ભારત 8 ઓક્ટોબરે ભારતીય વાયુસેનાનો 93મો સ્થાપના દિવસ ઉજવી રહ્યું છે. ઑપરેશન સિંદૂર અને ઍર શો દ્વારા વાયુસેનાની વીરતા, પરાક્રમ અને દેશસેવામાં યોગદાનને સન્માનિત કરવામાં આવશે.
Indian Air Force Day 2025: ભારતમાં દર વર્ષે 8 ઓક્ટોબરે ભારતીય વાયુસેના દિવસ (Indian Air Force Day) ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે દેશ પોતાનો 93મો ઇન્ડિયન ઍર ફોર્સ ડે ઉજવી રહ્યો છે. આ દિવસ ભારતીય વાયુસેના (Indian Air Force)ના પરાક્રમ, બલિદાન, વીરતા અને દેશની હવાઈ સીમાની સુરક્ષામાં યોગદાનને સન્માન આપવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે સમગ્ર દેશમાં વાયુસેનાના જવાનો અને અધિકારીઓના સાહસિક કાર્યોને યાદ કરવામાં આવે છે અને તેમના અનન્ય યોગદાનને સન્માનિત કરવામાં આવે છે.
ભારતીય વાયુસેનાની સ્થાપના
ભારતીય વાયુસેનાની સ્થાપના 8 ઓક્ટોબર 1932ના રોજ થઈ હતી. આ દિવસથી ભારતમાં વાયુસેના દિવસ તરીકે ઉજવવાની પરંપરા શરૂ થઈ. ભારતીય વાયુસેનાના સ્થાપક એર માર્શલ સુબ્રોતો મુખર્જીને માનવામાં આવે છે. સ્વતંત્રતા પછી 1 એપ્રિલ 1954ના રોજ સુબ્રોતો મુખર્જીને ભારતીય વાયુસેનાના પ્રથમ પ્રમુખ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા. ભારતીય વાયુસેનાની સ્થાપનાથી લઈને આજ સુધી તેણે પોતાના ગૌરવશાળી ઇતિહાસમાં અનેક મહત્વપૂર્ણ મિશનો અને ઑપરેશનોને અંજામ આપ્યો છે. વાયુસેનાની તાકાત અને આધુનિક ટેકનોલોજીના પ્રદર્શન માટે આ દિવસે વિશેષ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
વાયુસેના દિવસનું મહત્વ
વાયુસેના દિવસ ફક્ત ભારતીય વાયુસેનાની સ્થાપનાની યાદ અપાવવા માટે જ નથી, પરંતુ તે યુવા પેઢીને દેશસેવા માટે પ્રેરિત કરવા અને રાષ્ટ્રીય ગર્વની ભાવનાને વધારવાનો પણ અવસર છે. આ દિવસે દેશભરમાં વાયુસેનાના જવાનો દ્વારા લડાયક વિમાનોના કરતબ અને શક્તિ પ્રદર્શન (Air Show)નું આયોજન કરવામાં આવે છે. આના માધ્યમથી જનતા સમક્ષ વાયુસેનાની ક્ષમતા અને તૈયારીનું પ્રદર્શન કરવામાં આવે છે.
વાયુસેના દિવસનું મહત્વ ફક્ત યુદ્ધની તૈયારીઓ સુધી સીમિત નથી. ભારતીય વાયુસેના દેશની સુરક્ષાની સાથે-સાથે આપત્તિ રાહત, બચાવ કાર્ય, શાંતિ અભિયાનો (Peacekeeping Missions) અને વિદેશોમાં ફસાયેલા ભારતીય નાગરિકોને સુરક્ષિત પાછા લાવવામાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ પ્રકારે આ દિવસ વાયુસેનાના ગૌરવશાળી ઇતિહાસ, સાહસિક કાર્યો અને યોગદાનને જનતા સમક્ષ લાવવાનો અવસર છે.
મુખ્ય આકર્ષણ: ઑપરેશન સિંદૂર
વાયુસેના દિવસનું મુખ્ય આકર્ષણ અવારનવાર ઑપરેશન અને ઍર શો હોય છે. આ વર્ષે વાયુસેના દિવસનું વિશેષ આકર્ષણ Operation Sindoor છે. આ ઑપરેશન દ્વારા ભારતીય વાયુસેનાએ પોતાની સામરિક અને તકનીકી ક્ષમતાઓને પ્રદર્શિત કરી. ઑપરેશન સિંદૂર એ દર્શાવે છે કે ભારતીય વાયુસેના ફક્ત દેશની હવાઈ સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરતી નથી પરંતુ સંકટના સમયે ત્વરિત અને પ્રભાવી કાર્યવાહીમાં પણ સક્ષમ છે.
ભારતીય વાયુસેનાનું યોગદાન
ભારતીય વાયુસેનાએ ઇતિહાસમાં અનેક મહત્વપૂર્ણ મિશનોને અંજામ આપ્યો છે. યુદ્ધોમાં વાયુસેનાની ભૂમિકા મહત્વની રહી છે અને તે દેશની સીમાઓની રક્ષા માટે સતત તત્પર રહે છે. આ ઉપરાંત વાયુસેના આપત્તિ રાહત (Disaster Relief) અને માનવતાવાદી મિશનો (Humanitarian Missions)માં પણ સક્રિય રહે છે.
ઉદાહરણ તરીકે, પ્રાકૃતિક આપત્તિઓના સમયે ભારતીય વાયુસેના પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં રાહત સામગ્રી પહોંચાડે છે અને ઘાયલ લોકોને સુરક્ષિત સ્થળે પહોંચાડવાનું કામ કરે છે. આ ઉપરાંત શાંતિ અભિયાનો અને વિદેશમાં ફસાયેલા નાગરિકોને સુરક્ષિત પાછા લાવવામાં પણ ભારતીય વાયુસેના મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ તમામ કાર્યો દ્વારા ભારતીય વાયુસેના દેશ અને વિદેશમાં પોતાની વિશ્વસનીયતા અને પરાક્રમનો પરિચય આપે છે.
ભારતીય વાયુસેનાનું આદર્શ વાક્ય
ભારતીય વાયુસેનાનું આદર્શ વાક્ય છે- 'નભ: સ્પૃશં દીપ્તમ્'. આ વાક્ય ભગવદ ગીતાના અગિયારમા અધ્યાયમાંથી લેવામાં આવ્યું છે. મહાભારતના મહાયુદ્ધ દરમિયાન કુરુક્ષેત્રની યુદ્ધભૂમિમાં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણે અર્જુનને ઉપદેશ આપ્યો હતો અને આ જ ઉપદેશમાંથી આ આદર્શ વાક્ય પ્રેરિત થયું. આ વાક્યનો અર્થ છે “આકાશને સ્પર્શ કરતો પ્રકાશ”, જે ભારતીય વાયુસેનાના અદમ્ય સાહસ અને ઉચ્ચ આદર્શોનું પ્રતીક છે. આ વાક્ય વાયુસેનાના કર્મીઓને હંમેશા પોતાના કાર્યમાં નિષ્ઠા, સાહસ અને ઉત્કૃષ્ટતા જાળવી રાખવાની પ્રેરણા આપે છે.
