ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਕਮਜ਼ੋਰ ਪਾਸਵਰਡ, ਅਪਡੇਟ ਨਾ ਕੀਤੇ ਐਪ, ਜਨਤਕ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਐਪ ਹੈਕਰਾਂ ਲਈ ਆਸਾਨ ਰਸਤਾ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਾਈਬਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁਝ ਆਸਾਨ ਟਿਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
Cyber security alert: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੈਂਕਿੰਗ ਲੈਣ-ਦੇਣ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਕਾਊਂਟ, ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਹੁਣ ਇਸੇ ਡਿਵਾਈਸ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਹੈਕਰਾਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣਾ, ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਐਪਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨਾ, ਜਨਤਕ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਅਕਾਊਂਟ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਕਾਊਂਟ, ਨਿੱਜੀ ਫੋਟੋਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਹੁਣ ਇਸ ਡਿਵਾਈਸ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਹੈਕਰਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵੀ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਟਿਕੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਸਾਈਬਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹੈਕਰ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਾਊਂਟ ਡਿਟੇਲਸ, ਓਟੀਪੀ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਡੇਟਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਉਪਭੋਗਤਾ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਟਿਪਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ।
ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਅਤੇ ਟੂ-ਫੈਕਟਰ ਔਥੈਂਟੀਕੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਅਕਾਊਂਟ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਪਹਿਲਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਵਚ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਹੈ ਕਿ ਪਾਸਵਰਡ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ, ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਕਰੈਕਟਰਜ਼ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਸਵਰਡ ਕ੍ਰੈਕ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟੂ-ਫੈਕਟਰ ਔਥੈਂਟੀਕੇਸ਼ਨ (2FA) ਇਨੇਬਲ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਅਕਾਊਂਟ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੈਕਰਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀ ਆਗਿਆ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਐਕਸੈਸ ਪਾਉਣਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਐਪਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰੋ
ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਐਪਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਅੱਪਡੇਟ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਵੇਂ ਫੀਚਰ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਠੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜੇ ਫ਼ੋਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਅੱਪਡੇਟ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਹੈਕਰ ਇਹਨਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਕੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਡਿਵਾਈਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਐਪਸ ਦਾ ਨਿਯਮਿਤ ਅੱਪਡੇਟ ਹੈਕਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਨਤਕ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਅਤੇ ਅਣਜਾਣ ਐਪਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ
ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਕੈਫੇ ਜਾਂ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਫ੍ਰੀ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਕਰਸ਼ਕ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਹੈਕਰਾਂ ਲਈ ਡੇਟਾ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਆਸਾਨ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲੌਗਇਨ ਡਿਟੇਲਸ ਅਤੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇੰਟਰਸੈਪਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਜਾਂ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਐਪਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਲਿੰਕ ਤੋਂ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨਾ ਵੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਹੈਕਰ ਅਕਸਰ ਨਕਲੀ ਐਪਸ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਮਾਲਵੇਅਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ Google Play Store ਜਾਂ ਐਪਲ ਐਪ ਸਟੋਰ ਵਰਗੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਐਪ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ।
