સપ્ટેમ્બરમાં ભારતનો સર્વિસ PMI ઘટીને 60.9 પર પહોંચ્યો, જે ઓગસ્ટના 62.9 કરતાં ઓછો છે. વૃદ્ધિ ધીમી રહી, ખાસ કરીને આંતરરાષ્ટ્રીય માંગમાં ઘટાડાને કારણે. મેન્યુફેક્ચરિંગ PMI પણ 57.7 પર ધીમી વૃદ્ધિ નોંધાવી. એકંદરે, કમ્પોઝિટ PMI 61.0 પર રહ્યો, જે જૂન પછીના સૌથી નબળા વિસ્તરણને દર્શાવે છે.
સર્વિસ PMI: સપ્ટેમ્બરમાં ભારતના સર્વિસ સેક્ટરની પ્રવૃત્તિઓ સતત 26મા મહિને વધી, પરંતુ વૃદ્ધિની ગતિ ધીમી રહી. HSBC ઇન્ડિયાના સર્વે અનુસાર, સર્વિસ PMI ઘટીને 60.9 પર પહોંચ્યો, જ્યારે મેન્યુફેક્ચરિંગ PMI 57.7 રહ્યો. આ મંદીનું મુખ્ય કારણ વૈશ્વિક માંગમાં ઘટાડો અને સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણ છે. બંને ક્ષેત્રોમાં ઉત્પાદન અને નવા ઓર્ડરની વૃદ્ધિ ધીમી રહી, જેના કારણે કમ્પોઝિટ PMI ઓગસ્ટના 63.2 થી ઘટીને 61.0 પર પહોંચી ગયો.
સર્વિસ સેક્ટરમાં ધીમી વૃદ્ધિ
HSBC ના ચીફ ઇન્ડિયા ઇકોનોમિસ્ટ પ્રાંજુલ ભંડારીએ જણાવ્યું કે સપ્ટેમ્બરમાં સર્વિસ સેક્ટરની પ્રવૃત્તિઓમાં ઓગસ્ટના ઉચ્ચ સ્તરની સરખામણીમાં થોડી ધીમી વૃદ્ધિ જોવા મળી. મોટાભાગના ટ્રેકર્સમાં થોડો ઘટાડો થયો છે, પરંતુ કોઈ મોટી ગિરાવટનો સંકેત મળ્યો નથી. ફ્યુચર એક્ટિવિટી ઇન્ડેક્સ માર્ચ પછીના સૌથી ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યો, જે સર્વિસ કંપનીઓની વ્યાપાર સંભાવનાઓને સકારાત્મક દર્શાવે છે.
નવા ઓર્ડરની વૃદ્ધિ પણ ઓગસ્ટની સરખામણીમાં ધીમી રહી. આનું મુખ્ય કારણ ભારતીય સેવાઓની આંતરરાષ્ટ્રીય માંગમાં ઘટાડો જણાવાયો છે. નિકાસમાં વધારો થયો, પરંતુ તે માર્ચ પછીના સૌથી ધીમા દરે વધ્યો. કંપનીઓએ જણાવ્યું કે સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણ અને ખર્ચ નિયંત્રણના પગલાંને કારણે વૃદ્ધિ મર્યાદિત રહી.
નવી નોકરીઓ અને ભાવવધારામાં મંદી
રિપોર્ટમાં એમ પણ જણાવાયું છે કે નવી નોકરીઓની સંખ્યામાં વૃદ્ધિ ધીમી રહી. માત્ર પાંચ ટકાથી ઓછી કંપનીઓએ ભરતીમાં વધારાની જાણ કરી. આ ઉપરાંત સેવાઓ માટે લેવામાં આવતા ભાવો પણ ધીમે ધીમે વધ્યા. માર્ચ પછી આ વૃદ્ધિ સૌથી ધીમી રહી.
કંપનીઓએ બીજા ત્રિમાસિક ગાળાના અંતે શ્રમ અને મટીરીયલ ખર્ચમાં વધારો જોયો. એકંદરે ફુગાવો સ્થિર રહ્યો, પરંતુ પાછલા મહિના કરતાં ઓછો અને લાંબા ગાળાની સરેરાશથી નીચે રહ્યો.
વેપાર સેન્ટિમેન્ટમાં સુધારો
જોકે વૃદ્ધિ થોડી ધીમી રહી, પરંતુ સપ્ટેમ્બરમાં વેપાર સેન્ટિમેન્ટ વધ્યો અને છ મહિનાના ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યો. કંપનીઓએ જાહેરાત, કૌશલ્ય વિકાસ, સ્પર્ધાત્મક ભાવ નિર્ધારણ અને કર કપાત જેવા કારણોને સકારાત્મક પરિબળો ગણાવ્યા. આના કારણે ભવિષ્યમાં વૃદ્ધિની શક્યતાઓ યથાવત છે.
મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં પણ ધીમી વૃદ્ધિ
મેન્યુફેક્ચરિંગ PMI સપ્ટેમ્બરમાં 57.7 પર રહ્યો, જે ઓગસ્ટના 59.3 કરતાં ઓછો છે. આ મે પછી સેક્ટરની સૌથી નબળી વૃદ્ધિ દર્શાવે છે, પરંતુ 50 ના ન્યુટ્રલ સ્તરથી ઉપર હોવાને કારણે તે વિસ્તરણનો સંકેત આપે છે. મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં ઉત્પાદન વૃદ્ધિ ધીમી રહી અને નવા ઓર્ડરમાં પણ નરમાઈ જોવા મળી.
કમ્પોઝિટ PMI માં ઘટાડો
મેન્યુફેક્ચરિંગ અને સર્વિસ સેક્ટર બંનેમાં ધીમી વૃદ્ધિને કારણે HSBC ઇન્ડિયા કમ્પોઝિટ PMI આઉટપુટ ઇન્ડેક્સ સપ્ટેમ્બરમાં ઓગસ્ટના 63.2 થી ઘટીને 61.0 પર આવી ગયો. આ જૂન પછીના સૌથી નબળા વિસ્તરણ દરને દર્શાવે છે. રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે કુલ વેચાણ છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં સૌથી ધીમા દરે વધ્યું.
આંતરરાષ્ટ્રીય માંગની અસર
નિષ્ણાતોના મતે, આંતરરાષ્ટ્રીય માંગમાં મંદીથી ભારતીય સર્વિસ અને મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરની વૃદ્ધિ પ્રભાવિત થઈ છે. નિકાસ વધી, પરંતુ અપેક્ષિત તેજી જોવા મળી નહીં. આ ઉપરાંત, વૈશ્વિક આર્થિક અનિશ્ચિતતાઓ અને કાચા માલના ભાવોમાં વધઘટ પણ વૃદ્ધિની ગતિને મર્યાદિત કરી રહ્યા છે.
