ਆਪਣੀ ਬੇਸਮਝੀ ਕਰਕੇ ਸ਼ੇਖ਼ ਚਿੱਲੀ ਕਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੇਖ਼ ਚਿੱਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਕੁਝ ਸਮਾਨ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਸ਼ੇਖ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਮਕ ਦੀ ਬੋਰੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੀ। ਸ਼ੇਖ਼ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਬੋਰੀ ਲਾ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਦੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਅਚਾਨਕ ਨਮਕ ਦੀ ਬੋਰੀ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਈ। ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ ਨਦੀ ਤੋਂ ਬੋਰੀ ਕੱਢੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਲਾ ਲਈ।
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਬੋਰੀ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਕਰਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਨਮਕ ਪਿਘਲ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਸ਼ੇਖ਼ ਨੂੰ ਬੋਰੀ ਹਲਕੀ ਲੱਗਣ ਲੱਗੀ। ਭਾਰ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸ਼ੇਖ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਨਮਕ ਦੀ ਬੋਰੀ ਉੱਥੇ ਛੱਡ ਕੇ ਸ਼ੇਖ਼ ਵਾਪਸ ਦੁਕਾਨ ਵੱਲ ਮੁੜਨ ਲੱਗਾ। ਇਧਰ, ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਬੋਰੀ ਪਹੁੰਚਾਈ ਸੀ, ਉੱਥੋਂ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੱਕ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਕਿ ਬੋਰੀ ਹਲਕੀ ਸੀ। ਉੱਧਰ, ਸ਼ੇਖ਼ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਦੁਕਾਨ ਵਾਪਸ ਪਹੁੰਚਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਬੋਰੀ ਦੇ ਭਾਰ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ। ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ ਸਾਰੀ ਘਟਨਾ ਉਸਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤੀ। ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸ਼ੇਖ਼ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਗਲਤੀ ਸਮਝ ਕੇ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਦੂਜੇ ਕੰਮਾਂ ਉੱਤੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ।
ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੇਖ਼ ਨੂੰ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਰੂਈ ਦੀ ਬੋਰੀ ਲੈ ਕੇ ਉਸੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਭੇਜਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਨਮਕ ਲੈ ਕੇ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਰੂਈ ਦੀ ਬੋਰੀ ਚੁੱਕੀ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲੱਗਾ। ਰੂਈ ਦੀ ਬੋਰੀ ਤਾਂ ਹਲਕੀ ਸੀ, ਪਰ ਸ਼ੇਖ਼ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਨਮਕ ਦੀ ਬੋਰੀ ਦੇ ਹਲਕੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਘੁੰਮ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਹੀ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ੇਖ਼ ਚਿੱਲੀ ਉਸ ਨਦੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਨਮਕ ਦੀ ਬੋਰੀ ਡਿੱਗੀ ਸੀ। ਸ਼ੇਖ਼ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਕਿ ਨਮਕ ਦੀ ਬੋਰੀ ਇੱਥੇ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਹਲਕੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਇਸ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਰੂਈ ਦੀ ਬੋਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਗਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਸੋਚ ਨਾਲ ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ ਰੂਈ ਦੀ ਬੋਰੀ ਨੂੰ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲੱਗਾ।
ਤਦ ਤੱਕ ਰੂਈ ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਸੋਖ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਹਲਕੀ ਬੋਰੀ ਭਾਰੀ ਹੋ ਗਈ। ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ ਉਸ ਭਾਰੀ ਬੋਰੀ ਨੂੰ ਕੰਧਿਆਂ ਉੱਤੇ ਲਾ ਕੇ ਉਸੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਨਮਕ ਲੈ ਕੇ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਬੋਰੀ ਭਾਰੀ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੱਕ ਇਹ ਗੱਲ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸ਼ੇਖ਼ ਦੁਕਾਨ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾ, ਤਾਂ ਮਾਲਕ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਬੋਰੀ ਭਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਈ। ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮਾਲਕ ਅੱਜ ਦੁਬਾਰਾ ਬੋਰੀ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਈ ਸੀ।” ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਸ਼ੇਖ਼ ਚਿੱਲੀ ਇਸ ਬੋਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਨਮਕ ਦੀ ਬੋਰੀ ਵਾਂਗ ਹਲਕਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਬੋਰੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਸ਼ੇਖ਼ ਚਿੱਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੇਖ਼ ਚਿੱਲੀ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਚਲੀ ਗਈ।
ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ – ਕੰਮਚੋਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਥ ਹੀ ਹਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਵਾਰ ਬੋਰੀ ਡਿੱਗ ਕੇ ਹਲਕੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਭਾਰੀ।
