એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ED) એ ઈ-કોમર્સ કંપની ફ્લિપકાર્ટને ફેમા (FEMA) ના ઉલ્લંઘનના કેસને કમ્પાઉન્ડ કરવાનો પ્રસ્તાવ આપ્યો છે. આ અંતર્ગત ફ્લિપકાર્ટને પોતાની ભૂલ સ્વીકારવી પડશે, દંડ ભરવો પડશે અને સંબંધિત વિક્રેતા નેટવર્કને સમાપ્ત કરવું પડશે. ED એ એમેઝોન ઇન્ડિયાની સ્થિતિની પણ તપાસ કરી રહી છે.
ફ્લિપકાર્ટ (Flipkart): એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ED) એ ફ્લિપકાર્ટને ફેમા (વિદેશી મુદ્રા વ્યવસ્થાપન અધિનિયમ) ના કમ્પાઉન્ડિંગ નિયમો હેઠળ ઉલ્લંઘનના કેસને બંધ કરવાનો વિકલ્પ આપ્યો છે. આ માટે કંપનીને પોતાની ભૂલ સ્વીકારવી, દંડ ભરવો અને સંબંધિત વિક્રેતા નેટવર્કને સમાપ્ત કરવાની શરત મૂકવામાં આવી છે. ED એ એમેઝોન ઇન્ડિયાની સ્થિતિની પણ તપાસ કરી છે. ફ્લિપકાર્ટ અને એમેઝોન પર આરોપ છે કે તેઓ વેચાણ વધારવા માટે તેમના પ્લેટફોર્મ પર છૂટ આપતા રહ્યા છે.
ફ્લિપકાર્ટ પર આરોપ
ફ્લિપકાર્ટ અને એમેઝોન ઇન્ડિયા ફેમાની જોગવાઈઓના કથિત ઉલ્લંઘન માટે તપાસ હેઠળ છે. આરોપ છે કે આ કંપનીઓએ તેમના પ્લેટફોર્મ પર વેચાણ વધારવા માટે નિયમોની અવગણના કરીને છૂટછાટો અને વિશેષ પ્રોત્સાહનો આપ્યા. કમ્પાઉન્ડિંગ નિયમો કંપનીઓને ફેમા હેઠળની જોગવાઈઓનું ઉલ્લંઘન સ્વીકારવા અને લાંબી અમલીકરણ પ્રક્રિયા વિના દંડ ભરીને કેસનો નિકાલ કરવાનો વિકલ્પ આપે છે.
ED ની તપાસ અનુસાર, ફ્લિપકાર્ટે તેની અમેરિકી મૂળ કંપની વોલમાર્ટ દ્વારા અધિગ્રહણ કર્યા પછી કેટલીક વ્યાપારી પ્રવૃત્તિઓમાં ફેમાના નિયમોનું પાલન કર્યું ન હતું. અમેરિકી રિટેલ દિગ્ગજ વોલમાર્ટે વર્ષ 2018 માં ભારતીય ઈ-કોમર્સ કંપની ફ્લિપકાર્ટનું અધિગ્રહણ કર્યું હતું.
એમેઝોન ઇન્ડિયાની સ્થિતિ
આ મામલે ED એ એમેઝોન ઇન્ડિયાની સ્થિતિની સમીક્ષા માટે કંપનીને પણ બોલાવી હતી. એમેઝોન ઇન્ડિયાના પ્રવક્તાએ મીડિયાને જણાવ્યું હતું કે તેઓ ચાલી રહેલી તપાસ પર કોઈ ટિપ્પણી કરી શકતા નથી. આ મામલે ED ને મોકલેલા પ્રશ્નોના જવાબો પણ હજુ સુધી મળ્યા નથી.
કમ્પાઉન્ડિંગનો પ્રસ્તાવ
કમ્પાઉન્ડિંગનો વિકલ્પ કંપનીઓ માટે તપાસ પ્રક્રિયાને સરળ અને ઝડપી બનાવવાનો એક માર્ગ છે. ED એ ફ્લિપકાર્ટને કહ્યું કે જો કંપની પોતાની ભૂલ સ્વીકારે છે અને દંડ ભરે છે, તો કેસને લાંબી કાનૂની પ્રક્રિયા વિના પતાવી શકાય છે. એક ઈ-કોમર્સ અધિકારીએ જણાવ્યું કે આ પગલું અમેરિકા સાથે ચાલી રહેલી દ્વિપક્ષીય વેપાર વાટાઘાટોમાં ભારતના હિતમાં પણ માનવામાં આવે છે.
ED ના પ્રસ્તાવમાં એ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ફ્લિપકાર્ટને તેના પ્લેટફોર્મ પર જોડાયેલા વિક્રેતા નેટવર્કના તે ભાગોને બંધ કરવા પડશે જે ફેમા ઉલ્લંઘન માટે જવાબદાર માનવામાં આવે છે. આ કાર્યવાહી આવનારા સમયમાં ઈ-કોમર્સ સેક્ટરમાં નિયમોના પાલનને સુનિશ્ચિત કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
સંભવિત અસર
જો ફ્લિપકાર્ટ ED ની શરતો સ્વીકારે છે, તો તે કંપની અને ઈ-કોમર્સ સેક્ટર માટે લાંબી કાનૂની લડાઈથી બચવાની તક હશે. જ્યારે, તપાસના આ રીતે નિકાલથી અમેરિકા અને ભારતના વ્યાપારી સંબંધોમાં પણ સકારાત્મક સંકેતો મળી શકે છે.
નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે કમ્પાઉન્ડિંગ નિયમનો આ ઉપયોગ માત્ર ફેમા ઉલ્લંઘનોને ઝડપથી પતાવવામાં મદદ કરશે નહીં, પરંતુ ભવિષ્યમાં કંપનીઓ માટે નિયમોના પાલનનું પણ ઉદાહરણ બનશે. ED નું આ પગલું ઈ-કોમર્સ કંપનીઓને ફેમાની જોગવાઈઓ પ્રત્યે સજાગ અને સતર્ક કરવાના દિશામાં પણ જોવામાં આવી રહ્યું છે.
હાલમાં, ફ્લિપકાર્ટ તરફથી ED ને કોઈ સત્તાવાર જવાબ મળ્યો નથી. હવે એ જોવું રહ્યું કે કંપની આ પ્રસ્તાવ સ્વીકારે છે કે કેસમાં લાંબી કાનૂની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે.
