ચીને એક પ્લેનેટ-વાઇડ ડિફેન્સ સિસ્ટમ વિકસાવી છે, જે 1,000 મિસાઇલોનું નિરીક્ષણ કરી શકે છે. અમેરિકાનો ગોલ્ડન ડોમ પ્રોજેક્ટ હજુ વિકાસ હેઠળ છે. નિષ્ણાતો માને છે કે આ ચીનને વૈશ્વિક સંરક્ષણમાં એક વધારાનો લાભ આપશે.
World Update: સંરક્ષણ ક્ષેત્રે ચીને એક મોટું પગલું ભરતાં પોતાની પ્રકારની પ્રથમ વૈશ્વિક મિસાઇલ સંરક્ષણ પ્રણાલી વિકસાવી છે. આ પ્રણાલીને "ડિસ્ટ્રિબ્યુટેડ અર્લી વોર્નિંગ ડિટેક્શન બિગ ડેટા પ્લેટફોર્મ" કહેવામાં આવી રહી છે, જે વિશ્વભરમાં સંભવિત મિસાઇલ હુમલાઓનું નિરીક્ષણ કરવામાં સક્ષમ છે. અહેવાલો અનુસાર, આ પ્રણાલી એકસાથે 1,000 મિસાઇલો પર નજર રાખી શકે છે અને સંભવિત જોખમોનું તુરંત વિશ્લેષણ કરી શકે છે.
ચીનની આ પ્રણાલી અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના 'ગોલ્ડન ડોમ' પ્રોજેક્ટ જેવી જ છે, પરંતુ તેના વિકાસના પ્રારંભિક તબક્કામાં જ ચીને અમેરિકાને પાછળ છોડી દીધું છે.
અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ રોનાલ્ડ રીગનનું સ્વપ્ન
વર્ષ 1983માં અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ રોનાલ્ડ રીગને શીત યુદ્ધ દરમિયાન "સ્ટાર વોર્સ" નામની 'વ્યૂહાત્મક સંરક્ષણ પહેલ' (Strategic Defense Initiative) ની જાહેરાત કરી હતી. તેમણે આંતરખંડીય બેલેસ્ટિક મિસાઇલોને રોકવા અને નષ્ટ કરનારી પ્રણાલીની કલ્પના કરી હતી. રીગને કહ્યું હતું કે આ પ્રણાલીથી અમેરિકી શહેરો અને નાગરિકોને પરમાણુ હુમલાથી સુરક્ષા મળશે. જોકે, 1991માં સોવિયત સંઘના પતન અને તકનીકી મર્યાદાઓને કારણે આ દ્રષ્ટિ સંપૂર્ણપણે સાકાર થઈ શકી ન હતી.
ટ્રમ્પે રીગનના સ્વપ્નને આગળ વધાર્યું
લગભગ ચાર દાયકા પછી, અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે રીગનના સ્વપ્નને આગળ વધાર્યું. મે 2025માં ટ્રમ્પે 'ગોલ્ડન ડોમ' મિસાઇલ શીલ્ડનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. આ બહુસ્તરીય મિસાઇલ સંરક્ષણ પ્રણાલી અમેરિકા, અલાસ્કા અને હવાઈમાં ફેલાયેલી હશે અને તેમાં એક ઉપગ્રહ આધારિત સ્તર અને ત્રણ જમીન આધારિત સ્તરો શામેલ છે. અંદાજિત ખર્ચ 175 અબજ ડોલર છે. આ અંતર્ગત 11 ટૂંકા અંતરની બેટરીઓ અને AI-સક્ષમ નિરીક્ષણ પ્રણાલી શામેલ હશે, જે અમેરિકાને સંભવિત મિસાઇલ હુમલાઓથી સુરક્ષિત રાખવામાં મદદ કરશે.
ચીને પોતાનો પ્રોટોટાઇપ વિકસાવ્યો
આ દરમિયાન, ચીનના વૈજ્ઞાનિકોએ પોતાની વૈશ્વિક મિસાઇલ સંરક્ષણ પ્રણાલીનો પ્રોટોટાઇપ તૈયાર કરી લીધો છે. સાઉથ ચાઇના મોર્નિંગ પોસ્ટના અહેવાલ અનુસાર, આ પ્રણાલી અવકાશ, સમુદ્ર, હવા અને જમીન પર વિવિધ સેન્સર્સનો ઉપયોગ કરે છે. તે ફક્ત મિસાઇલોની ઓળખ જ નહીં, પરંતુ તેમના ઉડાન માર્ગ અને સંભવિત હુમલાઓનું વિશ્લેષણ પણ કરી શકે છે.
નાનજિંગ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ટેકનોલોજીના વૈજ્ઞાનિકોએ જણાવ્યું કે આ પ્રોટોટાઇપ સિસ્ટમ વિવિધ નોડ્સમાં 1,000 સુધીના ડેટા પ્રોસેસિંગ કાર્યોને વિતરિત સમાંતર શેડ્યુલિંગ દ્વારા કરી શકે છે. ઘણી પ્રારંભિક ચેતવણી અને ઓળખ પ્રણાલી નોડ્સ પર પરીક્ષણ સફળતાપૂર્વક કરવામાં આવ્યું છે. આનાથી ચીનને વાસ્તવિક સમયમાં મિસાઇલોનું વિશ્લેષણ કરવાની અને જરૂરી પ્રતિક્રિયા આપવાની ક્ષમતા મળે છે.
અમેરિકી ગોલ્ડન ડોમ પ્રોજેક્ટ હજુ પણ વિકાસ હેઠળ
જ્યારે, અમેરિકાનો ગોલ્ડન ડોમ પ્રોજેક્ટ હજુ સુધી એક સ્પષ્ટ તકનીકી સંરચના સ્થાપિત કરી શક્યો નથી. આ પ્રણાલીનો ઉદ્દેશ્ય જમીન, સમુદ્ર, વાયુ અને અવકાશમાં ફેલાયેલું એક સંકલિત, AI-સક્ષમ મિસાઇલ સંરક્ષણ નેટવર્ક બનાવવાનો છે, પરંતુ ચીનની પ્લેનેટ-વાઇડ ડિફેન્સ સિસ્ટમે તકનીકી અને વ્યૂહાત્મક રીતે અમેરિકાને પાછળ છોડી દીધું છે.
