ଆଜିର ଦିନ ବିଜ୍ଞାନ ଜଗତ ପାଇଁ ଏକ ଐତିହାସିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ରଖେ। ୧୯୪୦ ମସିହାରେ ଠିକ୍ ଏହି ଦିନ ଆମେରିକୀୟ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ମାର୍ଟିନ୍ କାମେନ୍ ଏବଂ ସାମ୍ ରୁବେନ୍ ଏକ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ କାର୍ବନ-୧୪ (C-14) ସମସ୍ଥାନିକର ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ। ଏହି ଆବିଷ୍କାର ବିଜ୍ଞାନ ଜଗତରେ ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟାୟ ଯୋଡ଼ିଲା ଏବଂ ପୁରାତତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଭୂଗର୍ଭ ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଲା।
କାର୍ବନ-୧୪ କ'ଣ ଏବଂ ଏହା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ
କାର୍ବନ-୧୪ ଏକ ରେଡିଓଧର୍ମୀ ସମସ୍ଥାନିକ, ଯାହା ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବରେ ପରିବେଶରେ ଉପସ୍ଥିତ କାର୍ବନର ଅନ୍ୟ ରୂପଗୁଡ଼ିକଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଭିନ୍ନ। ଏହି ସମସ୍ଥାନିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡୀୟ କିରଣର ପ୍ରଭାବରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ଏବଂ ଜୀବଗୁଡ଼ିକର ଚୟାପଚୟ (ମେଟାବୋଲିଜମ୍)ରେ ସାମିଲ ହୁଏ। ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ଜୀବ ମରେ, ତା'ର ଶରୀରରେ ଉପସ୍ଥିତ କାର୍ବନ-୧୪ ଧୀରେ ଧୀରେ କ୍ଷୟ ହେବାକୁ ଲାଗେ। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାର ହାରକୁ ମାପି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କୌଣସି ଜୀବାବଶେଷର ବୟସର ଅନୁମାନ କରିପାରନ୍ତି। ଏହି ପଦ୍ଧତିକୁ ରେଡିଓକାର୍ବନ୍ ଡେଟିଂ କୁହାଯାଏ।
କିଭଳି ହେଲା କାର୍ବନ-୧୪ର ଆବିଷ୍କାର
୨୭ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୪୦ରେ କାଲିଫୋର୍ନିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ବର୍କେଲିର ବୈଜ୍ଞାନିକ ମାର୍ଟିନ୍ କାମେନ୍ ଏବଂ ସାମ୍ ରୁବେନ୍ ପ୍ରଯୋଗଶାଳାରେ ସଫଳତାସହକାରେ କାର୍ବନ-୧୪କୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ଆବିଷ୍କାର ସେହି ସମୟରେ ଚାଲିଥିବା ଆଣବିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା। ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ରେଡିଓଧର୍ମୀ ସମସ୍ଥାନିକର ଉପସ୍ଥିତିକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ଏହାର ବ୍ୟବହାରିକ ଉପଯୋଗଗୁଡ଼ିକର ଅଧ୍ୟୟନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।
କାର୍ବନ-୧୪ର ଆବିଷ୍କାର ବିଜ୍ଞାନ ଜଗତକୁ ଝଟକା ଦେଇଥିଲା, କାରଣ ଏହାଦ୍ୱାରା ନକେବଳ ପୁରାତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ମାନେ ପ୍ରାଚୀନ ଅବଶେଷଗୁଡ଼ିକର ସଠିକ୍ ବୟସ ଜାଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ ପାଇଥିଲେ, ବରଂ ଭୂଗର୍ଭବିତ୍ମାନେ ମଧ୍ୟ ପୃଥିବୀର ସ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଅଧ୍ୟୟନରେ ସାହାଯ୍ୟ ପାଇଥିଲେ।
ରେଡିଓକାର୍ବନ୍ ଡେଟିଂ: ଏକ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ପ୍ରଯୁକ୍ତି
କାର୍ବନ-୧୪ର ଆବିଷ୍କାର ପରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ସମସ୍ଥାନିକର କ୍ଷୟର ହାରକୁ ଆଧାର କରି ରେଡିଓକାର୍ବନ୍ ଡେଟିଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିକଶିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ପୁରାତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ମାନେ ୫୦,୦୦୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୁରୁଣା ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥର ବୟସ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିପାରନ୍ତି। ଏହି ପଦ୍ଧତି ମୁଖ୍ୟତଃ ହାଡ଼, କାଠ, ବସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜୈବିକ ନମୁନାର ବିଶ୍ଳେଷଣରେ ଉପଯୋଗୀ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି।
୧୯୫୦ ଦଶକରେ ଏହି ପଦ୍ଧତିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଆମେରିକୀୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ୱିଲାର୍ଡ ଲିବି ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତିକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ୧୯୬୦ରେ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ଜିତିଥିଲେ। ସେତେବେଳୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତି ପୁରାତତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଭୂଗର୍ଭ ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସର୍ବାଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବିଷ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ରହିଛି।
କାର୍ବନ-୧୪ର ଆବିଷ୍କାରର ପ୍ରଭାବ
୧. ପୁରାତତ୍ତ୍ୱ – ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ସାହାଯ୍ୟରେ ହଜାରେ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ମାନବ ଅବଶେଷ, କଳାକୃତି ଏବଂ ପ୍ରାଚୀନ ସଭ୍ୟତାର କାଳଗଣନା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଛି।
୨. ଭୂଗର୍ଭ ବିଜ୍ଞାନ – ପୃଥିବୀର ସ୍ତର, ହିମଯୁଗ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଅଧ୍ୟୟନରେ ଏହାର ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
୩. ଅପରାଧ ବିଜ୍ଞାନ – ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ପ୍ରମାଣର ସତ୍ୟତା ଯାଞ୍ଚ କରିବା ପାଇଁ ଫରେନସିକ୍ ବିଜ୍ଞାନରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ।
୪. ପରିବେଶ ଅଧ୍ୟୟନ – ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କାର୍ବନ-୧୪ର ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରଦୂଷଣ ଏବଂ ଜୈବିକ ଚକ୍ରର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରନ୍ତି।
ଆଜିର ବିଜ୍ଞାନ କ’ଣ କହେ
ଆଜି, ୨୭ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୫ରେ, କାର୍ବନ-୧୪ର ଆବିଷ୍କାରର ୮୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି, ଏବଂ ଏହି ଆବିଷ୍କାର ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅମିଟ ଛାପ ଛାଡ଼ିଛି। ଆଧୁନିକ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ଏବେ ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତିକୁ ଆହୁରି ଉନ୍ନତ କରିବା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ସମ୍ପ୍ରତି ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ସଂସ୍ଥାନ ରେଡିଓକାର୍ବନ୍ ଡେଟିଂକୁ ଆହୁରି ସଠିକ୍ କରିବା ପାଇଁ ନୂତନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ବିକାଶ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଆହୁରି ପୁରୁଣା ଅବଶେଷର ବୟସ ମାପିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବେ।
୨୭ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୪୦ରେ ହୋଇଥିବା ଏହି ଐତିହାସିକ ଆବିଷ୍କାର ଆଜି ମଧ୍ୟ ବିଜ୍ଞାନ ଜଗତରେ ସେତେ ହିଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଯେତେ ୮୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଥିଲା। କାର୍ବନ-୧୪ କେବଳ ପୁରୁଣା ସଭ୍ୟତା ଏବଂ ଜୀବାଶ୍ମର କାହାଣୀ କହେ ନାହିଁ, ବରଂ ପୃଥିବୀର ଅତୀତକୁ ବୁଝିବାର ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ମାଧ୍ୟମ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ।
