ଭାରତୀୟ ରେଳ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ (ଆରପିଏଫ୍) ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଜଣେ ମହିଳା ଅଧିକାରୀ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପଦବୀ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି। ୧୯୯୩ ବ୍ୟାଚର ବରିଷ୍ଠ ଆଇପିଏସ୍ ଅଧିକାରୀ ସୋନାଲି ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ଆରପିଏଫ୍ର ନୂତନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଛି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ନିଯୁକ୍ତି ସମିତି ତାଙ୍କ ନାମକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି।
ଆରପିଏଫ୍ ୧୮୮୨ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା। ସେହି ସମୟରୁ ଏହାର ନେତୃତ୍ୱ ପୁରୁଷ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ହାତରେ ରହିଆସିଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏହି ପରମ୍ପରାକୁ ଭାଙ୍ଗି ଜଣେ ମହିଳା ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ନେତୃତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି।
ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ କ୍ୟାଡରର ସୋନାଲି ମିଶ୍ର
ସୋନାଲି ମିଶ୍ର ହେଉଛନ୍ତି ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ କ୍ୟାଡରର ବରିଷ୍ଠ ଆଇପିଏସ୍ ଅଧିକାରୀ। ୨୦୨୬ ଅକ୍ଟୋବର ୩୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଆରପିଏଫ୍ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହି ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହେବା ମାତ୍ରେ ସେ ଇତିହାସ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି। ଏହାକୁ ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ ଦିଗରେ ଏକ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି।
ତିନି ଦଶକରୁ ଅଧିକ ଅଭିଜ୍ଞତା
ସୋନାଲି ମିଶ୍ରଙ୍କର ପୋଲିସ ସେବାରେ ତିନି ଦଶକରୁ ଅଧିକ ଅଭିଜ୍ଞତା ରହିଛି। ସେ ଜଣେ ଦ୍ରୁତ, ଅନୁଶାସନପ୍ରିୟ ଏବଂ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପରାୟଣ ଅଧିକାରୀ ଭାବେ ପରିଚିତ। ଆରପିଏଫ୍ରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ପୋଲିସ ବିଭାଗରେ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି। ସେ ଭୋପାଳର ପୋଲିସ ଟ୍ରେନିଂ ଆଣ୍ଡ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ରେ ଅତିରିକ୍ତ ପୋଲିସ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଥିଲେ। ଏହା ସହିତ ସେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ପୋଲିସ ଏକାଡେମୀର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି।
ସିବିଆଇ, ବିଏସ୍ଏଫ୍, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଅଭିଜ୍ଞତା ମଧ୍ୟ ରହିଛି
ସୋନାଲି ମିଶ୍ରଙ୍କ ସେବା କେବଳ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ ସୀମିତ ନଥିଲା। ସେ ଭାରତର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏଜେନ୍ସି ସିବିଆଇ ଏବଂ ସୀମା ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ ବିଏସ୍ଏଫ୍ରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ ସେ ଜାତିସଂଘର କୋସୋଭୋ ଶାନ୍ତି ରକ୍ଷା ମିଶନରେ ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ। ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ସେବାକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ପ୍ରଶଂସା କରାଯାଇଥିଲା।
ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ମାତ୍ରେ ପ୍ରଥମ ଅନୁରୋଧ
ଆରପିଏଫ୍ର କମାଣ୍ଡ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ମାତ୍ରେ ସୋନାଲି ମିଶ୍ର ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ସୂଚନା ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ, "ଯଶୋ ଲଭସ୍ୱ" ସେନାର ଏହି ସ୍ଲୋଗାନକୁ ସେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆନ୍ତରିକତା ଓ ସମର୍ପଣ ଭାବ ସହିତ ବଜାୟ ରଖିବେ। ଏହି ସ୍ଲୋଗାନର ଅର୍ଥ ହେଉଛି - ସତର୍କତା, ସାହସ ଏବଂ ସେବା। ସେ ସରକାର ଏବଂ ବିଭାଗକୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହି ଭୂମିକାରେ ନିଜର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ ବୋଲି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଛନ୍ତି।
ରେଳ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀର କାର୍ଯ୍ୟ କ’ଣ?
ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ ମଧ୍ୟରୁ ରେଳ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ ଅନ୍ୟତମ। ଭାରତୀୟ ରେଳ ନେଟ୍ୱର୍କର ସୁରକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ହେଉଛି ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ। ଦେଶବ୍ୟାପୀ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ, ଟ୍ରେନ୍, ୟାର୍ଡ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରେଳ ପରିସରର ସୁରକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଆରପିଏଫ୍ର ଦାୟିତ୍ୱ। ଏହା ସହିତ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା, ଚୋରି ରୋକିବା, ମାନବ ଚାଲାଣ ଉପରେ ନଜର ରଖିବା ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବା ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଦରମା କେତେ?
ଆରପିଏଫ୍ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ, ଅର୍ଥାତ୍ ଡିଜିଙ୍କୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ଦରମା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ। ତାଙ୍କର ମୂଳ ଦରମା ପ୍ରତି ମାସରେ 2 ଲକ୍ଷ 25 ହଜାର ଟଙ୍କା। ଏହା ସହିତ ସେ ଡିଅରନେସ୍ ଆଲାଉନ୍ସ, ଘର ଭଡା ଆଲାଉନ୍ସ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୁବିଧା ମଧ୍ୟ ପାଇଥାନ୍ତି। ଏହି ପଦବୀକୁ ଭାରତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀରେ ସବୁଠାରୁ ମୂଲ୍ୟବାନ ଏବଂ ବରିଷ୍ଠ ପଦବୀ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
ମହିଳା ନେତୃତ୍ୱ ପାଇଁ ନୂଆ ଉଦାହରଣ
ସୋନାଲି ମିଶ୍ରଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି କେବଳ ପଦବୀରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନୁହେଁ, ଏହା ଦେଶର ଶାନ୍ତି, ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମହିଳାମାନଙ୍କର ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଏକ ସଙ୍କେତ ମଧ୍ୟ। ଆଜି ମହିଳାମାନେ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜର ସ୍ଥିତି ଜାହିର କରୁଥିବା ବେଳେ ଆରପିଏଫ୍ ଭଳି ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ଏବଂ ପୁରୁଷ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଥିବା ସଂସ୍ଥାରେ ମହିଳା ନେତୃତ୍ୱ ଆସିବା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି।
ରେଳ ନେଟ୍ୱର୍କ ସୁରକ୍ଷାରେ ନୂଆ ପରିବର୍ତ୍ତନ
ସୋନାଲି ମିଶ୍ରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆରପିଏଫ୍ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନୂଆ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଶୈଳୀ, ବୈଷୟିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଏବଂ ମହିଳା ସୁରକ୍ଷା ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ଏହି ବାହିନୀକୁ ଅଧିକ ଆଧୁନିକ ଓ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ବିଶେଷ କରି ରେଳରେ ମହିଳା ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ଯାତ୍ରାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବାରେ ତାଙ୍କର ନେତୃତ୍ୱରୁ ଅନେକ ଆଶା ରହିଛି।
ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ ସମାରୋହରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ଉତ୍ସାହ
ସୋନାଲି ମିଶ୍ରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ ସମାରୋହରେ ଅନେକ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ରେଳବାଇ କର୍ମଚାରୀ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ସେଠାରେ କର୍ମଚାରୀ ଏବଂ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉତ୍ସାହ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ମନ ଖୋଲି ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆରପିଏଫ୍ ନୂଆ ଶିଖରକୁ ଛୁଇଁବ ବୋଲି ଆଶା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ।
