નેપાળના Gen Z વિરોધ પ્રદર્શનમાં ઓલીએ હેલિકોપ્ટર માટે સેનાની મદદ માંગી. સેના પ્રમુખ અશોક રાજ સિગડેલે શરત મૂકી કે પહેલા રાજીનામું આપો. આ જ કારણથી ઓલીને પીએમ પદ છોડવું પડ્યું અને સરકાર પડી ગઈ.
Nepal: નેપાળની રાજધાની કાઠમંડુમાં તાજેતરમાં થયેલા Gen Z આંદોલને રાજકીય પરિસ્થિતિ સંપૂર્ણપણે બદલી નાખી છે. યુવાનોના આક્રોશ અને રસ્તાઓ પર મોટા પાયે થયેલા હિંસક પ્રદર્શનોએ તત્કાલીન વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીને સંકટમાં મૂકી દીધા. આંદોલન દરમિયાન રાજધાનીમાં વ્યાપક અરાજકતા ફેલાઈ અને સરકારની કાર્યપ્રણાલી પર ગંભીર સવાલો ઉભા થયા.
આંદોલનની શરૂઆત
Gen Z આંદોલનની શરૂઆત સોશિયલ મીડિયા પ્રતિબંધો અને દેશમાં વધતી અસમાનતાઓ વિરુદ્ધ થઈ. યુવાનોએ ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ્સ દ્વારા ભ્રષ્ટાચાર અને સત્તાધારી પરિવારોની વિલાસિતાને ઉજાગર કરી. ત્યાર પછી તેમણે રસ્તાઓ પર ઉતરીને સરકાર વિરુદ્ધ પ્રદર્શનો શરૂ કર્યા. આંદોલનનો મુખ્ય સંદેશ હતો કે દેશનું ભવિષ્ય જનતા નક્કી કરે, સત્તાધારી પરિવાર નહીં.
હિંસા અને રાજધાનીમાં ઉગ્ર પ્રદર્શન
8 સપ્ટેમ્બરથી આંદોલન હિંસક સ્વરૂપ લેવા લાગ્યું. પ્રદર્શનકારીઓએ સરકારી ઇમારતો, નેતાઓના ઘરો અને જાહેર સંપત્તિ પર હુમલો કર્યો. પોલીસ અને સુરક્ષા દળોને ભીડને નિયંત્રિત કરવામાં મુશ્કેલી પડી. પ્રદર્શનકારીઓએ સંસદ ભવન અને સિંહ દરબાર સુધી પહોંચીને હુમલો કર્યો. આ દરમિયાન ઘણા લોકો ઘાયલ થયા અને સંપત્તિને નુકસાન પહોંચાડ્યું.
ઓલીએ સેનાની મદદ માંગી
ભીડના વધતા દબાણને કારણે તત્કાલીન વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીએ સેના પ્રમુખ અશોક રાજ સિગડેલને હેલિકોપ્ટર દ્વારા રાજધાનીમાંથી બહાર નીકળવાનો અનુરોધ કર્યો. પરંતુ સેના પ્રમુખે શરત મૂકી કે હેલિકોપ્ટર ફક્ત ઓલીના રાજીનામા પછી જ ઉપલબ્ધ થશે. આ શરત ઓલી માટે નિર્ણાયક સાબિત થઈ અને તેમને પીએમ પદ પરથી રાજીનામું આપવું પડ્યું.
પ્રદર્શનકારીઓના મુખ્ય મુદ્દાઓ
યુવાનોએ બેરોજગારી, ભ્રષ્ટાચાર, અસમાનતા અને સોશિયલ મીડિયા પ્રતિબંધો વિરુદ્ધ અવાજ ઉઠાવ્યો. તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે સરકારની નીતિઓ અને સંસાધનોના દુરુપયોગને કારણે આમ જનતાને નુકસાન થયું છે. આંદોલનમાં યુવાનોએ રસ્તાઓ પર ઉતરીને પોતાની શક્તિ અને જનપ્રતિનિધિઓ પાસેથી જવાબદેહીની માંગ કરી.
સુરક્ષા દળોની પડકાર
પ્રદર્શનકારીઓની સંખ્યા અને ઉગ્રતાને કારણે પોલીસ અને સશસ્ત્ર દળોને રાજધાનીમાં સ્થિતિ નિયંત્રણમાં રાખવામાં મુશ્કેલી પડી. બેરિકેડ્સ તોડવામાં આવ્યા અને ભીડ સરકારી ભવનો સુધી પહોંચી ગઈ. પોલીસે ટીયર ગેસ, પાણીનો મારો અને લાઠીચાર્જ કર્યો, પરંતુ ભીડે સંઘર્ષ ચાલુ રાખ્યો. આ દરમિયાન ઘણા લોકો ઘાયલ થયા અને હોસ્પિટલોમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા.
ઓલીનું રાજીનામું અને સરકારનું પતન
હિંસક પ્રદર્શનો અને સેના પ્રમુખની શરત બાદ, કેપી શર્મા ઓલીએ રાજીનામું આપી દીધું. તેમનું રાજીનામું રાષ્ટ્રપતિ રામચંદ્ર પૌડેલને મોકલવામાં આવ્યું અને સરકારનું નિયંત્રણ સેનાના હાથમાં ગયું. આ રાજીનામા બાદ નેપાળમાં રાજકીય અસ્થિરતા ઓછી થઈ અને સત્તાનો માર્ગ વચગાળાની સરકાર તરફ ખુલ્યો.
સેનાનો હસ્તક્ષેપ
સેના પ્રમુખ જનરલ સિગડેલે રાજધાનીમાં સુરક્ષા વ્યવસ્થા પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે ત્વરિત પગલાં લીધાં. તેમણે પ્રદર્શનકારીઓને નિયંત્રિત કર્યા અને સરકાર તેમજ જનતા વચ્ચે સંતુલન બનાવવામાં મદદ કરી. આનાથી હિંસા અને અરાજકતા ઓછી થઈ અને લોકતાંત્રિક પ્રક્રિયાને સુરક્ષિત રાખવામાં આવી.
સુશીલા કાર્કીની નિમણૂક
ઓલીના રાજીનામા બાદ સુશીલા કાર્કીને નેપાળના વચગાળાના વડાપ્રધાન બનાવવામાં આવ્યા. તે દેશના પ્રથમ મહિલા વડાપ્રધાન બન્યા. તેમણે Gen Z આંદોલન પછી સ્થિરતા પુનઃસ્થાપિત કરવામાં અને જનતાનો વિશ્વાસ ફરીથી સ્થાપિત કરવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી.
આંદોલનનો પ્રભાવ
Gen Z આંદોલને નેપાળની રાજનીતિ પર ગહન પ્રભાવ પાડ્યો. યુવાનોની ભૂમિકા વધી અને તેમણે બતાવી દીધું કે તેઓ દેશના રાજકીય નિર્ણયોમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી શકે છે. આ આંદોલને એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે લોકશાહીમાં જનતાના અવાજને અવગણી શકાય નહીં.
