રોહિણી વ્રત એ વિવાહિત મહિલાઓ દ્વારા પતિના લાંબા આયુષ્ય, પરિવારમાં સુખ-શાંતિ અને સમૃદ્ધિ માટે રાખવામાં આવતું પૌરાણિક વ્રત છે. આ વ્રત રોહિણી નક્ષત્રના દિવસે મનાવવામાં આવે છે અને ભગવાન વાસુપૂજ્ય સ્વામીની પૂજા સાથે કથા પાઠ અને ઉપવાસના માધ્યમથી કરવામાં આવે ત્યારે જીવનમાં સકારાત્મક પરિવર્તન લાવે છે.
રોહિણી વ્રત 2025: રોહિણી વ્રત 7 નવેમ્બર, 2025 ના રોજ જૈન ધર્મ અને અન્ય સમુદાયોમાં વિવાહિત મહિલાઓ દ્વારા પતિના લાંબા આયુષ્ય, પરિવારની સુખ-શાંતિ અને સમૃદ્ધિ માટે મનાવવામાં આવશે. ચંપાપુરી નગરની પૌરાણિક કથા અનુસાર, આ વ્રતથી પૂર્વ જન્મના પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે અને જીવનમાં ખુશહાલી આવે છે. મહિલાઓ ભગવાન વાસુપૂજ્ય સ્વામીની પૂજા, કથા પાઠ અને ઉપવાસના માધ્યમથી આ વ્રત વિધિપૂર્વક કરે છે. આ વ્રત ફક્ત ધાર્મિક અનુષ્ઠાન જ નથી પરંતુ પરિવારમાં સકારાત્મક ઊર્જા અને સમૃદ્ધિ લાવવાનું પણ માધ્યમ છે.
રોહિણી વ્રતની પૌરાણિક કથા
રોહિણી વ્રત સાથે જોડાયેલી મુખ્ય કથા ચંપાપુરી નગરની છે, જ્યાં રાજા માધવા અને રાણી લક્ષ્મીપતિ રહેતા હતા. તેમની એક પુત્રી રોહિણી હતી. કથા અનુસાર, રાજાએ પોતાની પુત્રીના ભવિષ્ય વિશે જ્યોતિષીને પૂછ્યું. જ્યોતિષીએ જણાવ્યું કે રોહિણીના લગ્ન હસ્તિનાપુરના રાજકુમાર અશોક સાથે થશે અને તેમનો શાંત અને મૌન સ્વભાવ પૂર્વ જન્મના સારા અને ખરાબ કર્મોનું પરિણામ છે.
જ્યોતિષીએ રોહિણીના પૂર્વ જન્મની કથા પણ સંભળાવી. ઘણા સમય પહેલાં, તે જ નગરમાં રાજા ધનમિત્ર રહેતા હતા, જેમની પુત્રી દુર્ગંધા હતી. દુર્ગંધાના શરીરમાંથી અતિશય દુર્ગંધ આવતી હતી. રાજાએ ધન આપીને તેના લગ્ન મિત્ર વસ્તુપાલના પુત્ર સાથે કરાવ્યા. એકવાર દુર્ગંધાએ રાણી સિંધુમતીના કહેવાથી ભૂલથી એક મુનિરાજને કડવી તુંબડીનું ભોજન ખવડાવ્યું, જેના કારણે તેમનું મૃત્યુ થયું. આ પાપના કારણે રાણી સિંધુમતીને કોઢ થયો અને મૃત્યુ પછી તેમને નરક પ્રાપ્ત થયું.
ઘણા જન્મો પછી, રાણી સિંધુમતીએ રોહિણીના રૂપમાં જન્મ લીધો. આ જીવનમાં તેમણે પોતાના પૂર્વ જન્મના પાપોમાંથી મુક્તિ મેળવવા અને સુખ-શાંતિ માટે પૂર્ણ શ્રદ્ધા સાથે રોહિણી વ્રતનું પાલન શરૂ કર્યું. તેમણે દર મહિને રોહિણી નક્ષત્રના દિવસે વ્રત કર્યું અને ભગવાન વાસુપૂજ્ય સ્વામીની પૂજા-અર્ચના કરી. વ્રતના પ્રભાવથી તેમના બધા કષ્ટ દૂર થયા, તેમના લગ્ન રાજકુમાર અશોક સાથે થયા અને તેઓ સુખી જીવન જીવવા લાગ્યા.
કથા પરથી એ પણ સ્પષ્ટ થાય છે કે રોહિણી વ્રતના પાલનથી વ્યક્તિ ફક્ત પોતાના જીવનના દુઃખોમાંથી મુક્તિ જ નથી મેળવી શકતો પરંતુ પરિવારમાં સુખ-શાંતિ અને સમૃદ્ધિ પણ આવે છે. વ્રત પૂરી શ્રદ્ધા અને વિધિપૂર્વક કરવામાં આવે તો તે પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સ્વસ્થ જીવન માટે વિશેષ લાભકારી માનવામાં આવે છે.
રોહિણી વ્રતનું મહત્વ
રોહિણી વ્રત દર મહિને રોહિણી નક્ષત્રના દિવસે રાખવામાં આવે છે. આ વ્રત જૈન ધર્મના મુખ્ય વ્રતોમાંનું એક છે, પરંતુ અન્ય ધર્મોમાં પણ તેને શ્રદ્ધા સાથે મનાવવામાં આવે છે. વિશેષ રૂપે વિવાહિત મહિલાઓ તેને પોતાના પતિના લાંબા આયુષ્ય, સુખ-શાંતિ અને સમૃદ્ધિની કામના માટે કરે છે.
- પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સુખ-શાંતિ: આ વ્રત દરમિયાન મહિલાઓ પોતાના પતિના લાંબા આયુષ્ય અને તેમના જીવનમાં સુખ-શાંતિની કામના કરે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, આ વ્રત આત્માના વિકારોને દૂર કરીને કર્મ બંધનોમાંથી મુક્તિ અપાવવા અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવામાં સહાયક હોય છે.
- પરિવારમાં સમૃદ્ધિ: રોહિણી વ્રતના પાલનથી ઘરમાં ધન-ધાન્ય અને સુખ-સમૃદ્ધિ આવે છે. આ વ્રત આર્થિક પરેશાનીઓને દૂર કરવા અને પરિવારના જીવનમાં સકારાત્મક ઊર્જા જાળવી રાખવામાં સહાયક માનવામાં આવે છે.
- પૂજા અને ધાર્મિક અનુષ્ઠાન: આ દિવસે વિશેષ રૂપે જૈન ધર્મના 12મા તીર્થંકર ભગવાન વાસુપૂજ્ય સ્વામી અને ચંદ્રદેવની પૂજા કરવામાં આવે છે. વ્રત દરમિયાન મહિલાઓ દ્વારા વ્રત કથાનું પાઠ કરવું પણ શુભ માનવામાં આવે છે. પૂજાની સાથે જ રોહિણી વ્રતનું પાલન કરતી મહિલાઓ ઉપવાસ રાખે છે અને દિવસભર સંયમિત જીવન વ્યતીત કરે છે.
રોહિણી વ્રતના પાલનની વિધિ
- વ્રતનો આરંભ: રોહિણી નક્ષત્રવાળા દિવસે સવારે ઉઠીને સ્નાન અને પૂજા-અર્ચના સાથે વ્રત પ્રારંભ કરવામાં આવે છે.
- પૂજા સામગ્રી: રોહિણી વ્રતમાં વિશેષ પૂજા સામગ્રી જેવી કે દીપક, ફૂલ, અક્ષત (ચોખા), ફળ અને જળનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે.
- કથાનું પાઠ: વ્રતની કથા વાંચવી અનિવાર્ય છે. કથાના માધ્યમથી વ્રતીને વ્રતના મહાત્મ્ય અને તેના લાભોની જાણકારી મળે છે.
- ઉપવાસ: મહિલાઓ દિવસભર ફળ, દૂધ કે નિર્જળ ઉપવાસ રાખી શકે છે. વ્રત દરમિયાન સંયમ, ધ્યાન અને ભક્તિની ભાવના જાળવી રાખવી જરૂરી છે.
- આરતી અને ભજન: સાંજે ભગવાન વાસુપૂજ્ય અને ચંદ્રદેવની આરતી અને ભજન સાંભળીને વ્રત સમાપ્ત કરવામાં આવે છે.
રોહિણી વ્રતના લાભ
- સ્વસ્થ અને લાંબુ આયુષ્ય: પતિના લાંબા આયુષ્ય અને સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો.
- સુખ-શાંતિ: ઘરમાં તણાવ ઓછો થાય છે અને સકારાત્મક વાતાવરણ બને છે.
- ધન-ધાન્ય અને સમૃદ્ધિ: આર્થિક સમસ્યાઓ ઓછી થાય છે અને ઘરમાં ધન-સમૃદ્ધિ આવે છે.
- કર્મ બંધનમાંથી મુક્તિ: વ્રતનું પાલન પૂર્વ જન્મના પાપો અને વર્તમાન જીવનના કર્મોમાંથી મુક્તિ અપાવવામાં સહાયક હોય છે.
- મોક્ષની પ્રાપ્તિ: પૂર્ણ શ્રદ્ધા અને વિધિ-વિધાનથી વ્રત કરવાથી મોક્ષની પ્રાપ્તિ સંભવ હોય છે.
રોહિણી વ્રત વિવાહિત મહિલાઓ માટે વિશેષ રૂપે તેમના પતિના લાંબા આયુષ્ય, સુખ-શાંતિ અને પરિવારની સમૃદ્ધિ માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ વ્રત છે. તેના પાલનથી વ્યક્તિ પોતાના જીવનના દુઃખો અને કઠિનાઈઓમાંથી મુક્તિ મેળવી શકે છે. પૌરાણિક કથાઓ અને ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, આ વ્રત ફક્ત ધાર્મિક અનુષ્ઠાન નથી, પરંતુ પરિવાર અને સમાજમાં સકારાત્મક ઊર્જા ફેલાવવાનું માધ્યમ પણ છે.
