भारतीय एफएमसीजी कंपन्या बिस्कीट, नूडल्स, बेसन आणि पर्सनल केअर उत्पादनांसोबत युरोप आणि अमेरिका सारख्या विकसित बाजारात वेगाने स्थान निर्माण करत आहेत.
आतापर्यंत, फक्त बासमती तांदूळ आणि मसाल्यांनाच भारताची ओळख मानले जात होते, परंतु चित्र बदलत आहे. बिस्कीट, नूडल्स, बेसन, पोहे, साबण आणि शाम्पू सारखी भारतीय एफएमसीजी उत्पादने अमेरिका आणि युरोपच्या सुपरमार्केटमध्ये वेगाने जागा बनवत आहेत. हिंदुस्तान युनिलिव्हर (HUL), ITC, डाबर, मॅरिको आणि गोदरेज कन्झ्युमर सारख्या अनेक प्रसिद्ध भारतीय कंपन्या या उत्पादनांद्वारे विदेशातून कोट्यवधी रुपये कमावत आहेत.
निर्यात देशांतर्गत विक्रीपेक्षा पुढे गेली
गेल्या दोन वर्षात, या कंपन्यांचा विदेशी व्यापार त्यांच्या देशांतर्गत विक्रीपेक्षा अधिक वेगाने वाढला आहे. उदाहरणार्थ, हिंदुस्तान युनिलिव्हरची निर्यात शाखा, युनिलिव्हर इंडिया एक्सपोर्ट्सने मागील आर्थिक वर्षात ₹1,258 कोटींची विक्री नोंदवली, जी गेल्या वर्षाच्या तुलनेत 8 टक्क्यांनी वाढली आहे. याच दरम्यान, कंपनीचा नफा 14 टक्क्यांनी वाढून ₹91 कोटी झाला आहे.
विदेशात कोणत्या ब्रँडची मागणी आहे
डव, पॉन्ड्स, ग्लो अँड लवली, व्हॅसलीन, हॉर्लिक्स, सनसिल्क, ब्रू आणि लाइफबॉय सारखे भारतीय ब्रँड विदेशी बाजारात चांगली मागणी पाहत आहेत. खास गोष्ट म्हणजे, फक्त भारतीय वंशाचे लोकच नाही, तर विदेशी ग्राहकसुद्धा या उत्पादनांना पसंत करत आहेत.
डाबर, एमीमी आणि मॅरिकोला महत्त्वपूर्ण लाभ
जरी निर्यात अजूनही HUL च्या एकूण उत्पन्नाचा एक छोटासा भाग आहे, तरी डाबर, एमीमी आणि मॅरिको सारख्या कंपन्यांसाठी, हा हिस्सा 20 टक्क्यांपेक्षा जास्त झाला आहे. डाबरनुसार, कंपनीची निर्यात गेल्या आर्थिक वर्षात 17 टक्क्यांनी वाढली, तर एकूण उत्पन्नाची वाढ फक्त 1.3 टक्के होती.
बेसन, पोहे आणि मोहरीचे तेलसुद्धा विदेशात हिट
एडब्ल्यूएल ऍग्रो बिझनेसचे सीईओ अंगशु मलिक यांनी सांगितले की, फक्त बासमती तांदूळच नाही, तर पीठ, बेसन, पोहे, सोया नगेट्स, मोहरी आणि सूर्यफूल तेल यांसारख्या उत्पादनांचीही पाश्चात्त्य देशांमध्ये वाढती मागणी आहे. त्यांनी अंदाज व्यक्त केला की, या उत्पादनांची निर्यात यावर्षी 50 ते 80 टक्क्यांपर्यंत वाढू शकते.
भारतीय उत्पादने 70 देशांमध्ये पोहोचतात
आयटीसीच्या एका अहवालानुसार, त्यांची एफएमसीजी उत्पादने आता 70 पेक्षा जास्त देशांमध्ये विकली जातात. कंपनीने जवळपासच्या बाजारात नवीन संधी शोधण्याची योजनासुद्धा बनवली आहे. याच दरम्यान, मॅरिकोने तिच्या निर्यात व्यापारात 14 टक्क्यांची सतत चलन वाढ दर्शवली आहे, जी 12 टक्क्यांच्या एकूण वाढीपेक्षा जास्त आहे.
आयटीसीची एफएमसीजी निर्यात आगामी वाढीचे इंजिन बनत आहे
आयटीसीचा सर्वात मोठा निर्यात हिस्सा, आतापर्यंत कृषी उत्पादनांमधून आला आहे, परंतु आता कंपनीची एफएमसीजी निर्यातसुद्धा वेग घेत आहे. आर्थिक वर्ष 25 मध्ये, कंपनीची कृषी निर्यात 7 टक्क्यांनी वाढून ₹7,708 कोटी झाली. याच दरम्यान, आशीर्वाद पीठ, बिस्कीट आणि नूडल्स सारखी उत्पादनेसुद्धा विदेशात बाजारात आघाडीवर येत आहेत.
विदेशी ग्राहकांना भारताची चव आवडत आहे
भारतीय पदार्थांची लोकप्रियता आता भारतीय प्रवाशांपुरती मर्यादित नाही. अमेरिका, कॅनडा, ब्रिटन, ऑस्ट्रेलिया आणि इतर युरोपियन देशांतील स्थानिक लोकसुद्धा आता भारतीय पदार्थांकडे आणि संबंधित साहित्याकडे आकर्षित होत आहेत. हेच कारण आहे की, भारतात बनवलेली बिस्कीट, नूडल्स, बेसन आणि नाश्ता विदेशी सुपरमार्केटमध्ये सामान्य होत आहे.
भारताची चव आता संपूर्ण जगाच्या जिभेवर आहे
एकूणच, भारतीय एफएमसीजी कंपन्या आता जागतिक स्तरावर एक मजबूत दावा करत आहेत. लहान उत्पादनांमधून मोठी कमाई करण्याची ही पद्धत दर्शवते की, भारत आता फक्त उत्पादनातच नाही, तर चव आणि गुणवत्तेच्या दृष्टीनेसुद्धा जगात पुढे जात आहे.
