ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਔਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਨਵਾਂ ਟੂਲ

ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਔਨਲਾਈਨ ਫ਼ਰੌਡ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ (DoT) ਹੁਣ ਐਕਸ਼ਨ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਕੜੀ ਵਿੱਚ, DoT ਨੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਨਤ ਟੂਲ 'Financial Fraud Risk Indicator' (FRI) ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੂਲ ਕਰੋੜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵਾਧੂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ।

ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਟੂਲ?

ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੇ ਵਧਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨੇ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਤਾਂ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਔਨਲਾਈਨ ਠੱਗੀ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਫ਼ਰੌਡ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਰਾਹੀਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਫ਼ਰੌਡ, ਫ਼ਰਜ਼ੀ KYC ਅਪਡੇਟ, ਕਾਲ ਰਾਹੀਂ ਠੱਗੀ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਲਿੰਕ ਭੇਜ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਠੱਗਣ ਵਰਗੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨੰਬਰਾਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਪੈਸਾ ਗੁਆ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਿਪਟਣ ਲਈ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ (DoT) ਨੇ 'Financial Fraud Risk Indicator' (FRI) ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਟੂਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੂਲ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰੇਗਾ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਫ਼ਰੌਡ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਸ਼ੱਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਟੂਲ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਕਿਸੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਬਣਨ।

ਕੀ ਹੈ 'Financial Fraud Risk Indicator'?

'Financial Fraud Risk Indicator' ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਰਟ ਟੂਲ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ (DoT) ਨੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੂਲ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੰਬਰ ਕਿਸੇ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਜਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਇਸਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਝੂਠੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਟੂਲ ਉਸ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਉਸਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ 'ਮੱਧਮ', 'ਉੱਚ' ਜਾਂ 'ਬਹੁਤ ਉੱਚ' ਜੋਖਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਟੂਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਵਧਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਟੂਲ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੰਬਰ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਰੁਕ ਸਕੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ।

ਕਿਵੇਂ ਕਰੇਗਾ ਕੰਮ?

DoT ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਟੂਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ:

• ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ
• ਸਾਈਬਰ ਫ਼ਰੌਡ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਡਾਟਾ
• ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸ਼ੱਕੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
• ਯੂਜ਼ਰਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਇਹ ਟੂਲ ਹਰ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਜੋਖਮ ਰੇਟਿੰਗ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇਗਾ ਇਸਦਾ ਫਾਇਦਾ?

ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਟੈਲੀਕਾਮ (DoT) ਨੇ FRI ਟੂਲ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟਸ ਇੰਟਰਫੇਸ (UPI) ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ 'ਤੇ UPI ਰਾਹੀਂ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋਗੇ, ਇਹ ਟੂਲ ਉਸ ਨੰਬਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਨੰਬਰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਫ਼ਰੌਡ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ 'ਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਰਜ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗੀ – 'ਇਹ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ।' ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਅਕਾਊਂਟ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਲਰਟ ਹੋ ਜਾਓਗੇ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਠੱਗੀ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕੋਗੇ।

ਸਿਰਫ਼ ਆਮ ਯੂਜ਼ਰਸ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬੈਂਕ, ਮੋਬਾਈਲ ਵਾਲੈਟ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਪੇਮੈਂਟ ਗੇਟਵੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵੀ ਇਸ ਟੂਲ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਸਕਣਗੇ। ਸਰਕਾਰ ਇਸਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਏਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਇੰਟੀਗ੍ਰੇਟ ਕਰ ਸਕਣ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਟੂਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੇਮੈਂਟ ਸਿਸਟਮਜ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਪੇਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਨੰਬਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋਰ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਯੂਜ਼ਰਸ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਹੋਰ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।

ਕਰੋੜਾਂ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਸਿੱਧਾ ਫਾਇਦਾ

ਇਸ ਟੂਲ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਹੁਣ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੇ ਜੋਖਮ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਸਕੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲਾਭ ਮਿਲਣਗੇ:

• ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲ ਅਤੇ ਮੈਸੇਜ ਤੋਂ ਬਚਾਅ
• ਵਿੱਤੀ ਘੋਟਾਲੇ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ
• KYC ਫ਼ਰੌਡ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਗਾਮ
• ਔਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਗੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ
• ਆਮ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਆਤਮਨਿਰਭਰਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ

ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ (DoT) ਦੁਆਰਾ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ 'ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਫ਼ਰੌਡ ਰਿਸਕ ਇੰਡੀਕੇਟਰ' ਟੂਲ, ਹੁਣ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੌਰਾਨ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਦੱਸੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਨੰਬਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਠੱਗੀ ਜਾਂ ਫ਼ਰੌਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਟੂਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਬਚਣਗੇ, ਸਗੋਂ ਡਿਜੀਟਲ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਵੀ ਵਧੇਗਾ।

ਸਰਕਾਰ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਬਿਨਾਂ ਡਰੇ ਔਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫ਼ਰੌਡ ਤੋਂ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ। ਇਹ ਟੂਲ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਪਛਾਣ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਇਹ ਟੂਲ ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਰਟ ਤਕਨੀਕੀ ਪਹਿਲ ਹੈ।

ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਐਨਾਲਿਟਿਕਸ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ

FRI ਟੂਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਾਰਟ ਤਕਨੀਕੀ ਸਿਸਟਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (AI) ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਐਨਾਲਿਟਿਕਸ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੂਲ ਲਗਾਤਾਰ ਲੱਖਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਹ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਨੰਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਟੂਲ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਟਰੈਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਰਿਸਕ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਯਾਨੀ ਤੁਰੰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫ਼ਰੌਡ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਟੂਲ ਹਰ ਦਿਨ ਨਵੇਂ ਡਾਟਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਈਬਰ ਫ਼ਰੌਡ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।

ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

• ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਆਈ ਕਾਲ ਜਾਂ ਪੇਮੈਂਟ ਰਿਕੁਐਸਟ 'ਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ
• ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਸਕ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ (ਜਦੋਂ ਸਹੂਲਤ ਆਮ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੁੱਲੇ)
• ਸ਼ੱਕੀ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ DoT ਦੇ ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ
• ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਲਿੰਕ ਜਾਂ ਕਾਲ 'ਤੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ

DoT ਦਾ 'Financial Fraud Risk Indicator' ਟੂਲ ਡਿਜੀਟਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਰੋੜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਇੰਫਰਾਸਟਰੱਕਚਰ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੀ ਵਧੇਗੀ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਇਹ ਟੂਲ ਆਮ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਫ਼ਰੌਡ 'ਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਵਾਰ ਕਰੇਗਾ।

```