ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା: ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଜରୁରୀ ସୂଚନା ଓ ସୁରକ୍ଷା ଟିପ୍ସ

ଦେଶରେ ସାଇବର ଅପରାଧ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଥିବାବେଳେ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଉପଭୋକ୍ତାମାନେ ସତର୍କ ରହିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ। ଦୁର୍ବଳ ପାସୱାର୍ଡ, ଅପଡେଟ୍ ହୋଇନଥିବା ଆପ୍ଲିକେସନ୍, ସର୍ବସାଧାରଣ ୱାଇଫାଇ, ଏବଂ ନକଲି ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ହାକର୍ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସହଜରେ ରାସ୍ତା ଖୋଲିଦିଏ। କିଛି ସରଳ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପାଳନ କରି ଉପଭୋକ୍ତାମାନେ ନିଜର ଫୋନ୍ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇପାରିବେ ବୋଲି ସାଇବର ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି।

Cyber security alert: ଭାରତରେ କୋଟି କୋଟି ଲୋକ ପ୍ରତିଦିନ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ। ବ୍ୟାଙ୍କ କାରବାର, ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଆକାଉଣ୍ଟ, ଅନଲାଇନ୍ ସପିଂ, ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ ଏବେ ଏହି ଉପକରଣରେ ସଂରକ୍ଷିତ ରହୁଛି। ଏକ ଛୋଟ ଭୁଲ୍ ମଧ୍ୟ ହାକର୍ମାନଙ୍କୁ ଆପଣଙ୍କ ଟଙ୍କା ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ସୁଯୋଗ ଦେଇପାରେ ବୋଲି ସାଇବର ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି। ତେଣୁ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପାସୱାର୍ଡ ତିଆରି କରିବା, ଫୋନ୍ ଏବଂ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟମିତ ଭାବେ ଅପଡେଟ୍ କରିବା, ସର୍ବସାଧାରଣ ୱାଇଫାଇ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା, ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତ ସ୍ରୋତରୁ ହିଁ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଡାଉନଲୋଡ୍ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।

ସାଇବର ଅପରାଧ ବଢୁଥିବା ସ୍ଥଳେ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ସୁରକ୍ଷା କାହିଁକି ଆବଶ୍ୟକ?

ଦେଶରେ କୋଟି କୋଟି ଲୋକ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ। ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ, ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଆକାଉଣ୍ଟ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଫଟୋଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଟଙ୍କା କାରବାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁକିଛି ଏବେ ଏହି ଉପକରଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଛି। ତେଣୁ ହାକର୍ମାନଙ୍କ ନଜର ଏବେ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଉପରେ ରହିଛି। ଏକ ଛୋଟ ଅସାବଧାନତା ମଧ୍ୟ ଆପଣଙ୍କ ଗୋପନୀୟତା ଏବଂ ଟଙ୍କା ପାଇଁ ସମାନ ଭାବରେ ବିପଦଜନକ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ସାଇବର ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି। ହାକର୍ମାନେ କିଛି ମୁହୂର୍ତ୍ତ ମଧ୍ୟରେ ଆକାଉଣ୍ଟ ତଥ୍ୟ, OTP, ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ହାସଲ କରିପାରିବେ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପଭୋକ୍ତା ପ୍ରାଥମିକ ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପାଳନ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ।

ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପାସୱାର୍ଡ ଏବଂ ଟୁ-ଫାକ୍ଟର୍ ଅଥେଣ୍ଟିକେସନ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ

ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଏବଂ ଅନଲାଇନ୍ ଆକାଉଣ୍ଟଗୁଡିକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପାଇଁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପାସୱାର୍ଡ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା। ପାସୱାର୍ଡରେ ସର୍ବଦା ବଡ଼ ଅକ୍ଷର, ଛୋଟ ଅକ୍ଷର, ସଂଖ୍ୟା, ଏବଂ ବିଶେଷ ଚିହ୍ନ ରଖିବାକୁ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି। ଏହା ପାସୱାର୍ଡ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ଅଧିକ କଷ୍ଟକର କରିଥାଏ। ଏହା ସହିତ, ଟୁ-ଫାକ୍ଟର୍ ଅଥେଣ୍ଟିକେସନ୍ (2FA) କୁ ସକ୍ରିୟ କରିବା ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ଆପଣଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟକୁ ଅଧିକ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ହାକର୍ମାନେ ଆପଣଙ୍କ ଅନୁମତି ବିନା ପ୍ରବେଶ କରିବା ପ୍ରାୟ ଅସମ୍ଭବ ହୋଇଯାଏ।

ଫୋନ୍ ଏବଂ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟମିତ ସମୟରେ ଅପଡେଟ୍ କରନ୍ତୁ

ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଏବଂ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟମିତ ସମୟରେ ଅପଡେଟ୍ କରିବା ସୁରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଅପଡେଟ୍ ଗୁଡ଼ିକ ନୂଆ ଫିଚର୍ ଆଣିବା ସହିତ ପୁରୁଣା ସୁରକ୍ଷା ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ସଂଶୋଧନ କରିଥାଏ। ଫୋନ୍ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଅପଡେଟ୍ ନହେଲେ, ହାକର୍ମାନେ ଏହି ତ୍ରୁଟିଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସହଜରେ ଉପକରଣରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବେ। ତେଣୁ ମୋବାଇଲ୍ ଏବଂ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ନିୟମିତ ବ୍ୟବଧାନରେ ଅପଡେଟ୍ କରିବା ହାକିଙ୍ଗରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାୟ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।

ସର୍ବସାଧାରଣ ୱାଇଫାଇ ଏବଂ ଅପରିଚିତ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ଏଡ଼ାନ୍ତୁ

ରେଳ ଷ୍ଟେସନ୍, କାଫେ, କିମ୍ବା ପାର୍କରେ ମିଳୁଥିବା ମାଗଣା ୱାଇଫାଇ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଲାଗିପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ହାକର୍ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତଥ୍ୟ ଚୋରି କରିବାର ସହଜ ଉପାୟ। ଏହିପରି ନେଟୱାର୍କରେ ଲଗଇନ୍ ତଥ୍ୟ ଏବଂ ବ୍ୟାଙ୍କ ତଥ୍ୟ ସହଜରେ ଚୋରି ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ସେହିଭଳି ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ କିମ୍ବା ନ୍ୟୁଜ୍ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ରେ ମିଳୁଥିବା ଲିଙ୍କ୍ ରୁ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଡାଉନଲୋଡ୍ କରିବା ମଧ୍ୟ ବିପଦଜନକ। ହାକର୍ମାନେ ଅନେକ ସମୟରେ ନକଲି ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ତିଆରି କରି ସେଥିରେ ମାଲୱେୟାର୍ ଭର୍ତ୍ତି କରିଥାନ୍ତି। ତେଣୁ ସର୍ବଦା Google Play Store କିମ୍ବା Apple App Store ଭଳି ବିଶ୍ୱସ୍ତ ସ୍ରୋତରୁ ହିଁ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଇନଷ୍ଟଲ୍ କରନ୍ତୁ।