ਭਾਰਤ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ISRO) ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵੀ. ਨਰਾਇਣਨ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ISRO ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਰਾਕੇਟ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਉਚਾਈ 40 ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵੀ. ਨਰਾਇਣਨ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਕੇਟ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਉਚਾਈ ਲਗਭਗ 40 ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਰਾਕੇਟ ਲਗਭਗ 75,000 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ (75 ਟਨ) ਪੇਲੋਡ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਆਰਬਿਟ (ਲੋਅ ਅਰਥ ਆਰਬਿਟ) ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੋਅ ਅਰਥ ਆਰਬਿਟ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 600 ਤੋਂ 900 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਵੀ. ਨਰਾਇਣਨ ਨੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਕੇਟ ਨਾਲ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਡਾ. ਏ.ਪੀ.ਜੇ. ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਕੇਟ 17 ਟਨ ਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਸਿਰਫ 35 ਕਿਲੋ ਵਜ਼ਨ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਆਰਬਿਟ (LEO) ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ 75,000 ਕਿਲੋ ਵਜ਼ਨ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਸਦੀ ਉਚਾਈ 40 ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।
ਇਹ ਰਾਕੇਟ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਾਸ?
ਇਹ ਨਵਾਂ ਰਾਕੇਟ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੋਵੇਗਾ।
- 75 ਟਨ ਵਜ਼ਨ ਸਮਰੱਥਾ: ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੇਲੋਡ ਲਿਜਾਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਖਰਚੀਲਾ ਕੰਮ ਹੈ।
- ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ: ਇਸਰੋ ਇਸ ਰਾਕੇਟ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ।
- ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ: ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰੋਪ ਦੀਆਂ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵੀ ਭਾਰੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਰਣਨੀਤਕ ਮਜ਼ਬੂਤੀ: ਇਹ ਰਾਕੇਟ ਮਿਲਟਰੀ ਸੰਚਾਰ, ਧਰਤੀ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ।
ਇਸਰੋ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਕੇਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਸਰੋ ਕਈ ਵੱਡੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
- NAVIC Satellite: ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ, ਜਿਸਨੂੰ 'Navigation with Indian Constellation' (NAVIC) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਸਰੋ NAVIC Satellite ਲਾਂਚ ਕਰੇਗਾ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਪਣੇ GPS ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਏਗਾ।
- GSAT-7R ਉਪਗ੍ਰਹਿ: ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਲਈ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ GSAT-7R ਸੰਚਾਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਜਲਦੀ ਹੀ ਲਾਂਚ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਵਰਤਮਾਨ GSAT-7 (ਰੁਕਮਣੀ) ਦੀ ਥਾਂ ਲਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ।
- ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਡੈਮੋਂਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ Satellite (TDS): ਇਹ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਪ੍ਰਯੋਗ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅੱਪਡੇਟ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ।
- ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਪ੍ਰਖੇਪਣ: ਭਾਰਤ ਦਾ LVM3 ਰਾਕੇਟ ਇਸ ਸਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ AST SpaceMobile ਕੰਪਨੀ ਦੇ 6,500 ਕਿਲੋ ਦੇ ਬਲਾਕ-2 ਬਲੂਬਰਡ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ।
- ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ: ਵੀ. ਨਰਾਇਣਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2035 ਤੱਕ ਭਾਰਤ 52 ਟਨ ਦਾ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾਏਗਾ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸਰੋ ਸ਼ੁੱਕਰ ਗ੍ਰਹਿ ਲਈ ਆਰਬਿਟਰ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸਰੋ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨੈਕਸਟ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ (NGLV) 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਵਾਂ 40 ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਰਾਕੇਟ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਖਰਚਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਦਾ ਵੱਡਾ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।
