બોકારોમાં આદિવાસી સમુદાય નવરાત્રીના દિવસોમાં મા દુર્ગાની પૂજા-અર્ચનામાં પૂરી શ્રદ્ધાથી લીન રહે છે. ઘણા પરિવારો દુર્ગા સપ્તશતીનો પાઠ કરે છે અને વિશેષ અનુષ્ઠાનો (તંત્ર સાધના)નું આયોજન કરે છે. ઝારખંડ મુક્તિ મોરચાના પૂર્વ જિલ્લાધ્યક્ષ અને કેન્દ્રીય સભ્ય હીરાલાલ માંઝી છેલ્લા સાત વર્ષથી સતત નવરાત્રીમાં મહામાઈની પૂજા કરી રહ્યા છે. તેમનો આખો પરિવાર આ ભક્તિમાં લીન થઈ જાય છે. તેમણે જણાવ્યું કે તેઓ કલશ સ્થાપના કરે છે, નવ ગ્રહની મૂર્તિઓ બને છે, પુરોહિત મંત્રોચ્ચાર કરે છે, મહિલાઓ સિંદૂર ધારણ કરે છે અને વ્રત રાખે છે. પૂજાથી વ્યક્તિને દુઃખ-તકલીફોમાંથી મુક્તિ મળે છે અને શાંતિ પ્રાપ્ત થાય છે.
આદિવાસી સમાજ પરંપરાગત રીતે નારીને આદર આપતો રહ્યો છે, અને આ પૂજા આ સન્માનનું પ્રતીક છે. જિલ્લા પરિષદના સભ્ય નિશા હેમ્બ્રમ જણાવે છે કે ઘણા આદિવાસી પરિવારોની મહિલાઓ મહાષ્ટમીનું વ્રત રાખે છે અને
દેવીના મંદિરોમાં જઈને પૂજા કરે છે.
તંત્ર સાધના
કેટલાક ગામોમાં નવરાત્રી દરમિયાન તંત્ર સાધના કરવામાં આવે છે. જેમ કે ચંદનકિયારીના રામપ્રસાદ બાસ્કી કહે છે કે તેમના ગામમાં વિશેષ તંત્ર પૂજાની પરંપરા છે. બાલીડીહ, ગોવિંદ બજાર, ગોડાબાલી, બાંસગોડા, ચંદનકિયારી જેવા ગામોમાં આદિવાસી પરિવારો ભાગ લે છે અને નવરાત્રીના અષ્ટમી-નવમીના દિવસે વિશેષ વિધિ-વિધાનથી પૂજા કરે છે. વ્યસ્તતાઓને કારણે નવ દિવસ સુધી પૂજા કરવી શક્ય બનતી નથી, તેથી ઘણા લોકો વિશેષ દિવસો (અષ્ટમી-નવમી)ને વિધિપૂર્વક પૂજા કરે છે. આ પૂજા લોકોને શાંતિ, સમૃદ્ધિ અને સામાજિક સંદેશ આપે છે.
