ChatGPTનો નવો 'સ્ટડી મોડ' વિદ્યાર્થીઓને વિચારવા અને સમજવા માટે પ્રેરિત કરે છે, જેથી તેઓ માત્ર જવાબ મેળવવાને બદલે ઊંડાણપૂર્વક શીખે છે.
ChatGPT સ્ટડી મોડ: OpenAIએ વિદ્યાર્થીઓ માટે એક ક્રાંતિકારી ફીચર લોન્ચ કર્યું છે જેનું નામ છે ‘સ્ટડી મોડ’. આ ChatGPTનો નવો મોડ માત્ર વિદ્યાર્થીઓને સવાલોના જવાબ જ નથી આપતો, પરંતુ તેમને વિચારવા, સમજવા અને વિષયની ઊંડાઈમાં જવા માટે પ્રેરિત પણ કરે છે. આ ફીચર હવે Free, Plus, Pro અને Team બધા યુઝર્સ માટે ઉપલબ્ધ છે. આવનારા અઠવાડિયામાં તેને ChatGPT Edu પ્લાનમાં પણ જોડવામાં આવશે.
શું છે ChatGPTનો સ્ટડી મોડ?
અત્યાર સુધી વિદ્યાર્થીઓ ChatGPTથી સીધા ઉત્તર લઈને પોતાના અસાઇનમેન્ટ કે અભ્યાસનું કામ પૂરું કરી લેતા હતા. પરંતુ તેનાથી તેમની વિચારવાની અને વિશ્લેષણ કરવાની ક્ષમતા પર અસર થઈ રહી હતી. OpenAIનો નવો સ્ટડી મોડ આ સમસ્યાનું સમાધાન લઈને આવ્યો છે. આ મોડમાં ChatGPT પહેલાં વિદ્યાર્થીને સવાલ પૂછે છે, પછી તેમને દિશા આપે છે, હિન્ટ્સ આપે છે, પરંતુ ત્યાં સુધી અંતિમ જવાબ નથી આપતું જ્યાં સુધી વિદ્યાર્થી પોતે પ્રયાસ ન કરે. એટલે કે આ Active Learningને પ્રોત્સાહન આપે છે—જેમાં વિદ્યાર્થી સ્વયં સમસ્યાનો ઉકેલ શોધવાની કોશિશ કરે છે.
કેવી રીતે કરશે આ ફીચર વિદ્યાર્થીઓને મદદ?
સ્ટડી મોડના કેટલાક ખાસ ફાયદા આ પ્રકારે છે:
- વિચારવાની ક્ષમતામાં વૃદ્ધિ: હવે વિદ્યાર્થીઓ માત્ર રટવાની જગ્યાએ સમસ્યાને સમજીને હલ કરવાનું શીખશે.
- સમસ્યા ઉકેલવાની કળા: જ્યારે સીધો જવાબ નહીં મળે, તો વિદ્યાર્થીને વિવિધ પાસાઓ પર વિચાર કરવો પડશે.
- સંવાદાત્મક શિક્ષણ: ChatGPT એક શિક્ષકની જેમ વ્યવહાર કરશે, જે સાચી દિશામાં વિચારવા માટે માર્ગદર્શન આપે છે.
- આત્મનિર્ભરતા: વિદ્યાર્થી ધીરે-ધીરે AIની મદદથી જાતે ભણવાના આદી થઈ જશે, ન કે માત્ર જવાબ મેળવવાના.
OpenAIની મંશા: કેવળ ઉત્તર નહીં, ઊંડાણથી જ્ઞાન
OpenAIની VP ઓફ એજ્યુકેશન, લિયા બેલ્સ્કી,એ જણાવ્યું કે આ મોડ વિદ્યાર્થીઓની શીખવાની ઈચ્છાને પ્રાથમિકતા આપે છે. કોઈ જબરદસ્તી નથી. વિદ્યાર્થી જ્યારે ચાહે સ્ટડી મોડને ઓન કે ઓફ કરી શકે છે. તેમણે એ પણ જણાવ્યું કે ભવિષ્યમાં પેરેન્ટ્સ કે સ્કૂલ એડમિનને કંટ્રોલ આપવાના વિકલ્પ પર વિચાર કરી શકાય છે, પરંતુ હમણાં આ સંપૂર્ણ રીતે વિદ્યાર્થીના હાથમાં છે કે તે કેવી રીતે અને કેટલું શીખવા માગે છે.
AI ટૂલ્સની બદલાતી ભૂમિકા
2022માં જ્યારે ChatGPT લોન્ચ થયું હતું, તો ઘણી સ્કૂલો અને કોલેજોએ તેને બેન કરી દીધું હતું. તેમને ડર હતો કે વિદ્યાર્થીઓ તેનો ખોટો ઉપયોગ કરશે.
પરંતુ 2023 અને 2024માં ધીરે-ધીરે એ સમજમાં આવી ગયું કે AIને શિક્ષણથી અલગ નથી કરી શકાતું, પરંતુ તેને જવાબદારીથી શીખવામાં સામેલ કરવું જ સાચો રસ્તો છે.
Anthropic દ્વારા Claude AIમાં રજૂ કરવામાં આવેલ Learning Mode તેનું ઉદાહરણ છે. હવે OpenAIનો સ્ટડી મોડ આ ટ્રેન્ડને વધુ આગળ વધારે છે.
નવો મોડ કેવી રીતે વાપરવો?
જો તમે ChatGPT યુઝર છો, તો તમે નીચે આપેલ રીતે સ્ટડી મોડનો લાભ ઉઠાવી શકો છો:
- ChatGPT એપ અથવા વેબસાઇટ ખોલો.
- કોઈ પણ સવાલની સાથે સ્ટડી મોડને ઓન કરો (ઓપ્શન સેટિંગ્સમાં મળશે).
- ChatGPT તમારા સવાલનો સીધો ઉત્તર ન આપીને પહેલાં તમને સવાલ પૂછશે, જેનાથી તમારી વિચારવાની ક્ષમતા સક્રિય થશે.
- પ્રયાસ કરતા રહો, ChatGPT તમને હિન્ટ આપતું રહેશે, જ્યાં સુધી તમે સ્વયં ઉત્તર સુધી ન પહોંચી જાઓ.
શું કહે છે રિસર્ચ?
હાલમાં જૂન 2025માં પ્રકાશિત એક સ્ટડીમાં એ સામે આવ્યું કે જે વિદ્યાર્થી માત્ર ChatGPTથી સીધા નિબંધ કે ઉત્તર લે છે, તેમના મગજની સંજ્ઞાનાત્મક સક્રિયતા (cognitive activity) ઓછી જોવા મળી. જ્યારે જે વિદ્યાર્થીઓ જાતે રિસર્ચ કરે છે અથવા AIની મદદથી ઉત્તર સુધી પહોંચવાની પ્રક્રિયા અપનાવે છે, તેમની શીખવાની દક્ષતા વધુ જોવા મળી. આ જ કારણ છે કે OpenAIએ આ નવો રસ્તો અપનાવ્યો છે.
વિદ્યાર્થીઓ માટે AIનો નવો સાથી
સ્ટડી મોડ માત્ર એક તકનીકી બદલાવ નથી, તે વિદ્યાર્થીઓ અને AIના સંબંધને એક નવી દિશા આપે છે. હવે AI માત્ર એક ઉત્તર આપવાનું મશીન નથી, પરંતુ એક માર્ગદર્શક, શિક્ષક અને સંવાદ કરનાર સાથી બની ચૂક્યો છે. જેમ-જેમ શિક્ષણનું ભવિષ્ય AI સાથે વધુ ઊંડાણથી જોડાતું જઈ રહ્યું છે, એવા ફીચર એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે વિદ્યાર્થીઓ માત્ર "ક્લિક અને ઉત્તર" સુધી સીમિત ન રહી જાય, પરંતુ તેઓ વિચારે, સમજે અને વાસ્તવિક જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે.
