સરકારે ITR ફાઇલિંગની ડેડલાઇનને 30 સપ્ટેમ્બર સુધી લંબાવી નથી, પરંતુ માત્ર 15 સપ્ટેમ્બરથી 16 સપ્ટેમ્બર સુધી 1 દિવસની રાહત આપી છે. આ પાછળ ચાર મુખ્ય કારણો છે: પહેલેથી જ પૂરતો સમય આપવામાં આવ્યો છે, પોર્ટલ પર કોઈ મોટી સમસ્યા આવી નથી, મોટાભાગના લોકો પહેલેથી જ ITR ભરી ચૂક્યા છે, અને ડેડલાઇનનું મહત્વ જાળવી રાખવાની જરૂર છે.
ITR ફાઇલિંગ ડેડલાઇન: ટેક્સ પ્રોફેશનલ્સની માંગ છતાં સરકારે ITR ફાઇલિંગની ડેડલાઇનને 30 સપ્ટેમ્બર સુધી લંબાવવાનો ઇનકાર કર્યો છે. સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડાયરેક્ટ ટેક્સિસ (CBDT) એ માત્ર 24 કલાકની વધારાની રાહત આપીને ડેડલાઇન 16 સપ્ટેમ્બર કરી દીધી છે. આનું કારણ એ છે કે મોટાભાગના ટેક્સપેયર્સ પહેલેથી જ રિટર્ન ફાઇલ કરી ચૂક્યા છે, પોર્ટલ પર કોઈ મોટી ટેકનિકલ સમસ્યા નહોતી, પહેલેથી પૂરતો સમય આપવામાં આવ્યો હતો, અને ડેડલાઇનનું મહત્વ જાળવી રાખવું જરૂરી હતું. આનાથી એવો સંદેશ જાય છે કે સરકાર ડેડલાઇનના મામલે કડક વલણ અપનાવે છે.
પહેલેથી જ પૂરતો સમય આપવામાં આવ્યો છે
સરકારે અસેસમેન્ટ ઇયર 2025-26 માટે નોન-ઓડિટ કેસોમાં ITR ફાઇલિંગની ડેડલાઇન પહેલેથી જ લંબાવી દીધી હતી. મે 2025 માં જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે ITR ફાઇલ કરવાની છેલ્લી તારીખ 31 જુલાઈથી વધારીને 15 સપ્ટેમ્બર કરવામાં આવી છે. આનો અર્થ એ છે કે મોટાભાગના ટેક્સપેયર્સ પાસે રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે પૂરતો સમય હતો.
તેમ છતાં, 15 સપ્ટેમ્બરની સાંજે પોર્ટલ પર ભીડ અને હળવા અવ્યવસ્થાને કારણે સરકારે માત્ર એક દિવસની વધારાની રાહત આપી. તેથી ડેડલાઇન 16 સપ્ટેમ્બર સુધી લંબાવવામાં આવી.
ટેકનિકલ સમસ્યાઓ મોટી નહોતી
સરકાર ડેડલાઇન લંબાવવા માટે સામાન્ય રીતે ત્યારે પગલાં લે છે જ્યારે પોર્ટલ પર ભારે ટેકનિકલ અવ્યવસ્થા અથવા ભીડ હોય. આ વખતે આવું નહોતું. 15 સપ્ટેમ્બર પહેલા આવકવેરા પોર્ટલ પર માત્ર હળવી-ફૂલ્લી ફરિયાદો આવી હતી, કોઈ મોટી સમસ્યા નહોતી.
નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે સરકારે તાજેતરના વર્ષોમાં ડેડલાઇનને લઈને ઘણી કડકાઈ દાખવી છે. કોઈપણ ટેકનિકલ સમસ્યા વિના લાંબા ગાળા માટે તારીખ લંબાવવા માંગતી નથી.
ડેડલાઇનનું મહત્વ જળવાઈ રહે, તે સરકારનો હેતુ છે
જો સરકારે ડેડલાઇનને 30 સપ્ટેમ્બર સુધી લંબાવી હોત, તો ટેક્સપેયર્સમાં એવી ધારણા બની શકતી હતી કે ભવિષ્યમાં પણ ડેડલાઇન લંબાવવામાં આવી શકે છે. આનાથી વિલંબ વધતો અને ડેડલાઇનનું મહત્વ ઘટી જતું.
સરકાર માટે આની સીધી અસર ટેક્સ કલેક્શન અને રિફંડ પ્રક્રિયા પર પડતી. મોડા ફાઇલ થતા રિટર્નને કારણે ટેક્સ કલેક્શનમાં વિલંબ થતો અને રિફંડ ધીમા પડતા. આ જ કારણ છે કે સરકારે માત્ર 1 દિવસની મુદત આપી.
મોટાભાગના ટેક્સપેયર્સ પહેલેથી જ ફાઇલ કરી ચૂક્યા છે
15 સપ્ટેમ્બરની રાત સુધીમાં લગભગ 7.3 કરોડ લોકોએ ITR ફાઇલ કરી દીધો હતો. આ સંખ્યા ગયા વર્ષે 31 જુલાઈની ડેડલાઇન પર ફાઇલ થયેલા 7.28 કરોડ રિટર્ન કરતાં પણ વધુ હતી.
આવકવેરા વિભાગે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X (પહેલા ટ્વિટર) પર માહિતી આપી કે 15 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં 7 કરોડથી વધુ રિટર્ન ફાઇલ થઈ ચૂક્યા છે અને આ સંખ્યા સતત વધી રહી છે. આ દર્શાવે છે કે મોટાભાગના ટેક્સપેયર્સે સમયસર પોતાનું રિટર્ન ફાઇલ કરી દીધું છે.
હવે ટેક્સપેયર્સ માટે શું સ્થિતિ છે
ટેક્સપેયર્સે હવે વધુ એક્સ્ટેન્શનની આશા રાખવી જોઈએ નહીં. 16 સપ્ટેમ્બર સુધી જ રિટર્ન ફાઇલ કરવાની તક બાકી છે. વિલંબ કરવા પર પેનલ્ટી અને વધારાનો ટેક્સ ભરવો પડી શકે છે.
આ ઉપરાંત, જો ITR સમયસર ફાઇલ નહીં કરવામાં આવે તો લોસ કેરી ફોરવર્ડ જેવા ઘણા ફાયદા પણ ગુમાવી શકાય છે. તેથી ટેક્સપેયર્સને સલાહ આપવામાં આવે છે કે કોઈપણ વિલંબ કર્યા વિના પોતાનું રિટર્ન ફાઇલ કરે.
