પૂર્વ ગૃહમંત્રી પી. ચિદમ્બરમે ખુલાસો કર્યો છે કે 26/11 મુંબઈ હુમલા પછી ભારતે પાકિસ્તાન પર વળતો હુમલો આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ, ખાસ કરીને અમેરિકાના કારણે નહોતો કર્યો. તેમણે સ્વીકાર્યું કે બદલો લેવાની ઈચ્છા હતી, પરંતુ સરકારે રાજદ્વારી માર્ગ પસંદ કર્યો.
New Delhi: 2008માં થયેલા મુંબઈ આતંકી હુમલાને દેશ ક્યારેય ભૂલી શકે નહીં. આ હુમલામાં સેંકડો લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા અને આખું ભારત ભયના ઓથાર હેઠળ આવી ગયું હતું. હવે કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતા અને પૂર્વ કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી પી. ચિદમ્બરમે આ ઘટના સાથે જોડાયેલા એક મોટા રહસ્ય પરથી પડદો ઉઠાવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે તે સમયે ભારતે પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ વળતી કાર્યવાહી કરી ન હતી કારણ કે સરકાર ભારે આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ હેઠળ હતી.
ચિદમ્બરમે સ્પષ્ટ કર્યું કે તેમના મનમાં બદલો લેવાનો વિચાર આવ્યો હતો, પરંતુ તત્કાલીન યુપીએ સરકારે વિદેશ મંત્રાલયની સલાહ પર સીધી કાર્યવાહી કરવાનો ઇનકાર કર્યો. આ ખુલાસા પછી ફરી એકવાર રાજકીય વર્તુળોમાં ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ છે.
ગૃહમંત્રી બન્યા પછી તરત જ પરિસ્થિતિ
પી. ચિદમ્બરમે એક ઇન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું કે તેઓ 30 નવેમ્બર 2008ના રોજ ગૃહમંત્રી બન્યા હતા, બરાબર તે જ સમયે જ્યારે છેલ્લા આતંકવાદીને ઠાર કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે તેમને વડાપ્રધાને બોલાવીને ગૃહ મંત્રાલયની જવાબદારી સોંપી હતી, પરંતુ તેઓ તેના માટે માનસિક રીતે તૈયાર નહોતા.
તેમણે કહ્યું કે તે સમયે આખા દેશમાં ગુસ્સો અને આક્રોશ હતો. લોકો પાકિસ્તાનને પાઠ ભણાવવાની માંગ કરી રહ્યા હતા. તેમના મતે, ગૃહમંત્રી બન્યા પછી તેમના મનમાં પણ આ જ સવાલ ઉઠ્યો હતો કે શા માટે પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ વળતી કાર્યવાહી ન કરવી જોઈએ. પરંતુ સરકારે આ માર્ગ ન અપનાવવાનો નિર્ણય લીધો.
પાકિસ્તાન પર કાર્યવાહી શા માટે ન થઈ
ચિદમ્બરમે જણાવ્યું કે તેમની પાસે સુરક્ષા દળો અને ગુપ્તચર એજન્સીઓની તૈયારીઓની સંપૂર્ણ જાણકારી ન હતી. પાકિસ્તાનની અંદર હાજર નેટવર્ક કે સંસાધનો વિશે પણ તેમને વિસ્તૃત જાણકારી ન હતી.
તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાન અને વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સાથે ચર્ચા દરમિયાન આ નિષ્કર્ષ નીકળ્યો કે તાત્કાલિક સૈન્ય કાર્યવાહી કરવાથી પરિસ્થિતિ વધુ વણસી શકે છે. વિદેશ મંત્રાલય (MEA) અને ભારતીય વિદેશ સેવા (IFS) ના અધિકારીઓ આ વાત પર ભાર મૂકી રહ્યા હતા કે આપણે રાજદ્વારી માર્ગ અપનાવવો જોઈએ, ન કે સીધી કાર્યવાહી.
અમેરિકાનું દબાણ અને કોન્ડોલિઝા રાઇસની ભૂમિકા
ચિદમ્બરમે એ પણ સ્વીકાર્યું કે તે સમયે અમેરિકાએ ભારત પર કાર્યવાહી ન કરવાનું દબાણ કર્યું હતું. અમેરિકી વિદેશ મંત્રી કોન્ડોલિઝા રાઇસ, હુમલા પછી તરત જ ભારત આવ્યા અને તેમણે વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ અને ચિદમ્બરમ સાથે મુલાકાત કરી.
તેમના મતે, કોન્ડોલિઝા રાઇસે સ્પષ્ટ કહ્યું હતું કે ભારતે સીધો પ્રતિકાર ન કરવો જોઈએ. અમેરિકા નહોતું ઈચ્છતું કે દક્ષિણ એશિયામાં યુદ્ધ જેવી સ્થિતિ સર્જાય. આ અમેરિકી દબાણને કારણે ભારતે સૈન્ય કાર્યવાહીથી પીછેહઠ કરીને રાજદ્વારી રીત પસંદ કરી.
શું પાકિસ્તાન પર હુમલો કરવાની તૈયારી હતી
ચિદમ્બરમે સ્વીકાર્યું કે તેમના મનમાં બદલો લેવાનો વિચાર હતો અને સરકારની અંદર આ અંગે ચર્ચા પણ થઈ હતી. પરંતુ જ્યારે તમામ પાસાઓ પર વિચાર કરવામાં આવ્યો ત્યારે નક્કી થયું કે પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ કાર્યવાહી કરવાને બદલે પુરાવા એકઠા કરીને આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર પાકિસ્તાનને ખુલ્લું પાડવું વધુ સારું રહેશે.
યુપીએ સરકારે ત્યારે આ રણનીતિ બનાવી કે આતંકવાદ વિરુદ્ધ દુનિયાને એકજૂટ કરવામાં આવે અને પાકિસ્તાનની ભૂમિકાને સામે લાવવામાં આવે. જોકે, આ નિર્ણયને લઈને હજુ પણ ઘણા સવાલો ઉઠે છે કે શું ભારતે તે સમયે સખત જવાબ ન આપવો જોઈતો હતો.
ભાજપનો પલટવાર
ચિદમ્બરમના આ નિવેદન પછી ભારતીય જનતા પાર્ટીએ કોંગ્રેસ પર આકરો હુમલો કર્યો છે. ભાજપના નેતાઓએ કહ્યું કે આ એ જ વાત છે જે દેશ પહેલાથી જાણતો હતો કે કોંગ્રેસ સરકાર વિદેશી તાકાતોના દબાણમાં હતી.
કેન્દ્રીય મંત્રી પ્રહ્લાદ જોશીએ કહ્યું કે ચિદમ્બરમનો આ સ્વીકાર એ વાતનો પુરાવો છે કે યુપીએ સરકાર તે સમયે નિર્ણાયક નિર્ણયો લેવામાં નિષ્ફળ રહી. તેમણે કહ્યું કે જો તે સમયે પાકિસ્તાનને પાઠ ભણાવવામાં આવ્યો હોત તો તે વારંવાર આતંક ફેલાવવાની હિંમત ન કરત.
મોદી અને મનમોહન સિંહની તુલના
ભાજપે સવાલ ઉઠાવ્યો કે જો વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી હોત તો શું તેઓ પણ આ જ રીતે દબાણમાં આવત. ભાજપનો દાવો છે કે મોદી સરકારે આતંકવાદીઓને જવાબ આપવામાં હંમેશા કડક વલણ અપનાવ્યું છે અને 2016માં સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક અને 2019માં એરસ્ટ્રાઈક તેનું ઉદાહરણ છે.
