ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਟਰੰਪ-ਪੁਤਿਨ ਮੀਟਿੰਗ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਕੂਟਨੀਤੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਧਰੁਵ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਅਮਰੀਕਾ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤਕ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ QUAD, ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤੇ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਹਿਯੋਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਰੂਸ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਹੋਰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਗੱਲਬਾਤ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਰਸਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਸੰਤੁਲਿਤ ਨੀਤੀ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ "ਸੰਤੁਲਨਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ" ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪੁਤਿਨ ਦਾ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਫੋਨ
ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਫੋਨ ਕਾਲ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਰੂਸ ਦੀਆਂ ਕੂਟਨੀਤਕ ਤਰਜੀਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਪੁਤਿਨ ਅਤੇ ਮੋਦੀ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਵਾਦ ਸਿਰਫ਼ ਰਸਮੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਦੋਸਤੀ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਫੋਨ 'ਤੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਅਮਰੀਕਾ-ਚੀਨ-ਰੂਸ ਤਿਕੋਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਪੁਤਿਨ-ਟਰੰਪ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਵਾਂਗ ਯੀ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੌਰਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਨਾਲ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ 'ਤੇ ਹੋਈ ਚਰਚਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੂਟਨੀਤਕ ਚਾਲਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਗਲਵਾਨ ਘਾਟੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਬੰਧ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਰਹੇ, ਪਰ ਹੁਣ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸੰਵਾਦ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਫਿਰ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਵਾਂਗ ਯੀ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰਾ ਦੁਵੱਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਘੱਟ ਕਰਕੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ (SCO) ਦੇ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਗੇ।
