GST 2.0 સુધારાઓથી ખેડૂતોની ખેતીનો ખર્ચ ઘટવાની આશા છે, કારણ કે જૈવિક જંતુનાશક, ખાતર અને કેટલાક કૃષિ ઇનપુટ્સ પર કર ઘટાડવામાં આવ્યો છે. ટ્રેક્ટરની કિંમતોમાં પણ ઘટાડો થયો છે. જ્યારે, કન્ફેક્શનરી-બેકરી પર ટેક્સ ઘટવાથી ખાંડની માંગ વધી શકે છે અને સી-ફૂડ ઉત્પાદનો સસ્તા થવાથી નિકાસકારોની સ્પર્ધાત્મકતા વધશે.
GST સુધારા: GST કાઉન્સિલ દ્વારા તાજેતરમાં કરવામાં આવેલા સુધારાઓથી ખેડૂતો અને કૃષિ સંબંધિત ક્ષેત્રોને મોટી રાહત મળવાની આશા છે. કૃષિ ઇનપુટ્સ, જૈવિક જંતુનાશકો અને ખાતરો પર કર ઘટવાથી ખેતીનો ખર્ચ ઓછો થશે, જ્યારે મહિન્દ્રા એન્ડ મહિન્દ્રા જેવી ટ્રેક્ટર નિર્માતા કંપનીઓએ 50-60 હજાર રૂપિયા સુધી કિંમત ઘટાડવાની જાહેરાત કરી છે. સાથે જ, ફિશ ઓઇલ અને માછલી ઉત્પાદનો પર GST ઘટીને 5% થવાથી સી-ફૂડ ઘરેલું ઉપભોક્તાઓ માટે સસ્તું થશે અને નિકાસકારોની સ્પર્ધા વધશે. કન્ફેક્શનરી અને બેકરી પર ટેક્સ ઘટવાથી ખાંડની માંગમાં વૃદ્ધિની સંભાવના છે, જોકે કૃષિ ઉપકરણો પર GST કપાત ન થવાથી ખેડૂતોની ચિંતા યથાવત છે.
ખેડૂતોના ખર્ચ પર સીધી અસર
તાજેતરના વર્ષોમાં કૃષિ મશીનરી અને ઇનપુટ્સની કિંમતો સતત વધી રહી હતી, જેનાથી ખેડૂતોના ખર્ચ પર ભારે દબાણ આવ્યું હતું. કૃષિ ખર્ચ અને મૂલ્ય આયોગ (CACP) ના આંકડા અનુસાર મે 2023 થી નવેમ્બર 2024 ની વચ્ચે જથ્થાબંધ ભાવ સૂચકાંકમાં 2.1 ટકાનો વધારો થયો હતો, જ્યારે કૃષિ ઇનપુટનો સૂચકાંક 2.8 ટકા નીચે આવ્યો હતો. આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ઇનપુટની કિંમતો બજારની ગતિ સાથે મેળ ખાતી ન હતી.
હવે GST દરોમાં ઘટાડો કર્યા પછી સ્થિતિમાં સુધારો થશે. જૈવિક જંતુનાશક અને ખાતરો પર કર ઘટાડવાથી ખેડૂતોની ખિસ્સા પર સીધી અસર પડશે. તેનાથી પાક ઉત્પાદનનો ખર્ચ ઘટશે અને તેમની આવકમાં પરોક્ષ રીતે વધારો થશે.
ટ્રેક્ટર અને મશીનરીની કિંમતોમાં ઘટાડો
મહિન્દ્રા એન્ડ મહિન્દ્રા જેવી મોટી ટ્રેક્ટર નિર્માતા કંપનીઓએ પહેલેથી જ જાહેરાત કરી દીધી છે કે GST ઘટાડાનો ફાયદો ગ્રાહકોને મળશે. કંપનીનું કહેવું છે કે ટ્રેક્ટરની કિંમતોમાં હવે 50 હજારથી 60 હજાર રૂપિયા સુધીનો ઘટાડો થશે. તેનો સીધો ફાયદો ખેડૂતોને થશે જેઓ ખેતીમાં મશીનરીનો વધુ ઉપયોગ કરવા લાગ્યા છે.
સી-ફૂડ સસ્તું થશે, નિકાસકારોને મળશે વેગ
પશુધન મંત્રાલયે માહિતી આપી છે કે ફિશ ઓઇલ, ફિશ એક્સટ્રેક્ટ અને પ્રિઝર્વ્ડ માછલી અને ઝીંગા ઉત્પાદનો પર GST 12 ટકાથી ઘટાડીને 5 ટકા કરી દેવામાં આવ્યો છે. તેનાથી ઘરેલું ઉપભોક્તાઓને સી-ફૂડ સસ્તું મળશે અને નિકાસકારોની સ્પર્ધાત્મકતા પણ વધશે.
માછલી પકડવાની જાળ, જળચર ખેતીના ઇનપુટ્સ અને દરિયાઈ ખાદ્ય ઉત્પાદનો હવે ફક્ત 5 ટકા GST ના દાયરામાં આવી ગયા છે. પહેલા આના પર 12 થી 18 ટકા સુધી કર લાગતો હતો. આ બદલાવ માછલી પાલન અને સી-ફૂડ ઉદ્યોગ માટે મોટી રાહત છે.
ખાંડ ઉદ્યોગને નવી આશા
કન્ફેક્શનરી અને બેકરી ઉત્પાદનો પર કર 18 ટકાથી ઘટાડીને 5 ટકા કરવાથી ખાંડ ઉદ્યોગમાં નવી આશા જાગી છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે તેનાથી ખાંડનો વપરાશ વધશે અને ઉદ્યોગને મજબૂતી મળશે.
ખાંડ મિલો પહેલેથી જ ઉત્પાદન ખર્ચ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાના દબાણમાં છે. આવા સમયે ઘરેલું વપરાશ વધવાથી ઉદ્યોગને રાહત મળી શકે છે.
પેકેજ્ડ રોટલી પર રાહત મળી
ફ્લોર મિલર્સનું કહેવું છે કે પેકેજ્ડ રોટલી અને પરાઠા પર GST શૂન્ય કરી દેવામાં આવ્યો છે. જોકે, લોટ, મેંદો અને સોજીના 25 કિલોના પેકેટ પર હજુ પણ 5 ટકા GST લાગુ રહેશે.
રોલર્સ ફ્લોર મિલર્સ ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયાના નવનિત ચિતલંગિયાનું કહેવું છે કે આનાથી અસમાનતાની સ્થિતિ યથાવત રહેશે. તેમણે કહ્યું કે મોટાભાગના ભારતીય પરિવારો ઘરમાં જ રોટલી બનાવે છે, પરંતુ આ છૂટનો લાભ તેમને મળી રહ્યો નથી.
કૃષિ ઉપકરણો પર રાહત નહીં
જોકે, કૃષિ ઉપકરણો પર GST દરોમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. ફાર્મર્સ ક્રાફ્ટ લિમિટેડના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અંકિત ચિતલિયાનું કહેવું છે કે કૃષિ ક્ષેત્રમાં મશીનીકરણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તમામ જરૂરી ઉપકરણો પર કર દર 5 ટકા કરવો જોઈએ.
તેમણે કહ્યું કે GST પરિષદે ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટને લઈને વધુ સ્પષ્ટતા લાવવી જોઈએ જેથી ઊંચા દરોનું સમાયોજન થઈ શકે. હકીકતમાં, ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટની જટિલતાને કારણે ઉદ્યોગની રોકડ અટકી જાય છે અને નાણાકીય ખર્ચ વધી જાય છે.
