અમદાવાદમાં એર ઇન્ડિયાની ફ્લાઇટ AI171નો અકસ્માત, 241 મુસાફરોના મોત
Ahmedabad Plane Crash: અમદાવાદમાં તાજેતરમાં બનેલા એક હૃદયદ્રાવક વિમાન અકસ્માતમાં એર ઇન્ડિયાની ફ્લાઇટ AI171 (બોઇંગ 787, VT-ANB) દુર્ઘટનાગ્રસ્ત થઇ ગઈ. આ અકસ્માતમાં વિમાનમાં સવાર બધા 241 લોકોના મોત થયા. અકસ્માતની ગંભીરતા એ વાત પરથી સમજી શકાય છે કે આ વિમાન મેઘાણીનગર સ્થિત એક મેડિકલ કોલેજની ઇમારત પર પડ્યું, જેના કારણે અનેક મેડિકલ વિદ્યાર્થીઓના પણ મોત થયા.
આ અકસ્માત માત્ર હવાઈ મુસાફરો માટે જ નહીં પરંતુ જમીન પર રહેલા સામાન્ય નાગરિકો માટે પણ એક દુર્ઘટના બની ગયો. હાલમાં, તપાસ એજન્સીઓ અકસ્માતના કારણોની ઊંડાણપૂર્વક તપાસ કરી રહી છે, જ્યારે વીમા અને વળતરને લઈને કાનૂની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ છે.
મોન્ટ્રીયલ કન્વેન્શન સંધિ હેઠળ વળતર ફરજિયાત
આ અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામેલા મુસાફરોના પરિવારોને વળતર આપવાની પ્રક્રિયા મોન્ટ્રીયલ કન્વેન્શન સંધિ, 1999 હેઠળ ચલાવવામાં આવશે. આ સંધિ હેઠળ એરલાઇન્સ મુસાફરોના મોત પર ફરજિયાત રીતે વળતર આપવાનું હોય છે. ભારતે આ સંધિ પર 2009માં સહી કરી હતી, જેના પછી દેશમાં આ કાયદાનું પાલન જરૂરી બની ગયું.
મોન્ટ્રીયલ કન્વેન્શન મુજબ, કોઈપણ આંતરરાષ્ટ્રીય ઉડાનમાં જો કોઈ મુસાફર અકસ્માતનો શિકાર બને છે, તો એરલાઇન તેના પરિજનોને નિશ્ચિત મર્યાદામાં વળતર આપવાનું હોય છે. આ વળતરની રકમ SDR એટલે કે Special Drawing Rights અનુસાર નક્કી કરવામાં આવે છે. 1 SDR લગભગ 110 રૂપિયા જેટલો છે. વર્તમાન અંદાજો અનુસાર, પ્રતિ મુસાફરના પરિજનને લગભગ 1.5 કરોડ રૂપિયા સુધીનું વળતર મળી શકે છે.
એર ઇન્ડિયા પર સીધો નાણાકીય અસર નહીં
આ દુર્ઘટનામાં એર ઇન્ડિયાની ફ્લાઇટના સંપૂર્ણપણે નાશ થવા છતાં, કંપનીની પેરેન્ટ કંપની ટાટા પર તેનો કોઈ સીધો નાણાકીય અસર નહીં પડે. તેનું મુખ્ય કારણ એ છે કે વિમાન અને મુસાફરો બંને માટે વીમો પહેલાથી જ લેવામાં આવ્યો હતો. એર ઇન્ડિયાને આ દુર્ઘટનાગ્રસ્ત વિમાન માટે વીમા કંપનીઓ પાસેથી 680 કરોડથી 980 કરોડ રૂપિયા સુધીનું વળતર મળવાની સંભાવના છે.
પીડિતો અને તેમના પરિવારોને મળી શકે છે 360 કરોડ રૂપિયા
ઘટનામાં મૃત્યુ પામેલા 241 મુસાફરોના પરિજનોને કુલ મળીને લગભગ 360 કરોડ રૂપિયાનું વળતર મળી શકે છે. આ વળતર વીમા કંપનીઓ દ્વારા મુસાફરો માટે લેવાયેલા કવરેજ અને ઓપરેટરની જવાબદારીઓ અનુસાર નક્કી કરવામાં આવશે.
પ્રુડન્ટ ઇન્શ્યોરન્સ બ્રોકર્સના એવિએશન અને સ્પેશિયાલિટી લાઇન્સના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ હિતેશ ગિરોત્રાના મતે, "જો વિમાન કોઈ રહેણાંક વિસ્તાર કે તૃતીય પક્ષની મિલકતને નુકસાન પહોંચાડે છે, તો ઓપરેટરને તે મિલકત અને તેની સાથે સંબંધિત જાન-માલના નુકસાનનું પણ વળતર આપવું પડે છે." આ કિસ્સામાં, કારણ કે વિમાન મેડિકલ કોલેજની બિલ્ડીંગ પર પડ્યું, તેથી અનેક વિદ્યાર્થીઓ અને મિલકતને નુકસાન થયું છે. તેનો ખર્ચ પણ એરલાઇનની વીમા પોલિસીથી કવર કરવામાં આવશે.
ઇન્શ્યોરન્સ કવરમાં શું-શું શામેલ હોય છે
એવિએશન ઇન્શ્યોરન્સ પોલિસીમાં ત્રણ મુખ્ય પ્રકારના કવરેજ હોય છે:
હલ ઇન્શ્યોરન્સ: વિમાનને થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરે છે.
પેસેન્જર લાયબિલિટી: મુસાફરોના મૃત્યુ કે ઇજાની સ્થિતિમાં વળતર પૂરું પાડે છે.
થર્ડ પાર્ટી લાયબિલિટી: જમીન પર રહેલા લોકો કે મિલકતોને નુકસાનની સ્થિતિમાં ભરપાઈ કરે છે.
એર ઇન્ડિયાએ આ ત્રણેય પ્રકારના વીમા કવર પહેલાથી જ લઈ રાખ્યા છે. આ જ કારણ છે કે કંપની પર સીધો નાણાકીય દબાણ નહીં પડે.
મોકે પર તપાસ પ્રક્રિયા શરૂ
અકસ્માત બાદ ઘટનાસ્થળે DGCA (નાગરિક ઉડ્ડયન મહાનિદેશાલય) અને અન્ય તકનીકી એજન્સીઓની ટીમો પહોંચી ગઈ છે. બ્લેક બોક્સ અને ફ્લાઇટ ડેટા રેકોર્ડર મળી ગયા છે અને તપાસ ચાલુ છે. પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલય અને નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલયે આ બાબત ગંભીરતાથી લઈને વિસ્તૃત તપાસના આદેશ આપ્યા છે.
સરકારે અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામેલા લોકોના પરિવારો માટે રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકાર તરફથી પણ વધારાની સહાયતાની જાહેરાત કરી છે. જો કે, મુખ્ય વળતર વીમા કંપનીઓ અને એર ઇન્ડિયા દ્વારા આપવામાં આવશે.
અંતરિમ વળતરની જાહેરાત ટૂંક સમયમાં શક્ય
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, એર ઇન્ડિયા ટૂંક સમયમાં પીડિત પરિવારો માટે અંતરિમ વળતર જાહેર કરી શકે છે. અંતરિમ વળતરનો ઉદ્દેશ્ય એ છે કે જ્યાં સુધી ફાઇનલ વીમા સેટલમેન્ટ થાય ત્યાં સુધી પરિવારોને તાત્કાલિક આર્થિક રાહત મળી શકે. આ રકમ 5-10 લાખ પ્રતિ પરિવાર હોઈ શકે છે.
```
