ભારતીય રિઝર્વ બેંકે PhonePe ને ઓનલાઈન પેમેન્ટ એગ્રીગેટર તરીકે મંજૂરી આપી છે. હવે કંપની નાના-મોટા વેપારીઓને મલ્ટિપલ પેમેન્ટ ઓપ્શન્સ દ્વારા ચુકવણી સ્વીકારવાની અને ત્વરિત સેટલમેન્ટની સુવિધા આપી શકશે. આ નિર્ણયથી PhonePe નું મર્ચન્ટ નેટવર્ક અને પેમેન્ટ ગેટવે સર્વિસ મજબૂત થશે, જેનાથી ડિજિટલ પેમેન્ટ સેક્ટરમાં તેનો દબદબો વધુ વધશે.
ઓનલાઈન પેમેન્ટ એગ્રીગેટર: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ ફિનટેક કંપની PhonePe ને ઓનલાઈન પેમેન્ટ એગ્રીગેટર તરીકે કામ કરવાની મંજૂરી આપી દીધી છે. આ મંજૂરી ગત શુક્રવારે મળી, જેનાથી કંપની હવે દુકાનદારો અને વ્યવસાયીઓને કાર્ડ, UPI, નેટ બેન્કિંગ સહિતના અનેક પેમેન્ટ વિકલ્પો દ્વારા સરળતાથી ચુકવણી સ્વીકારવાની અને સેટલ કરવાની સુવિધા આપી શકશે. PhonePe અનુસાર, આ પગલું ખાસ કરીને નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગપતિઓ (SME) માટે મોટો ફાયદો લાવશે અને ડિજિટલ પેમેન્ટ ઇકોસિસ્ટમમાં કંપનીની હાજરીને વધુ મજબૂત બનાવશે.
શું છે ઓનલાઈન પેમેન્ટ એગ્રીગેટર?
ઓનલાઈન પેમેન્ટ એગ્રીગેટર એક એવી સેવા છે જે નાના અને મોટા વેપારીઓને તેમના ગ્રાહકો પાસેથી ઓનલાઈન ચુકવણી સ્વીકારવામાં મદદ કરે છે. જ્યારે કોઈ વેપારી કોઈ પેમેન્ટ એગ્રીગેટર સાથે જોડાય છે, ત્યારે તે કંપની તેની બધી જરૂરી માહિતી અને દસ્તાવેજોની તપાસ કરે છે. ત્યારબાદ વેપારીને એગ્રીગેટરના પ્લેટફોર્મ પર ઓનબોર્ડ કરવામાં આવે છે. આ પછી વેપારી તેના ગ્રાહકો પાસેથી ક્રેડિટ કાર્ડ, ડેબિટ કાર્ડ, યુપીઆઈ, નેટ બેન્કિંગ અને વોલેટ્સ દ્વારા સરળતાથી પેમેન્ટ લઈ શકે છે.
ફોનપેને મળી નવી ઓળખ
શુક્રવારે આરબીઆઈ તરફથી મળેલી મંજૂરી બાદ ફોનપેનો વ્યાપ વધુ વધ્યો છે. કંપની હવે માત્ર ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન પૂરતી સીમિત નહીં રહે, પરંતુ તે નાના અને મધ્યમ વ્યવસાયો એટલે કે SME સેક્ટર માટે પણ નવી સુવિધાઓ લાવશે. ફોનપે મર્ચન્ટ બિઝનેસના મુખ્ય કાર્યકારી અધિકારી યુવરાજ સિંહ શેખાવતે જણાવ્યું કે આ પગલાથી કંપની ખાસ કરીને એવા વેપારીઓ સુધી પહોંચશે જેમને અત્યાર સુધી શ્રેષ્ઠ સેવાનો લાભ મળી શક્યો ન હતો.
વેપારીઓને મળશે સરળ સુવિધા
ફોનપેનું પેમેન્ટ ગેટવે વેપારીઓને તરત જ ઓનબોર્ડ કરવાની સુવિધા આપશે. તેનો અર્થ એ છે કે કોઈપણ વેપારી ખૂબ જ ઓછા સમયમાં પોતાના વ્યવસાય માટે પેમેન્ટ સુવિધા શરૂ કરી શકશે. આ સાથે આ ગેટવે ડેવલપર્સ માટે સરળ ઇન્ટિગ્રેશન અને ગ્રાહકો માટે સ્મૂથ ચેકઆઉટનો અનુભવ ઉપલબ્ધ કરાવશે. આનાથી પેમેન્ટની સફળતા દર પણ વધશે અને લેણદેણની પ્રક્રિયા વધુ ભરોસાપાત્ર બનશે.
કેવી રીતે કામ કરશે એગ્રીગેટર મોડેલ?
જ્યારે કોઈ ગ્રાહક ફોનપે દ્વારા કોઈ વેપારીને ચુકવણી કરશે, ત્યારે એગ્રીગેટર પૈસાને પ્રોસેસ કરશે. આમાં બેંક, કાર્ડ નેટવર્ક અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓ સાથે સંકલન શામેલ હશે. પેમેન્ટ સફળ થતાં જ ગ્રાહકને તરત જ કન્ફર્મેશન મળી જશે. જો કોઈ કારણસર ચુકવણી નિષ્ફળ જાય તો ગ્રાહકને તેનું કારણ પણ જણાવવામાં આવશે. આ પ્રક્રિયાથી માત્ર વેપારીને જ ભરોસાપાત્ર સુવિધા નહીં મળે, પરંતુ ગ્રાહકનો અનુભવ પણ વધુ સારો બનશે.
ફોનપેનો પ્રવાસ અને મજબૂતી
ફોનપેની શરૂઆત વર્ષ 2016માં થઈ હતી. માત્ર થોડા જ વર્ષોમાં કંપની ભારતની સૌથી મોટી ફિનટેક કંપનીઓમાં સામેલ થઈ ગઈ. આજે ફોનપે પાસે 65 કરોડથી વધુ રજિસ્ટર્ડ યુઝર્સ છે. કંપનીનું મર્ચન્ટ નેટવર્ક પણ 4.5 કરોડથી વધુ વેપારીઓ સુધી ફેલાયેલું છે. ફોનપે દરરોજ લગભગ 36 કરોડથી વધુ ટ્રાન્ઝેક્શન્સનું સંચાલન કરે છે.
કંપનીનો પોર્ટફોલિયો પણ ઘણો વ્યાપક છે. આમાં પેમેન્ટ સર્વિસિસની સાથે લેન્ડિંગ, ઈન્સ્યોરન્સ ડિસ્ટ્રિબ્યુશન, વેલ્થ પ્રોડક્ટ્સ, હાઇપરલોકલ ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ ‘પિનકોડ’ અને ઇન્ડસ એપસ્ટોર જેવી સેવાઓ શામેલ છે. હવે ઓનલાઈન પેમેન્ટ એગ્રીગેટર તરીકે મંજૂરી મળ્યા બાદ ફોનપેના બિઝનેસ મોડેલમાં વધુ વિવિધતા આવશે.
નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગપતિઓ માટે ખાસ
આરબીઆઈની આ મંજૂરીથી ફોનપેનું ધ્યાન નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગપતિઓ તરફ વધુ વધશે. અત્યાર સુધી ઘણા નાના વેપારીઓ પેમેન્ટ ગેટવે સેવાઓથી વંચિત રહેતા હતા અથવા તેમને જટિલ પ્રક્રિયાઓનો સામનો કરવો પડતો હતો. ફોનપેનું આ પગલું આ ખામીને પૂરવાનું કામ કરશે. ખાસ કરીને ગ્રામીણ અને અર્ધ-શહેરી વિસ્તારોમાં વેપારીઓ હવે ડિજિટલ પેમેન્ટને સરળતાથી અપનાવી શકશે.
સરકાર સતત ડિજિટલ ઇન્ડિયા મિશન પર ભાર મૂકતી રહી છે. ફોનપે જેવી કંપનીઓને એગ્રીગેટરની મંજૂરી મળવી એ આ દિશામાં એક મોટું પગલું છે. આનાથી દેશભરમાં કેશલેસ ટ્રાન્ઝેક્શનની પહોંચ વધુ ગાઢ બનશે. ખાસ કરીને તહેવારોના સમયમાં જ્યારે લેણદેણની સંખ્યા અનેક ગણી વધી જાય છે, તેવા સમયે ફોનપેનું આ નવું સ્વરૂપ ગ્રાહકો અને વેપારીઓ બંને માટે લાભદાયી સાબિત થશે.
