भारताच्या ऐतिहासिक वारसांना परत आणण्याच्या प्रयत्नांमध्ये आणखी एक सोनेरी अध्याय जोडला गेला आहे. मराठा साम्राज्याचे वीर सेनापती रघुजी भोसले प्रथम यांची 200 वर्षे जुनी तलवार अखेर आपल्या मायदेशी परतली आहे.
मुंबई: महाराष्ट्र सरकारने इतिहास आणि संस्कृतीशी संबंधित एक मोठी उपलब्धी मिळवली आहे. मराठा साम्राज्याचे महान सेनापती रघुजी भोसले प्रथम यांची प्रसिद्ध तलवार लंडनच्या लिलावातून परत आणून देशात आणण्याचे काम पूर्ण झाले आहे. सोमवार सकाळी ही अमूल्य धरोहर मुंबईत पोहोचली. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी या उपक्रमाला “भारताच्या वारसाला पुनर्स्थापित करण्याचा प्रयत्न” असे म्हटले आहे.
सांस्कृतिक कार्य मंत्री आशिष शेलार यांनी माहिती दिली की, तलवार सकाळी सुमारे 10 वाजता छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर उतरवण्यात आली. त्यानंतर कडेकोट सुरक्षा व्यवस्थेत ती प्रभादेवी येथील पी.एल. देशपांडे अकादमीमध्ये सुरक्षित ठेवण्यात आली आहे.
तलवारचे मुंबईत आगमन
सोमवारी सकाळी सुमारे 10 वाजता ही तलवार कडेकोट सुरक्षा व्यवस्थेत छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर उतरवण्यात आली. त्यानंतर ती प्रभादेवी येथील पी.एल. देशपांडे अकादमीमध्ये नेण्यात आली. सांस्कृतिक कार्य मंत्री आशिष शेलार यांनी सांगितले की, मूळ योजनेनुसार तलवार विमानतळावरून बाइक रॅली काढून अकादमीपर्यंत नेण्यात येणार होती, परंतु जोरदार पाऊस आणि वाहतूक कोंडीमुळे हा कार्यक्रम रद्द करावा लागला.
मुख्यमंत्री फडणवीस म्हणाले- 'फक्त हत्यार नाही, शौर्यगाथेचे प्रतीक'
अकादमीमध्ये आयोजित स्वागत कार्यक्रमात बोलताना मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस म्हणाले: ही तलवार केवळ युद्धाचे हत्यार नाही, तर मराठा साम्राज्याच्या वीरता आणि शौर्यगाथेचे प्रतीक आहे. ती आपल्याकडून एका अर्थाने हिरावून घेतली गेली होती, आणि आता ती पुन्हा महाराष्ट्राच्या भूमीवर परत आली आहे. येणाऱ्या पिढ्यांना हा वारसा आपल्या गौरवशाली इतिहासाशी जोडेल.
फडणवीस पुढे म्हणाले की, सरकारला लिलावाची माहिती मिळताच त्वरित कारवाई करण्यात आली. त्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचाही उल्लेख केला आणि सांगितले की केंद्र सरकारनेही गेल्या काही वर्षांमध्ये अनेक ऐतिहासिक वस्तू परदेशातून भारतात परत आणण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे.
47 लाख रुपयांमध्ये खरेदी करण्यात आलेली ऐतिहासिक धरोहर
ही तलवार महाराष्ट्र सरकारने लंडनमध्ये आयोजित एका आंतरराष्ट्रीय लिलावात 47.15 लाख रुपयांना खरेदी केली. इतिहासकारांचे मत आहे की ही तलवार 1817 च्या सीताबुल्दीच्या लढाई दरम्यान भारतातून बाहेर गेली होती. त्यावेळी ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने नागपूरच्या भोसले शासकांना पराभूत केले आणि अनेक ऐतिहासिक वस्तू इंग्रजांच्या ताब्यात गेल्या होत्या.
रघुजी भोसले प्रथम नागपूर भोसले राजघराण्याचे संस्थापक आणि छत्रपती शाहू महाराज यांच्या शासनकाळात एक प्रमुख सेनापती होते. मराठा साम्राज्याच्या विस्तारात त्यांची भूमिका अत्यंत महत्त्वपूर्ण होती. त्यांचे नाव इतिहासामध्ये साहस, युद्ध कौशल्य आणि रणनीतिक क्षमतेसाठी घेतले जाते. त्यांची तलवार परत येणे केवळ महाराष्ट्रासाठीच नव्हे, तर संपूर्ण भारतासाठी गौरवाचा क्षण आहे.
मराठा साम्राज्याची आन-बान-शान
मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी या तलवारीला “मराठा साम्राज्याची आन-बान-शान” असे संबोधले आणि ते म्हणाले की, ही फक्त महाराष्ट्राची धरोहर नाही तर संपूर्ण देशाचा गौरव आहे. ते म्हणाले: हा क्षण आपल्याला प्रेरणा देतो की आपण आपल्या आणखी ऐतिहासिक वस्तू परदेशातून परत आणाव्यात. ही तलवार मराठा साम्राज्याच्या त्या गौरवशाली गाथेची आठवण करून देते, ज्याने भारतीय इतिहासात अमिट छाप सोडली.
इतिहासकार आणि तज्ञांचे मत आहे की या प्रकारच्या ऐतिहासिक वस्तू केवळ संग्रहालयांची शोभा वाढवण्यासाठी नसतात, तर त्या राष्ट्राच्या सांस्कृतिक ओळखीचा आणि गौरवाचा भाग असतात.
