી મોઢાની સ્વચ્છતા અને વધુ પડતા ખાંડયુક્ત ખોરાક છે. સમયસર ડેન્ટિસ્ટ પાસેથી સારવાર કરાવવી જરૂરી છે. બ્રશ, માઉથવૉશ, સંતુલિત આહાર અને નિયમિત તપાસ દ્વારા તેનાથી બચી શકાય છે.
દાંતમાં કેવિટી: દાંતમાં કેવિટી એક સામાન્ય પણ ગંભીર સમસ્યા છે, જે બાળકો અને પુખ્ત વયના બંનેને અસર કરી શકે છે. યશોદા હોસ્પિટલના ડો. અનમોલ કુમારના જણાવ્યા અનુસાર, કેવિટીના પ્રારંભિક લક્ષણો હળવો દુખાવો, સંવેદનશીલતા, પેઢામાં સોજો અને દાંત પીળા કે કાળા પડવા હોઈ શકે છે. જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે દાંતના અંદરના સ્તરો સુધી પહોંચીને દુખાવો, ચેપ અને દાંત પડી જવાનું કારણ બની શકે છે. નિષ્ણાતો સલાહ આપે છે કે દિવસમાં ઓછામાં ઓછા બે વાર બ્રશ કરો, માઉથવૉશનો ઉપયોગ કરો, મીઠા ખોરાકને મર્યાદિત કરો અને નિયમિત ડેન્ટિસ્ટ ચેકઅપ કરાવો.
કેવિટી શા માટે થાય છે?
દાંતમાં કેવિટી થવા પાછળનું સૌથી મોટું કારણ દાંતની સફાઈમાં બેદરકારી અને વધુ પડતો ખાંડયુક્ત ખોરાક છે. જ્યારે આપણે જમ્યા પછી દાંતને બરાબર સાફ નથી કરતા, ત્યારે ખોરાકના નાના ટુકડા અને બેક્ટેરિયા દાંત પર જમા થઈ જાય છે. આ બેક્ટેરિયા એસિડ બનાવે છે, જે દાંતના ઇનેમલ સ્તરને ધીમે ધીમે નુકસાન પહોંચાડીને છિદ્ર બનાવી દે છે.
નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે પ્રારંભિક તબક્કામાં કેવિટી ઘણીવાર હળવી હોય છે, પરંતુ સમય જતાં તે વધી શકે છે અને ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરી શકે છે. જો તેની અવગણના કરવામાં આવે તો દાંતમાં દુખાવો, સંવેદનશીલતા, પેઢામાં સોજો અને અંતે દાંત ગુમાવવાની જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
દાંતમાં કેવિટીના લક્ષણો
યશોદા હોસ્પિટલના ડેન્ટલ વિભાગના ડો. અનમોલ કુમાર જણાવે છે કે દાંતમાં કેવિટીના પ્રારંભિક લક્ષણો ઘણીવાર હળવા હોય છે. તેમાં શામેલ છે:
- ખાવા કે પીવાના સમયે દાંતમાં હળવો દુખાવો કે ઝણઝણાટી.
- ઠંડુ કે ગરમ ખાવા-પીવા પર સંવેદનશીલતા.
- પેઢામાં હળવો સોજો કે લાલાશ.
- દાંતનો રંગ પીળો કે કાળો પડવો.
- ગંભીર કિસ્સાઓમાં દાંતમાં છિદ્ર કે તૂટફૂટ.
ડોક્ટરના મતે, ઘણીવાર કેવિટી કોઈપણ દુખાવા વિના પણ વધી શકે છે. તેથી ફક્ત દુખાવા પર ધ્યાન આપવું પૂરતું નથી.
ડોક્ટરને ક્યારે બતાવવું
- દાંતમાં સતત દુખાવો કે સંવેદનશીલતા હોય.
- પેઢા લાલ, સૂજેલા કે દુખતા હોય.
- દાંતમાં છિદ્ર દેખાય કે દાંત ઢીલા પડે કે તૂટવા લાગે.
કેવિટી આપમેળે ઠીક થતી નથી અને સમયસર સારવાર ન કરવાથી દાંત સંપૂર્ણપણે ખરાબ થઈ શકે છે. ડેન્ટિસ્ટ કેવિટીને ભરીને અથવા અન્ય ઉપચારો દ્વારા ઠીક કરી શકે છે.
દાંતની સંભાળ કેવી રીતે રાખવી
દાંતનું સ્વાસ્થ્ય જાળવી રાખવા માટે કેટલાક સરળ ઉપાયો અપનાવી શકાય છે.
- દિવસમાં ઓછામાં ઓછા બે વાર બ્રશ કરો અને માઉથવૉશનો ઉપયોગ કરો.
- મીઠી અને કાર્બોહાઇડ્રેટ યુક્ત ખાદ્ય પદાર્થોનું સેવન મર્યાદિત કરો.
- સમયસર ડેન્ટિસ્ટ પાસે ચેકઅપ કરાવો.
- ફળો અને લીલી શાકભાજીને તમારા આહારમાં શામેલ કરો, જેથી દાંત મજબૂત બને.
- દાંતમાં દુખાવો, સંવેદનશીલતા અથવા પેઢામાં સોજો આવે તો તરત જ ડેન્ટિસ્ટનો સંપર્ક કરો.
બાળકો અને પુખ્ત વયના બંનેને જોખમ
કેવિટી ફક્ત બાળકોની સમસ્યા નથી, પરંતુ દરેક ઉંમરના લોકો તેનાથી પ્રભાવિત થઈ શકે છે. બાળકોમાં દૂધના દાંતમાં કેવિટી ઝડપથી વિકસી શકે છે, જ્યારે પુખ્ત વયના લોકોમાં તે જૂના દાંતની નબળાઈ અને સફાઈ ન કરવાને કારણે વધે છે.
કેવિટીના ગંભીર પરિણામો
જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો કેવિટી દાંતના અંદરના સ્તર સુધી પહોંચી શકે છે અને પલ્પ ઇન્ફેક્શનનું કારણ બની શકે છે. આ દાંતમાં દુખાવો, ખાવા-પીવામાં તકલીફ અને પેઢામાં સોજો પેદા કરી શકે છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં દાંત સંપૂર્ણપણે ખરાબ થઈ શકે છે અને તેને કાઢવો પડી શકે છે.
