મિઝોરમ: ભારતનું પ્રથમ સંપૂર્ણ સાક્ષર રાજ્ય

મિઝોરમ રાજ્યે યુએલએલએએસ (Understanding Lifelong Learning for All in Society) પહેલ અંતર્ગત ભારતનું પ્રથમ સંપૂર્ણ સાક્ષર રાજ્ય બનવાનો ગૌરવ પ્રાપ્ત કરીને દેશના શૈક્ષણિક ઇતિહાસમાં એક ઐતિહાસિક સિધ્ધિ હાંસલ કરી છે.

મિઝોરમ: સંપૂર્ણ સાક્ષર રાજ્ય: દેશની શિક્ષા યાત્રામાં એક ગૌરવપૂર્ણ પ્રકરણ ઉમેરાયું છે. મિઝોરમ રાજ્યે ૯૮.૨%ની અભૂતપૂર્વ સાક્ષરતા દર સાથે ભારતનું પ્રથમ સંપૂર્ણ સાક્ષર રાજ્ય બનવાનો ગૌરવ પ્રાપ્ત કર્યું છે. મુખ્યમંત્રી લલદુહોમાએ મિઝોરમ યુનિવર્સિટી (એમઝેડયુ) કેમ્પસમાં યોજાયેલા એક ખાસ સમારોહમાં આ ઐતિહાસિક સિદ્ધિની સત્તાવાર જાહેરાત કરી.

આ સિદ્ધિ કેન્દ્ર સરકારની યુએલએલએએસ (Understanding Lifelong Learning for All in Society) પહેલ અંતર્ગત પ્રાપ્ત થઈ છે, જેમાં ૯૫%થી વધુ સાક્ષરતા દર પ્રાપ્ત કરવો સંપૂર્ણ સાક્ષરતાની માન્યતા માટે ફરજિયાત માનવામાં આવે છે.

શિક્ષા ક્રાંતિનું પ્રતીક બન્યું મિઝોરમ

આ સમારોહમાં મુખ્યમંત્રી લલદુહોમાએ જણાવ્યું હતું કે, આ માત્ર આંકડાઓની જીત નથી, પરંતુ મિઝો સમાજની સામૂહિક ચેતના, શિસ્ત અને શિક્ષણ પ્રત્યેના સમર્પણનું પ્રતિબિંબ છે. તેમણે કહ્યું કે, આ સિદ્ધિ તે હજારો નાગરિકોના પરિશ્રમનું પરિણામ છે, જેમણે શિક્ષણના દ્વાર ક્યારેય બંધ જોયા, પરંતુ તેમણે ફરીથી શીખવાની ઇચ્છા છોડી નહીં.

મુખ્યમંત્રીએ તે ૧,૬૯૨ નાગરિકોનો ખાસ ઉલ્લેખ કર્યો જેમણે જીવનના બીજા તબક્કામાં શિક્ષણ અપનાવ્યું અને દર્શાવ્યું કે શીખવાની પ્રક્રિયા ક્યારેય બંધ થતી નથી.

આ અંત નથી, એક નવી શરૂઆત છે

મુખ્યમંત્રીએ પોતાના ભાષણમાં એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે આ સિદ્ધિ કોઈ અભિયાનનો અંત નથી, પરંતુ શિક્ષણ, કૌશલ્ય વિકાસ અને ડિજિટલ સાક્ષરતાની દિશામાં નવા યુગની શરૂઆત છે. તેમણે કહ્યું, હવે આપણું આગલું લક્ષ્ય દરેક નાગરિકને ડિજિટલ, નાણાકીય અને વ્યવસાયિક સાક્ષરતાથી સશક્ત કરવાનું છે. આ અભિયાન હવે મિઝોરમને જ્ઞાનસમૃદ્ધ સમાજ બનાવવા તરફ આગળ ધપાવશે.

તેમણે રાજ્યના તમામ નાગરિકોને અપીલ કરી કે તેઓ શિક્ષણને પોતાની શક્તિ બનાવે અને મિઝોરમને માત્ર દેશમાં જ નહીં, પરંતુ વૈશ્વિક સ્તરે એક મોડેલ રાજ્ય તરીકે સ્થાપિત કરે.

દેશને ગૌરવાન્વિત કરતી સિદ્ધિ

આ સમારોહમાં કેન્દ્રીય શિક્ષણ, કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યમિતા રાજ્યમંત્રી જયંત ચૌધરીએ પણ ભાગ લીધો હતો અને આ ઐતિહાસિક સિદ્ધિ માટે મિઝોરમને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. તેમણે કહ્યું, આ દિવસ માત્ર મિઝોરમ માટે જ નહીં, સમગ્ર ભારત માટે ગૌરવનો વિષય છે. મિઝોરમ દર્શાવી દીધું છે કે એક સંગઠિત પ્રયાસ, નીતિ નિર્ધારણ અને નાગરિક સહભાગિતાથી શું શક્ય છે. જયંત ચૌધરીએ મિઝોરમને શિક્ષણમાં આત્મનિર્ભર ભારતનું ઉદાહરણ ગણાવ્યું અને અન્ય રાજ્યોને તેમાંથી પ્રેરણા લેવાની અપીલ કરી.

આ રીતે મળી સંપૂર્ણ સાક્ષરતાની માન્યતા

મિઝોરમને આ માન્યતા શિક્ષણ મંત્રાલયની "યુએલએલએએસ" યોજના અંતર્ગત મળી છે. તે મુજબ, આવર્તિક શ્રમ બળ સર્વેક્ષણ (PLFS) ૨૦૨૩-૨૦૨૪ના અહેવાલ મુજબ, રાજ્યએ કુલ ૯૮.૨% સાક્ષરતા દર હાંસલ કર્યો છે, જેમાં પુરુષોની સાક્ષરતા ૯૯.૨% અને સ્ત્રીઓની ૯૭% નોંધાઈ છે. આ દર ભારત સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત ૯૫%ની મર્યાદાને પાર કરે છે, જેને "સંપૂર્ણ સાક્ષરતા" ની શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવી છે.

આ રીતે થયું અભિયાનનું સંચાલન

• આ ઐતિહાસિક સિદ્ધિ પાછળ મિઝોરમ શાળા શિક્ષણ વિભાગનો અથાક પરિશ્રમ રહ્યો છે.
• સમગ્ર શિક્ષા અભિયાન અને નવ ભારત સાક્ષરતા કાર્યક્રમ અંતર્ગત રાજ્યમાં રાજ્ય સાક્ષરતા મિશન પ્રાધિકરણની રચના કરવામાં આવી હતી.
• તેના અંતર્ગત એક ગવર્નિંગ કાઉન્સિલ અને કાર્યકારી સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી.
• એસસીઈઆરટી અંતર્ગત રાજ્ય સાક્ષરતા કેન્દ્રની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, જેણે મિઝો ભાષામાં ખાસ શિક્ષણ સામગ્રી વિકસાવી હતી.
• કુલ ૩,૦૨૬ નિરક્ષર લોકોની ઓળખ કરવામાં આવી હતી, જેમાંથી ૧,૬૯૨ એ સ્વૈચ્છિક રીતે શિક્ષણ મેળવ્યું હતું.
• ૨૯૨ સ્વયંસેવક શિક્ષકોની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી, જેમણે શાળાઓ, સામુદાયિક હોલ અને ઘરે ઘરે જઈને શિક્ષણ કાર્ય કર્યું હતું.

હવે જ્યારે મિઝોરમ શિક્ષણની આ ઊંચાઈ પર પહોંચી ગયું છે, ત્યારે તે દેશના બાકીના રાજ્યો માટે એક ઉદાહરણ બની ગયું છે. આ અભિયાન દ્વારા તે સાબિત થયું છે કે સકારાત્મક નીતિ, વહીવટી ઇચ્છાશક્તિ અને જનભાગીદારીથી કોઈ પણ રાજ્ય શત-પ્રતિશત સાક્ષરતા તરફ આગળ વધી શકે છે.

```