ઉત્તરાખંડની રાજધાની દેહરાદૂનમાં મંગળવારે મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીની અધ્યક્ષતામાં કેબિનેટ બેઠક યોજાઈ હતી, જેમાં કુલ 6 મહત્વપૂર્ણ પ્રસ્તાવોને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આ તમામ નિર્ણયોમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય રાજ્યની જિયો થર્મલ ઉર્જા નીતિને લઈને લેવામાં આવ્યો હતો.
દેહરાદૂન: ઉત્તરાખંડ કેબિનેટે મંગળવારે મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીની અધ્યક્ષતામાં એક ઐતિહાસિક પગલું ભરતા Geo-Thermal Energy Policy 2025 ને મંજૂરી આપી દીધી. આ નીતિ રાજ્યમાં ભૂતાપીય ઉર્જા (Geothermal Energy) વિકસાવવા અને ઉર્જા ક્ષેત્રે આત્મનિર્ભરતાને પ્રોત્સાહન આપવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
શું છે Geo-Thermal Energy Policy 2025?
Geo-Thermal Energy Policy 2025 એક નીતિ દસ્તાવેજ છે જે પૃથ્વીની આંતરિક ગરમીથી ઉર્જા (વીજળી) ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહિત કરે છે. આ નીતિ અંતર્ગત, ખાનગી ક્ષેત્રને જમીનની ઊંડાઈમાંથી નીકળતી ગરમીનો ઉપયોગ કરીને વીજળી ઉત્પન્ન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. ઉત્તરાખંડ સરકારે 30 વર્ષના સમયગાળા માટે Geo-Thermal પરિયોજનાઓનું વિતરણ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ પહેલાં, રાજ્યમાં 40 સંભવિત સ્થળોની ઓળખ કરવામાં આવી છે, જ્યાં ભૂતાપીય ઉર્જા પરિયોજનાઓ સ્થાપિત કરી શકાય છે.
નીતિનો ઉદ્દેશ્ય અને જરૂર કેમ પડી?
ઉત્તરાખંડ જેવા પર્વતીય રાજ્યમાં કોલસા અથવા અન્ય પરંપરાગત ઉર્જા સ્ત્રોતો પર નિર્ભર રહેવું એ પર્યાવરણ માટે હાનિકારક જ નહીં, પણ આર્થિક રીતે પણ પડકારજનક છે. બીજી બાજુ, Geo-Thermal Energy એક સ્વચ્છ, અક્ષય અને સતત ઉર્જા સ્ત્રોત છે, જે પર્યાવરણને અનુકૂળ હોવાની સાથે સાથે રાજ્યને કાર્બન ન્યુટ્રલ બનવાની દિશામાં આગળ વધારશે.
સરકારનો ઉદ્દેશ્ય
- વૈકલ્પિક ઉર્જા સ્ત્રોતોને પ્રોત્સાહન આપવું
- રાજ્યની ઉર્જા સુરક્ષાને સશક્ત બનાવવી
- કાર્બન ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો કરવો
- વૈજ્ઞાનિક અને તકનીકી સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપવું
આ નીતિથી શું ફાયદા થશે?
- ઉર્જામાં આત્મનિર્ભરતા: Geo-Thermal Energy Policy 2025 થી રાજ્યને તેના પોતાના ઉર્જા સ્ત્રોતો પર નિર્ભર થવાનો અવસર મળશે. તેનાથી બાહ્ય ઉર્જા પર નિર્ભરતા ઘટશે.
- પર્યાવરણીય લાભ: આ ટેક્નોલોજી ગ્રીનહાઉસ વાયુઓનું ઉત્સર્જન કરતી નથી, તેથી તે રાજ્યને પર્યાવરણને અનુકૂળ વિકાસની દિશામાં આગળ લઈ જશે.
- રોકાણ અને રોજગાર: ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારીથી નવી પરિયોજનાઓમાં રોકાણ આવશે અને સ્થાનિક યુવાનોને રોજગારીની તકો મળશે.
- વૈજ્ઞાનિક સંશોધનને પ્રોત્સાહન: આ નીતિ હેઠળ વૈજ્ઞાનિક સંશોધન અને તકનીકી શોધખોળોને પ્રોત્સાહન મળશે, જેનાથી ઉર્જા ક્ષેત્રે નવા ઇનોવેશન થઈ શકશે.
- સ્થાનિક સમુદાયને લાભ: વીજળીની સ્થિર સપ્લાયથી પહાડી વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોને પણ ફાયદો થશે, જ્યાં આજે પણ ઘણા ગામોમાં વીજળીની નિયમિત ઉપલબ્ધતા એક સમસ્યા છે.
કેવી રીતે અમલ થશે?
નીતિનો અમલ ઉત્તરાખંડની બે મુખ્ય સંસ્થાઓ – UJVNL (યુજેવીએનએલ) અને UREDA (યુરેડા) દ્વારા કરવામાં આવશે. આ સંસ્થાઓ માત્ર રોકાણકારોને તકનીકી માર્ગદર્શન આપશે નહીં, પરંતુ સ્થળ પસંદગી, પર્યાવરણીય સ્વીકૃતિ અને પરિયોજના વિકાસમાં પણ સહયોગ કરશે.
કેબિનેટના અન્ય નિર્ણયો
આ કેબિનેટ બેઠકમાં અન્ય ઘણા મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો પણ લેવામાં આવ્યા:
- સાવચેતી વિભાગમાં 20 નવા પદોની મંજૂરી
- જીએસટી વિભાગમાં પદોની સંખ્યામાં વધારો
- ઉત્તરાખંડ ખાણ ન્યાસની રચનાને મંજૂરી
- વૃદ્ધાવસ્થા પેન્શન યોજનામાં સુધારો, જેનાથી વધુ વૃદ્ધોને લાભ મળી શકશે
