UPI ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਗਸਤ 2025 ਵਿੱਚ ਮਾਸਿਕ UPI ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2,001 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ 24.85 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਹੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 34% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ 2025 ਦੇ 25.08 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 0.9% ਦੀ ਮਾਮੂਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ।
UPI Transaction: ਅਗਸਤ 2025 ਵਿੱਚ UPI ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਾਸਿਕ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2,001 ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (NPCI) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ 24.85 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਹੀ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ 34% ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤਨ 64.5 ਕਰੋੜ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਹੋਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ 2025 ਦੇ 25.08 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 0.9% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ। UPI 2016 ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਆਮ ਜਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੁਗਤਾਨ ਮਾਧਿਅਮ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2,000 ਕਰੋੜ ਦੇ ਪਾਰ
ਅਗਸਤ 2025 ਵਿੱਚ ਯੂਪੀਆਈ ਦਾ ਮਾਸਿਕ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2,000 ਕਰੋੜ ਦੇ ਪਾਰ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਕੀਮਤ 24.85 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਹੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਇਹ 34 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੈ। ਜੁਲਾਈ 2025 ਵਿੱਚ ਯੂਪੀਆਈ ਦੇ 1,947 ਕਰੋੜ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਹੋਏ ਸਨ, ਯਾਨੀ ਅਗਸਤ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2.8 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੀ, ਪਰ ਕੁੱਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਹਲਕੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖੀ ਗਈ। ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਇਹ 25.08 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜੋ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕੇ 24.85 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਹਿ ਗਈ। ਇਹ 0.9 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੂਨ 2025 ਵਿੱਚ 1,840 ਕਰੋੜ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 24.04 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।
ਔਸਤਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 64.5 ਕਰੋੜ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ
ਅਗਸਤ 2025 ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ ਔਸਤਨ 64.5 ਕਰੋੜ ਯੂਪੀਆਈ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਹੋਏ। ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 62.8 ਕਰੋੜ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਹ 34 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਰਕਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਹਰ ਦਿਨ ਔਸਤਨ 80,177 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਇਆ। ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 80,919 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜੋ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਰਿਹਾ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਤੋਂ ਇਹ ਰਾਸ਼ੀ 21 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹੀ।
ਯੂਪੀਆਈ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕੇ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਆਟੋ-ਟੈਕਸੀ ਵਾਲੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਰਿਆਨੇ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਤੱਕ ਹਰ ਕੋਈ ਯੂਪੀਆਈ ਨਾਲ ਭੁਗਤਾਨ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੈਸ਼ ਹੈਂਡਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
UPI ਦਾ ਸਫ਼ਰ
UPI ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (NPCI) ਨੇ 2016 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਸੀ। 2016 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਪੀਆਈ ਨੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਅਗਸਤ 2024 ਤੱਕ ਹਰ ਦਿਨ ਲਗਭਗ 50 ਕਰੋੜ ਭੁਗਤਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਸਨ। 2 ਅਗਸਤ 2025 ਨੂੰ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 70 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਗਈ।
UPI ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਆਸਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਸੁਵਿਧਾ ਵਧਾਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਲੋਕ ਕਿਊਆਰ ਕੋਡ ਸਕੈਨ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਕੇ ਤੁਰੰਤ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਕੈਸ਼ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਘੱਟੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਕਦੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ।
ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਵਧਣ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਾਰਨ
UPI ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਵਧਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਹੁਣ ਆਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਦੇ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੂਪੀਆਈ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਅਤੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇ ਆਸਾਨ ਇੰਟਰਫੇਸ ਨੇ ਯੂਜ਼ਰਜ਼ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਦੂਜੀ ਵਜ੍ਹਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਯੂਪੀਆਈ ਹਰ ਲੈਣ-ਦੇਣ 'ਤੇ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਆਮ ਗਾਹਕ ਦੋਵੇਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਅਤੇ ਸੇਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕ ਕੈਸ਼ ਦੀ ਬਜਾਏ ਯੂਪੀਆਈ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
