આરબીઆઈ (RBI) ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર 2025 દરમિયાન દેશભરમાં અનક્લેમ્ડ એસેટ્સ કેમ્પ (Unclaimed Assets Camp)નું આયોજન કરશે, જ્યાં લોકો તેમના જૂના અથવા નિષ્ક્રિય બેંક ખાતામાં રહેલા પૈસા પાછા મેળવી શકશે. જો ખાતું 2-10 વર્ષ સુધી નિષ્ક્રિય રહ્યું હોય અને 10 વર્ષમાં કોઈ લેવડદેવડ ન થઈ હોય, તો તે પૈસા DEA ફંડ (DEA Fund)માં ટ્રાન્સફર થઈ જાય છે, જેને હવે ખાતાધારકો વ્યાજ સહિત ક્લેમ કરી શકે છે.
આરબીઆઈ (RBI)ની નવી પહેલ: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) ઓક્ટોબરથી ડિસેમ્બર 2025 દરમિયાન અનક્લેમ્ડ એસેટ્સ કેમ્પ (Unclaimed Assets Camp)નું આયોજન કરી રહી છે, જ્યાં લોકો તેમના જૂના, નિષ્ક્રિય અથવા બંધ પડેલા બેંક ખાતાના પૈસા પાછા મેળવવા માટે અરજી કરી શકશે. 10 વર્ષ સુધી નિષ્ક્રિય ખાતાઓના પૈસા DEA ફંડ (DEA Fund)માં ટ્રાન્સફર થઈ જાય છે, પરંતુ ખાતાધારક અથવા તેમના કાનૂની વારસદારો તેને કોઈપણ સમયે વ્યાજ સહિત ક્લેમ કરી શકે છે. કેમ્પમાં બેંક અધિકારીઓ આખી પ્રક્રિયામાં મદદ કરશે.
નિષ્ક્રિય ખાતું અને DEA ફંડ શું છે?
જો કોઈ બેંક ખાતું બે વર્ષથી દસ વર્ષ સુધી ઉપયોગમાં ન લેવાય, તો બેંક તેને ઇનઓપરેટિવ એકાઉન્ટ એટલે કે નિષ્ક્રિય ખાતું જાહેર કરે છે. આવા ખાતાઓમાં પૈસા જમા રહે છે, પરંતુ તેમાં કોઈ લેવડદેવડ થતી નથી. દસ વર્ષ સુધી પણ જો તે ખાતામાં કોઈ લેવડદેવડ ન થઈ હોય, તો બેંક તે પૈસા આરબીઆઈ (RBI)ના DEA ફંડમાં ટ્રાન્સફર કરી દે છે. DEA ફંડની સ્થાપના 24 મે 2014ના રોજ થઈ હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય આવા જૂના અને અનક્લેમ્ડ પૈસાનો રેકોર્ડ સુરક્ષિત રાખવાનો છે.
સારી વાત એ છે કે, ભલે પૈસા બેંકમાં હોય કે DEA ફંડમાં ટ્રાન્સફર થઈ ગયા હોય, ખાતાધારક અથવા તેમના કાનૂની વારસદારો કોઈપણ સમયે તેને પાછા માંગી શકે છે. આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે જૂના ખાતાઓમાં જમા થયેલા પૈસા ક્યારેય ગુમ થતા નથી.
પૈસા પાછા મેળવવાનો સરળ રસ્તો
જો તમારું બેંક એકાઉન્ટ નિષ્ક્રિય થઈ ગયું હોય અને તમે તેમાં જમા થયેલા પૈસા પાછા મેળવવા માંગતા હો, તો આ પ્રક્રિયા સરળ છે. સૌ પ્રથમ તમે કોઈપણ બેંક શાખામાં જઈ શકો છો. તે તમારી જૂની શાખા જ હોવી જરૂરી નથી. ત્યાં તમારે એક ફોર્મ ભરવાનું રહેશે અને તમારા KYC ડોક્યુમેન્ટ્સ જેમ કે આધાર કાર્ડ, પાસપોર્ટ, વોટર આઈડી અથવા ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ જોડવાના રહેશે.
બેંક તમારા દસ્તાવેજોની ચકાસણી કરશે. ચકાસણી પૂર્ણ થયા પછી, તમારા પૈસા વ્યાજ સહિત તમારા ખાતામાં પાછા જમા કરી દેવામાં આવશે. આ પ્રક્રિયામાં સમય લાગી શકે છે, પરંતુ તે ચોક્કસપણે સુરક્ષિત અને ભરોસાપાત્ર રીત છે.
આરબીઆઈ (RBI) કેમ્પથી પણ મદદ મળશે
આરબીઆઈ (RBI) ઓક્ટોબરથી ડિસેમ્બર 2025 દરમિયાન અનક્લેમ્ડ એસેટ્સ કેમ્પ (Unclaimed Assets Camp)નું આયોજન કરી રહી છે. આ કેમ્પોમાં બેંક અધિકારીઓ હાજર રહેશે અને જૂના ખાતાના પૈસા પાછા મેળવવાની સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા ત્યાં જ પૂરી કરી શકાશે. આ પગલું ખાસ કરીને એવા લોકો માટે મદદરૂપ છે, જેઓ પોતાના જૂના ખાતાના દસ્તાવેજો અથવા માહિતી ગુમાવી ચૂક્યા છે.
આ કેમ્પોમાં કોઈપણ જિલ્લાના નિવાસીઓ પોતાના પૈસા ક્લેમ કરી શકે છે. ત્યાં બેંક અધિકારીઓ અને આરબીઆઈ (RBI)ની ટીમ મળીને ખાતાઓની વિગતો તપાસશે અને પૈસા પરત કરવાની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવશે.
આ પહેલ શા માટે જરૂરી છે?
ભારતમાં લાખો એવા બેંક એકાઉન્ટ્સ છે, જે નિષ્ક્રિય પડ્યા છે. ઘણા લોકો લાંબા સમય સુધી તેમના જૂના ખાતાના પૈસા કાઢી શકતા નથી. ઘણીવાર ખાતાના દસ્તાવેજો ખોવાઈ જાય છે અથવા લોકોને પ્રક્રિયાની જાણકારી હોતી નથી. આરબીઆઈ (RBI)ની આ પહેલ આ જ સમસ્યાઓનો ઉકેલ છે.
આ પહેલથી ન કેવળ લોકોના પૈસા પાછા આવશે, પરંતુ બેંકિંગ સિસ્ટમમાં વિશ્વાસ પણ વધશે. જૂના ખાતાઓના પૈસા લોકો સુધી પાછા ફરવાથી નાણાકીય લેવડદેવડમાં પારદર્શિતા પણ વધશે.
