ಪ್ಲುಟೋ: ಸೌರಮಂಡಲದ ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹದ ಅದ್ಭುತಗಳು

ಪ್ಲುಟೋ ಸೌರಮಂಡಲದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಸೌರಮಂಡಲದ ಒಂಭತ್ತನೇ ಗ್ರಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆದರೆ ಈಗ ಇದನ್ನು ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಖಗೋಳ ವಸ್ತುವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ಲುಟೋಯನ್ನು 1930 ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲೈಡ್ ಟಾಂಬೌಘ್ ಅವರು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು, ಆದರೆ 2006 ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಗ್ರಹದ ವರ್ಗದಿಂದ ತೆಗೆದು ಕುಬ್ಜ ಗ್ರಹದ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಇನ್ನೂ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಆಸಕ್ತಿಕರವಾದ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಹೊರೈಜನ್ಸ್ ಮಿಷನ್ (2015) ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ.

ಆಕಾರ ಮತ್ತು ಕಕ್ಷೆ

* ಪ್ಲುಟೋದ ಆಕಾರ ಭೂಮಿಯ ಚಂದ್ರನ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗ ಮಾತ್ರ.
* ಇದರ ಕಕ್ಷೆ ಅಂಡಾಕಾರವಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನೆಪ್ಚೂನ್ನ ಕಕ್ಷೆಯೊಳಗೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಹಳ ದೂರ ಹೋಗುತ್ತದೆ.
* ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಇದರ ಅಂತರ 30 ರಿಂದ 45 ಖಗೋಳ ಘಟಕಗಳು (4.4 ರಿಂದ 7.4 ಶತಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ) ನಡುವೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.
* ಇದು ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಒಂದು ಪರಿಭ್ರಮಣೆಯನ್ನು 248.09 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ಲುಟೋದ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ

ಪ್ಲುಟೋದ ವ್ಯಾಸ ಸುಮಾರು 2,300 ಕಿ.ಮೀ, ಇದು ಭೂಮಿಯ ವ್ಯಾಸದ ಕೇವಲ 18% ಮಾತ್ರ. ಇದರ ಬಣ್ಣ ಕಪ್ಪು, ಕಿತ್ತಳೆ ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ಲುಟೋದ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಬಂಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಘನೀಕೃತ ಅನಿಲಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ಇದು ಸೌರಮಂಡಲದ ಅತಿ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಕುಬ್ಜ ಲೋಕವಾಗಿದೆ. ಸೌರಮಂಡಲದ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಸ್ತುಗಳ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಪ್ಲುಟೋದ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಗಳ ಅಸಮ ವಿತರಣೆ ಇದನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.

1994 ರಿಂದ 2003 ರ ನಡುವೆ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲುಟೋದ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಧ್ರುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಗುರವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಪ್ಪಾಗಿದೆ. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಇದು ಪ್ಲುಟೋದ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಸೂಚನೆಯಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಪ್ಲುಟೋದ ಕಕ್ಷೆ ಅತಿಯಾಗಿ ಅಂಡಾಕಾರವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅದರ ಹವಾಮಾನವು ಅತ್ಯಂತ ನಿಧಾನಗತಿಯಲ್ಲಿ ಆದರೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ಲುಟೋದ ವಾತಾವರಣ ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪಗ್ರಹಗಳು

ಪ್ಲುಟೋದ ವಾತಾವರಣವು ಬಹಳ ತೆಳುವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನೈಟ್ರೋಜನ್ (N₂), ಮೀಥೇನ್ (CH₄) ಮತ್ತು ಕಾರ್ಬನ್ ಮೊನಾಕ್ಸೈಡ್ (CO) ನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಪ್ಲುಟೋ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ದೂರ ಹೋದಾಗ, ಅದರ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಶೀತ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಾತಾವರಣದ ಕೆಲವು ಅನಿಲಗಳು ಘನೀಕೃತವಾಗಿ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಗಿ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತವೆ. ಪ್ಲುಟೋ ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಹತ್ತಿರ ಬಂದಾಗ, ಮೇಲ್ಮೈಯ ಘನೀಕೃತ ಅನಿಲಗಳು ಮತ್ತೆ ಅನಿಲ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗಿ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಮರಳುತ್ತವೆ.

ಪ್ಲುಟೋದ ಐದು ತಿಳಿದಿರುವ ಉಪಗ್ರಹಗಳು

* ಶಾರೋನ್ (Charon) – ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉಪಗ್ರಹ, ಇದರ ವ್ಯಾಸ ಪ್ಲುಟೋದ ಅರ್ಧದಷ್ಟಿದೆ (1978 ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು).
* ನಿಕ್ಸ್ (Nix) – 2005 ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾದ ಸಣ್ಣ ಚಂದ್ರ.
* ಹೈಡ್ರಾ (Hydra) – 2005 ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾದ ಇನ್ನೊಂದು ಸಣ್ಣ ಚಂದ್ರ.
* ಸ್ಟಿಕ್ಸ್ (Styx) – ಪ್ಲುಟೋದ ನಾಲ್ಕನೇ ಉಪಗ್ರಹ.
* ಕರ್ಬೆರೋಸ್ (Kerberos) – ಜುಲೈ 20, 2011 ರಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಇದರ ವ್ಯಾಸ ಸುಮಾರು 30 ಕಿ.ಮೀ.

ಪ್ಲುಟೋಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಅಂಶಗಳು

1. ಕಕ್ಷೆ: ಪ್ಲುಟೋದ ಕಕ್ಷೆ ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಇತರ ಗ್ರಹಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತ ಅಂಡಾಕಾರ ಕಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಪ್ಲುಟೋದ ಕಕ್ಷೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಹಳ ದೂರವಿರುತ್ತದೆ.

2. ಕಕ್ಷೆಯ ಓರಣ: ಪ್ಲುಟೋದ ಕಕ್ಷೆ ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಓರಣದಲ್ಲಿತ್ತು. ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳು ಸಮತಟ್ಟಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಪ್ಲುಟೋದ ಕಕ್ಷೆ ಕೋನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಪ್ಲುಟೋ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್‌ನ ಕಕ್ಷೆಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಎಂದಿಗೂ ಛೇದಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳ ಘರ್ಷಣೆಯ ಅಪಾಯವಿರಲಿಲ್ಲ.

3. ಆಕಾರ: ಪ್ಲುಟೋದ ಆಕಾರ ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ಅತಿ ಚಿಕ್ಕ ಗ್ರಹ ಬುಧವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಪ್ಲುಟೋ ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿತ್ತು.

ಈ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ ಪ್ಲುಟೋ ನೆಪ್ಚೂನ್ನಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಸಂಶಯ ಉಂಟಾಯಿತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ಲುಟೋ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್ ಎಂದಿಗೂ ಪರಸ್ಪರ ಹತ್ತಿರ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ನಂತರ, 1990 ರ ದಶಕದ ನಂತರ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ನೆಪ್ಚೂನ್ನ ಹೊರಗಿನ ಹಲವು ವಸ್ತುಗಳು ಸಿಕ್ಕವು, ಅವುಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳು, ರೂಪ-ರಂಗ ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳು ಪ್ಲುಟೋಗೆ ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಈಗ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಈ ರೀತಿಯ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತುಂಬಿದೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲುಟೋ ಕೇವಲ ಒಂದು.

2004-2005 ರಲ್ಲಿ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹೌಮಿಯಾ ಮತ್ತು ಮೇಕ್ಮೇಕ್‌ನಂತಹ ದೊಡ್ಡ ವಸ್ತುಗಳು ಪತ್ತೆಯಾದವು (ಇವು ಪ್ಲುಟೋಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿವೆ), ಮತ್ತು 2005 ರಲ್ಲಿ ಕೈಪರ್ ಪಟ್ಟಿಯ ಹೊರಗೆ ಏರಿಸ್ ಪತ್ತೆಯಾಯಿತು, ಇದು ಪ್ಲುಟೋಗಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳು ಗ್ರಹಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಪ್ಲುಟೋಗೆ ಬಹಳ ಹೋಲುತ್ತವೆ.