ଚୀନ ବାଂଲାଦେଶର ଲାଲମୋନିରହାଟ୍ ଏୟାରବେସ୍ ଉପରେ ନଜର ଗଡ଼ାଇଛି, ଯାହା ଭାରତର ସଂବେଦନଶୀଳ ଚିକେନ୍ ନେକ୍ ନିକଟରେ ଅଛି। ଏଥିରେ ଭାରତର ସୁରକ୍ଷାକୁ ବିପଦ ବଢ଼ିପାରେ। ଭାରତକୁ କୂଟନୀତିକ ଏବଂ ସୈନ୍ୟ ସ୍ତରରେ ସତର୍କ ରହିବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ଭାରତ ବନାମ ଚୀନ: ଚୀନ ପୁଣି ଥରେ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ନିଜର ଚାଲବାଜି ବଢ଼ାଇ ଚାଲିଛି। ବିଶେଷକରି ଭାରତର ଅତ୍ୟନ୍ତ ସଂବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳ ‘ଚିକେନ୍ ନେକ୍’ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ବାଂଲାଦେଶର ଲାଲମୋନିରହାଟ୍ ଏୟାରବେସ୍ ଉପରେ ତା’ର ନଜର ଗଡ଼ାଇଛି। ଏହି ଏୟାରବେସ୍ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡର ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଚିକେନ୍ ନେକ୍ ଭାରତକୁ ତା’ର ପୂର୍ବୋତ୍ତର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଯୋଡ଼ିଥିବା ମାତ୍ର ୨୦ କିଲୋମିଟର ଚଉଡ଼ା ପଟ୍ଟି, ଯାହାକି ସୁରକ୍ଷାର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ‘ଭାରତର ପ୍ରାଣ’ ଭାବରେ ବିବେଚିତ ହୁଏ।
ଚୀନର ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଦ୍ୱାରା ଭାରତର ଚିନ୍ତା ବଢ଼ିବା ସ୍ବାଭାବିକ, କାରଣ ଯଦି ଚୀନର ପ୍ରଭାବ ଏଠାରେ ବଢ଼େ, ତେବେ ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ରଣନୀତିକ ଭାବରେ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
ଲାଲମୋନିରହାଟ୍ ଏୟାରବେସ୍ କାହିଁକି ବିଶେଷ?
ଲାଲମୋନିରହାଟ୍ ଏୟାରବେସ୍ ନିଜର ଏକ ବିଶେଷ ପରିଚୟ ରଖେ। ଏହି ଏୟାରବେସ୍ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ବାଂଲାଦେଶର ଉତ୍ତର ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଚୀନ ୨୦୧୮ରେ ଏହି ଏୟାରବେସ୍ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ଏବଂ ଭାରତରେ ଏହି ଖବର ହଇଚକି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ସେତେବେଳେ ବାଂଲାଦେଶର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶେଖ ହାସିନା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଚୀନର ପ୍ରସ୍ତାବର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ।
ଏହି ଏୟାରବେସ୍ ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡରର ବହୁତ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ। ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡର କିମ୍ବା ଚିକେନ୍ ନେକ୍ ଭାରତର ପୂର୍ବୋତ୍ତର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଯୋଡ଼ିଥିବା ଏକ ସଙ୍କୀର୍ଣ୍ଣ ଜମି, ଯାହା ମାତ୍ର ୨୦ କିଲୋମିଟର ଚଉଡ଼ା। ଏହି ରାସ୍ତାରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ବିପଦ ଭାରତର ପୂର୍ବୋତ୍ତରର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଘାତକ ହୋଇପାରେ।
ଚୀନର ରଣନୀତିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏବଂ ଭାରତର ଚିନ୍ତା
ଚୀନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ବାଂଲାଦେଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଏୟାରବେସ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ହୋଇପାରେ। ଚୀନ ନିରନ୍ତର ଭାବରେ ବାଂଲାଦେଶ ସହିତ ନିଜର ସମ୍ପର୍କ ମଜବୁତ କରୁଛି, ଯାହା ଭାରତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ।
ତଥାପି ୨୦୧୯ରେ ଶେଖ ହାସିନା ବାଂଲାଦେଶରେ ଏକ ଏଭିଏସନ୍ ୟୁନିଭରସିଟି ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଚୀନର ଋଣ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ। ସେତେବେଳେ କରୋନା ମହାମାରୀ ଯୋଗୁଁ ୟୁନିଭରସିଟିର କାମ ଧିମା ହୋଇଗଲା। କିନ୍ତୁ ଏବେ ଚୀନ ପୁଣି ଥରେ ବାଂଲାଦେଶ ସହିତ ନିଜର ସମ୍ପର୍କ ମଜବୁତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା ତୀବ୍ର କରିଛି।
ବାଂଲାଦେଶରେ ରାଜନୀତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଚୀନର ବଢୁଥିବା ପ୍ରଭାବ
ହାଲେ ହାଲେ ବାଂଲାଦେଶରେ ଏକ ନୂତନ ଅନ୍ତରୀମ ସରକାର ଗଠନ ହୋଇଛି, ଯାହାର ମୁଖ୍ୟ ପରାମର୍ଶଦାତା ମୋହମ୍ମଦ ୟୁନୁସ୍ ଅଛନ୍ତି। ୟୁନୁସ୍ ପଦ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ତୁରନ୍ତ ଚୀନ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ମଜବୁତ କରିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଭାରତରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛି ଯେ କିଛି ନା କିଛି ବାଂଲାଦେଶ ଚୀନର ପ୍ରଭାବରେ ତ ଆସୁନାହିଁ।
ଭାରତ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ହୋଇପାରେ କାରଣ ବାଂଲାଦେଶର ବଢୁଥିବା ନିକଟତା ଦ୍ୱାରା ଚୀନ ଭାରତର ରଣନୀତିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ଉପରେ କବ୍ଜା କରିପାରେ। ବିଶେଷକରି ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡର ଭଳି ସଂବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚୀନର ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଭାରତର ସୁରକ୍ଷାକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିପାରେ।
ଭାରତ ପାଇଁ କଣ ଅଛି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ?
ଚିକେନ୍ ନେକ୍ର ଭୂଗୋଳ ଭାରତ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ନାଜୁକ। ଏଠାରୁ ପୂର୍ବୋତ୍ତର ଭାରତର ସମ୍ପର୍କ ବାକି ଦେଶ ସହିତ ହୁଏ। ଯଦି ଚୀନ ବାଂଲାଦେଶର ଲାଲମୋନିରହାଟ୍ ଏୟାରବେସ୍ ବ୍ୟବହାର କରେ, ତେବେ ଭାରତକୁ ସୈନ୍ୟ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଉଭୟ ସ୍ତରରେ କ୍ଷତି ହୋଇପାରେ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଚୀନର ବଢୁଥିବା ଉପସ୍ଥିତି ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ଭାରତର ପ୍ରଭୁତ୍ୱକୁ ମଧ୍ୟ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରୁଛି। ଭାରତକୁ ନିଜର କୂଟନୀତି ଏବଂ ସୈନ୍ୟ ରଣନୀତି ଉଭୟକୁ ମଜବୁତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଯାହାଫଳରେ ଚୀନର ବଢୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରୁ ମୁକାବିଲା କରାଯାଇପାରିବ।
```
