બિહારમાં રેકોર્ડબ્રેક મતદાન: શું નીતિશ કુમાર માટે સત્તા પરિવર્તનનો સંકેત?

બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણી 2025 નો પહેલો તબક્કો ઐતિહાસિક સાબિત થયો છે. ગુરુવાર, 6 નવેમ્બરે થયેલા મતદાનમાં 18 જિલ્લાની 121 બેઠકો પર 64.66 ટકા મતદારોએ પોતાના મતાધિકારનો ઉપયોગ કર્યો.

પટના: બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણી 2025 ના પહેલા તબક્કાનું મતદાન પૂર્ણ થઈ ગયું છે, અને આ વખતે રાજ્યમાં મતદાનનો ઉત્સાહ ચરમસીમા પર જોવા મળ્યો. ચૂંટણી પંચના આંકડા અનુસાર, પહેલા તબક્કામાં રેકોર્ડ 64.66 ટકા મતદાન થયું — જે ગત વિધાનસભા ચૂંટણીની સરખામણીમાં આશરે 8.5 ટકા વધુ છે.

આ વધેલું મતદાન જ્યાં લોકશાહી માટે શુભ સંકેત છે, ત્યાં મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર (Nitish Kumar) અને તેમની પાર્ટી માટે આ આંકડો રાજકીય માથાનો દુખાવો બની શકે છે. કારણ એ છે કે બિહારના અત્યાર સુધીના ઇતિહાસમાં જ્યારે જ્યારે મતદાન ટકાવારીમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે, ત્યારે ત્યારે સત્તા પરિવર્તન જોવા મળ્યું છે.

રેકોર્ડબ્રેક મતદાન, પરંતુ નીતિશ માટે ચિંતાનું કારણ

ગુરુવાર, 6 નવેમ્બરે 18 જિલ્લાની 121 વિધાનસભા બેઠકો પર મતદાન થયું. છેલ્લી વાર એટલે કે 2020 માં પહેલા તબક્કામાં 71 બેઠકો પર 56.1% મતદાન થયું હતું, જ્યારે આ વખતે આ આંકડો વધીને 64.66% પર પહોંચી ગયો. નિષ્ણાતોના મતે, ઊંચું મતદાન ટકાવારી સામાન્ય રીતે જનતાના અસંતોષ અથવા પરિવર્તનની ઇચ્છા દર્શાવે છે. આવા કિસ્સામાં, આ ટ્રેન્ડ નીતિશ કુમારના નેતૃત્વ હેઠળના ગઠબંધન (JD(U)-BJP અથવા સંભવિત NDA) માટે ચિંતાનું કારણ બની શકે છે.

જ્યારે જ્યારે મતદાન વધ્યું, ત્યારે ત્યારે સરકાર બદલાઈ

બિહારના રાજકીય ઇતિહાસ પર નજર કરીએ તો ઘણી વખત એવું બન્યું છે કે વધેલા મતદાને સત્તા પરિવર્તનનો સંકેત આપ્યો છે.

• 1962 વિ 1967: 1962 માં બિહારમાં 44.5% મતદાન થયું હતું, જ્યારે 1967 માં તે વધીને 51.5% પર પહોંચી ગયું. લગભગ 7% ના વધારા પછી કોંગ્રેસની સત્તા સમાપ્ત થઈ અને રાજ્યમાં પહેલીવાર બિન-કોંગ્રેસી સરકાર બની.
• 1977 વિ 1980: 1977 ની ચૂંટણીમાં 50.5% મતદાન થયું હતું, જ્યારે 1980 માં આ આંકડો 57.3% પર પહોંચ્યો — એટલે કે લગભગ 6.8% નો વધારો. પરિણામ: જનતા પાર્ટીની હાર અને કોંગ્રેસની વાપસી થઈ.
• અન્ય ઉદાહરણો: 2005, 2010 અને 2015 ની ચૂંટણીઓમાં પણ જ્યારે મત ટકાવારી વધી, ત્યારે રાજકીય સમીકરણોમાં મોટા ફેરફારો જોવા મળ્યા.

બિહારમાં ક્યારે ક્યારે કેટલું થયું મતદાન

રાજકીય વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે બિહારમાં વધેલું મતદાન ઘણીવાર “એન્ટી-ઈનકમ્બન્સી વેવ” (Anti-Incumbency Wave) નો સંકેત હોય છે. આનો અર્થ એ છે કે જનતા પરિવર્તન ઈચ્છે છે અને વધુમાં વધુ સંખ્યામાં મત આપવા નીકળે છે. જોકે, કેટલાક નિષ્ણાતો એવું પણ માને છે કે આ વખતે મતદાર જાગૃતિ અને યુવાનોની ભાગીદારી પણ મતદાન ટકાવારી વધવાનું મોટું કારણ છે. મહિલાઓનું મત ટકાવારી પણ ગત ચૂંટણીઓની સરખામણીમાં વધુ રહ્યું છે, જેના કારણે સમીકરણો વધુ રસપ્રદ બન્યા છે.