ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਹੁਣ ਹੋਰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਦਾਹਰਣ ਨਵਾਂ ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ (Anti-Submarine Warfare Shallow Water Craft – ASW-SWC) 'ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ' ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ, 6 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਨੂੰ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਸੋਮਵਾਰ, 6 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਨੂੰ ਪਣਡੁੱਬੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ 'ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ' ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲਾ ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ (ASW-SWC) ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਵਿਖੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਪਣਡੁੱਬੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਉੱਨਤ ਸੈਂਸਰ ਅਤੇ ਸੋਨਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ੱਕੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੱਭਣ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬੇਅਸਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ।
ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ: ਨਾਮ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਇਸ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਦੇ ਐਂਡਰੋਥ ਟਾਪੂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟਾਪੂ 4.90 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਟਾਪੂ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਲੰਬਾਈ 4.66 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਅਧਿਕਤਮ ਚੌੜਾਈ 1.43 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਐਂਡਰੋਥ ਟਾਪੂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਲਗੂਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਮਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਮਹੱਤਤਾ ਵੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜ ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ (P69) ਦੀ ਥਾਂ ਲਵੇਗਾ, ਜੋ 27 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰ
ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ 77.6 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲਾ ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਅਤੇ ਵਾਟਰਜੈੱਟ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਗਤੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹਲਕੇ ਟਾਰਪੀਡੋ ਅਤੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਐਂਟੀ-ਸਬਮਰੀਨ ਰਾਕੇਟ ਇਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਪਣਡੁੱਬੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਉੱਨਤ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਵਾਲਾ ਸੋਨਾਰ (SONAR) ਅਤੇ ਸੈਂਸਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ੱਕੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਰੋਕਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਣਡੁੱਬੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ, ਬਲਕਿ ਸਮੁੰਦਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਅ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਬਹੁਮੁਖੀ ਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਜਲ ਸੈਨਾ ਲਈ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।
ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸ਼ਕਤੀ
ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਗਾਰਡਨ ਰੀਚ ਸ਼ਿਪਬਿਲਡਰਜ਼ ਐਂਡ ਇੰਜੀਨੀਅਰਜ਼ ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਲਗਭਗ 80% ਉਪਕਰਨ ਅਤੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਾਈਨ ਰੇਲਜ਼, ਉੱਨਤ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਲੱਭਣ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਆਈਐਨਐਸ ਐਂਡਰੋਥ ਦੇ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਯੁੱਧ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹੋਰ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਐਨਐਸ ਅਰਨਾਲਾ, ਆਈਐਨਐਸ ਨਿਸਤਾਰ, ਆਈਐਨਐਸ ਉਦਯਗਿਰੀ, ਅਤੇ ਆਈਐਨਐਸ ਨੀਲਗਿਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
