ਆਈਐਮਐਫ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਅਗਲੀ ਕਿਸ਼ਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 11 ਨਵੀਂਆ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਈਆਂ ਹਨ, ਔਰ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਜੋਖਮ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ 2414 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ 12% ਵੱਧ ਹੈ।
Pakistan: ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਮੌਨੇਟਰੀ ਫੰਡ (ਆਈਐਮਐਫ) ਤੋਂ 1 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਰਜ਼ਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਮਦਦ ਲਈ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਆਈਐਮਐਫ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੈਸਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੇ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਵੀ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਆਈਐਮਐਫ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਅਗਲੀ ਕਿਸ਼ਤ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 11 ਨਵੀਂਆ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਈਆਂ ਹਨ।
ਆਈਐਮਐਫ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ 11 ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਈਆਂ
ਆਈਐਮਐਫ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਸੁਧਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਇਹ 11 ਸ਼ਰਤਾਂ ਮੰਨਣੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ:
- 17,600 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਵਾਂ ਬਜਟ ਪਾਸ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ: ਅਗਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦਾ ਬਜਟ ਸੰਸਦ ਤੋਂ ਪਾਸ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ: ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਵਧਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾਉਣੀ ਹੋਵੇਗੀ: ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਆਯਾਤ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਨਵਾਂ ਖੇਤੀ ਆਮਦਨ ਟੈਕਸ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ: ਚਾਰ ਸੰਘੀ ਇਕਾਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਟੈਕਸ ਸੁਧਾਰ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।
- ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ: ਜਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ।
- ਆਈਐਮਐਫ ਦੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸੁਧਾਰ ਦਿਖਾਉਣੇ ਹੋਣਗੇ: ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ ਲਾਗੂ ਕਰਨੇ ਹੋਣਗੇ।
- 2027 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਰਣਨੀਤੀ ਜਨਤਕ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ: ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਰੋਡਮੈਪ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਾਧੂ ਸ਼ਰਤਾਂ: ਟੈਰਿਫ ਨਿਰਧਾਰਨ, ਵੰਡ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਵੱਧਦਾ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਆਈਐਮਐਫ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਵਿੱਚ 12% ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ 2414 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ 2500 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਬਣਾਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 18% ਵਾਧਾ ਹੈ।
ਆਈਐਮਐਫ ਇਸ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੱਧਦੇ ਰੱਖਿਆ ਖਰਚ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਡੂੰਘੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਣਾਅ ਆਈਐਮਐਫ ਲਈ ਆਰਥਿਕ ਖ਼ਤਰਾ
ਆਈਐਮਐਫ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਜੋਖਮ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਈਐਮਐਫ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਸੁਧਰਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਆਤੰਕਵਾਦ ਨੂੰ ਫੰਡਿੰਗ ਕਰਨ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਤੰਕਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਤਨਵੀਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਮੁਰੀਦਕੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਆਤੰਕਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਦੇਣਾ ਆਤੰਕਵਾਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।
```
