ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪਰਿਚਯ
ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਇੱਕ ਕਵੀ, ਵਿਚਾਰਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਬਹੁਮੁਖੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇ ਧਨੀ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ 10ਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 25 ਦਸੰਬਰ 1924 ਨੂੰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਗਵਾਲੀਅਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ "ਬੜਾ ਦਿਨ" ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਕਰਿਸ਼ਨਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਕਰਿਸ਼ਨ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸਨ, ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਗ੍ਰਹਿਣੀ ਸਨ। ਅਟਲ ਜੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਅਵਿਵਾਹਿਤ ਰਹੇ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋ ਧੀਆਂ, ਨਮਿਤਾ ਅਤੇ ਨੰਦਿਤਾ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲਿਆ।
ਸਿੱਖਿਆ ਜੀਵਨ
ਅਟਲ ਜੀ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਅੰਤਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸਰਸਵਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਦਿਰ, ਗੋਰਖੀ, ਬਾੜਾ, ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਾਲਜ (ਹੁਣ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ ਕਾਲਜ) ਤੋਂ ਬੀ.ਏ. ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦਯਾਨੰਦ ਐਂਗਲੋ ਵੈਦਿਕ ਕਾਲਜ, ਕਾਨਪੁਰ ਤੋਂ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ। 1939 ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ ਅਤੇ 1947 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪੂਰਨ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਬਣ ਗਏ।
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ
ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਟਲ ਜੀ ਨੇ 1955 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। 1957 ਵਿੱਚ ਬਲਰਾਮਪੁਰ (ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ - ਗੋਂਡਾ, ਯੂ.ਪੀ.) ਤੋਂ ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜਕਾਲ
ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 16 ਮਈ 1996 ਤੋਂ 01 ਜੂਨ 1996 ਤੱਕ, ਦੂਜੀ ਵਾਰ 19 ਮਾਰਚ 1998 ਤੋਂ 13 ਅਕਤੂਬਰ 1999 ਤੱਕ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਵਾਰ 13 ਅਕਤੂਬਰ 1999 ਤੋਂ 21 ਮਈ 2004 ਤੱਕ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਗੈਰ-ਕਾਂਗਰਸੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।
ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ
ਦੋ ਵਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਕੁੱਲ 09 ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ।
ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ (ਯੂ.ਪੀ., ਐੱਮ.ਪੀ., ਗੁਜਰਾਤ, ਦਿੱਲੀ) ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ।
1968 ਤੋਂ 1973 ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਜਨ ਸੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ।
1977 ਤੋਂ 1979 ਤੱਕ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ।
06 ਅਪ੍ਰੈਲ 1980 ਨੂੰ ਲਾਲ ਕਿਸ਼ਨ ਆਡਵਾਣੀ ਅਤੇ ਭੈਰੋਂ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
1998 ਵਿੱਚ ਪੋਖਰਨ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਅਟਲ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸੀ।
2001 ਵਿੱਚ ਸਰਵ ਸਿੱਖਿਆ ਅਭਿਆਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
2001 ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਜ ਮੁਸ਼ਰਫ਼ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨ ਸੇਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।
ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਇਨਾਮ
1992 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ।
1994 ਵਿੱਚ ਲੋਕਮਾਨਯ ਤਿਲਕ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪੰਡਿਤ ਗੋਵਿੰਦ ਵੱਲਭ ਪੰਤ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ।
1994 ਵਿੱਚ ਸਰਬੋਤਮ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
2014 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 25 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸੁਸ਼ਾਸਨ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ।
ਮੌਤ
ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ 16 ਅਗਸਤ 2018 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਏ.ਐਮ.ਐਸ. ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੱਤਕ ਪੁੱਤਰੀ ਨਮਿਤਾ ਕੌਲ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ ਨੇ 17 ਅਗਸਤ 2018 ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤ-ਰਿਵਾਜ ਅਨੁਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਖਾਗਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸਰਜਨ ਹਰਿਦੁਆਰ ਦੇ ਹਰ ਕੀ ਪੌੜੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਰਾਜਘਾਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਨ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ।
ਅਟਲ ਜੀ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਵਿਅਕਤਿਤਵ: ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।
ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਕਲਾ: ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਲ ਲਿਆ ਅਤੇ ਗਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ।
ਕੁਸ਼ਲ ਵਕਤਾ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਜਾਦੂਗਰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਰੋਧੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਾਕਪਟੁਤਾ ਅਤੇ ਤਰਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਰਹੇ।
ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ ਜੀਵਨ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ, ਕਰਤੱਵ ਨਿਸ਼ਠਾ ਅਤੇ ਨੇਤਰਤਵ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
