‘બિલાડી હજ કરવા ગઈ’ આ કહેવત તો તમે જરૂર સાંભળી હશે, પણ હવે સાંભળો - ઉંદરો ચાલ્યા અવકાશમાં! પણ આ કોઈ કહેવત નથી, બલ્કે હકીકત છે, જેને ચીન હવે સાચી કરવા જઈ રહ્યું છે. ખરેખર, ચીન પ્રથમ વખત તેના અવકાશ સ્ટેશન માટે શેનઝોઉ-21 અવકાશયાનને શુક્રવારે પ્રક્ષેપિત કરવાનું છે.
જિયુક્વાન: એક કહેવત છે, બિલાડી હજ કરવા ગઈ, પણ હવે સમય છે તેને નવા અંદાજમાં સાંભળવાનો - ઉંદરો ચાલ્યા અવકાશમાં! આ કોઈ મજાક નથી પણ ચીનના મહત્વાકાંક્ષી અવકાશ કાર્યક્રમનો એક ભાગ છે. ચીને શુક્રવારે તેના નવા માનવયુક્ત મિશન શેનઝોઉ-21 (Shenzhou-21) હેઠળ ત્રણ અવકાશયાત્રીઓ સાથે ચાર ઉંદરોને પણ અવકાશની યાત્રા પર મોકલ્યા છે.
આ પહેલીવાર છે જ્યારે ચીને તેના અવકાશ સ્ટેશન પર કોઈ અન્ય જીવને વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગ તરીકે સામેલ કર્યો છે. આ મિશન ચીનની તકનીકી ક્ષમતા અને વૈજ્ઞાનિક મહત્વાકાંક્ષાઓનું પ્રતીક છે.
શેનઝોઉ-21 મિશનનું લોન્ચિંગ
ચીનનું આ ઐતિહાસિક મિશન ઉત્તર-પશ્ચિમ ચીનના જિયુક્વાન સેટેલાઇટ લોન્ચ સેન્ટર (Jiuquan Satellite Launch Center) પરથી સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યું. શેનઝોઉ-21 યાનને ત્રણ અવકાશયાત્રીઓ કમાન્ડર ઝાંગ લુ (Zhang Lu), વુ ફેઈ (Wu Fei) અને ઝાંગ હોંગઝાંગ (Zhang Hongzhang) — સાથે મોકલવામાં આવ્યું છે.
ઝાંગ લુ, જેઓ અગાઉ શેનઝોઉ-15 મિશનનો પણ ભાગ રહી ચૂક્યા છે, તેઓ આ અભિયાનના કમાન્ડર છે. વુ ફેઈ, માત્ર 32 વર્ષના છે અને અત્યાર સુધીના સૌથી યુવા ચીની અવકાશયાત્રી બન્યા છે. જ્યારે ઝાંગ હોંગઝાંગ, એક પેલોડ નિષ્ણાત (Payload Specialist) છે, જેમણે અવકાશમાં જતા પહેલા નવી ઉર્જા અને અદ્યતન સામગ્રીઓ પર સંશોધન કર્યું હતું.
ત્રણેય અવકાશયાત્રીઓ ચીનના તિઆનગોંગ અવકાશ સ્ટેશન (Tiangong Space Station) માં વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો કરશે, જ્યાં આ ટીમ અનેક તકનીકી અને જૈવિક અધ્યયન મિશન પાર પાડશે.
શા માટે ઉંદરોને અવકાશમાં મોકલવામાં આવી રહ્યા છે?
આ મિશનનું સૌથી રસપ્રદ પાસું છે, ચાર ઉંદરોની અવકાશ યાત્રા. ચીની વિજ્ઞાન એકેડેમીના ઇજનેર હાન પેઈ (Han Pei) અનુસાર, આ મિશનમાં બે નર અને બે માદા ઉંદરોને મોકલવામાં આવ્યા છે. આ ઉંદરો પર નજર રાખવામાં આવશે જેથી અભ્યાસ કરી શકાય કે: ભારહીનતા (Microgravity) ની સ્થિતિમાં તેમના શરીર અને મગજ પર શું અસર થાય છે.
મર્યાદિત અને બંધ જગ્યા (Confined Space) માં લાંબા સમય સુધી રહેવાથી તેમના વર્તનમાં શું ફેરફારો આવે છે. આ પ્રયોગ ફક્ત ઉંદરોની શારીરિક સ્થિતિ પર જ નહીં પરંતુ તેમના જૈવિક અને માનસિક વર્તન પર પણ પ્રકાશ પાડશે. આ અભ્યાસથી વૈજ્ઞાનિકોને એ સમજવામાં મદદ મળશે કે લાંબા ગાળાની અવકાશ યાત્રાઓ દરમિયાન મનુષ્યો પર આવા વાતાવરણની શું અસર થઈ શકે છે.
સરકારી મીડિયા ચાઇના નેશનલ રેડિયો (CNR) અનુસાર, આ ઉંદરો પાંચથી સાત દિવસ સુધી અવકાશ સ્ટેશનમાં રહેશે અને પછી શેનઝોઉ-20 યાન દ્વારા પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે.
