4 ઓક્ટોબર 2025 થી ICICI બેંકમાં ચેક તે જ દિવસે ક્લિયર થશે, જેથી અગાઉ 1-2 દિવસની રાહ જોવાનો સમયગાળો પૂરો થશે. RBIના નવા નિયમો હેઠળ ચેક સ્કેન થઈને સીધા ક્લિયરિંગ હાઉસને મોકલવામાં આવશે. 50,000 રૂપિયાથી વધુના ચેક પર પોઝિટિવ પે ફરજિયાત રહેશે, અને ચેક જમા કરતી વખતે સાચી તારીખ, રકમ અને હસ્તાક્ષરનું ધ્યાન રાખવું પડશે.
Cheque Clearance Time: RBIએ બેંકિંગ પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવવા માટે 4 ઓક્ટોબર 2025 થી નવી ચેક ક્લિયરન્સ સુવિધા લાગુ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ અંતર્ગત ICICI બેંકમાં જમા કરાયેલા ચેક તે જ દિવસે ક્લિયર થશે. સવારે 10 વાગ્યાથી સાંજે 4 વાગ્યા સુધી ચેક સ્કેન થઈને સીધા ક્લિયરિંગ હાઉસને મોકલવામાં આવશે. 50,000 રૂપિયાથી વધુના ચેક માટે પોઝિટિવ પે ફરજિયાત રહેશે, જેનાથી છેતરપિંડીની શક્યતા ઘટશે અને ચુકવણી ઝડપથી પ્રાપ્ત થશે. ગ્રાહકો ચેક જમા કરતી વખતે સાચી રકમ, તારીખ અને હસ્તાક્ષર સુનિશ્ચિત કરે.
નવી સુવિધાનો હેતુ
અગાઉ, ચેક ક્લિયર થવામાં સામાન્ય રીતે 1 થી 2 દિવસ લાગતા હતા. પહેલા દિવસે ચેકનું સ્કેનિંગ થતું હતું અને બીજા દિવસે ક્લિયરન્સ અને પતાવટ કરવામાં આવતી હતી. પરંતુ RBIના નવા નિયમ હેઠળ હવે બેંકો દિવસભર ચેકનું સ્કેનિંગ કરીને તરત જ ક્લિયરિંગ હાઉસને મોકલશે. ક્લિયરિંગ હાઉસ પણ તરત જ ચેક સંબંધિત બેંકને મોકલશે. આ પ્રક્રિયાથી ચેક તે જ દિવસે ક્લિયર થઈ જશે.
સુવિધા ક્યારે અને કેવી રીતે લાગુ પડશે
4 ઓક્ટોબર 2025 થી આ નવી વ્યવસ્થા લાગુ પડશે. તે દિવસે બેંકો સવારે 10 વાગ્યાથી સાંજે 4 વાગ્યા સુધી પ્રેઝન્ટેશન સેશન કરશે. આ દરમિયાન જમા કરાયેલા તમામ ચેક સ્કેન થઈને તરત જ ક્લિયરિંગ હાઉસને મોકલવામાં આવશે. ગ્રાહકે ફક્ત એ ધ્યાન રાખવું પડશે કે ચેક નિર્ધારિત સમય પહેલા બેંકમાં જમા થાય. સમયસર જમા કરાયેલા ચેક તે જ દિવસે ક્લિયર થઈ જશે.
પોઝિટિવ પે અને તેની આવશ્યકતા
ICICI બેંકે જણાવ્યું કે 50,000 રૂપિયાથી વધુના ચેક પર પોઝિટિવ પે ફરજિયાત છે. પોઝિટિવ પે હેઠળ ગ્રાહક બેંકને ચેકની મુખ્ય માહિતી અગાઉથી જ જણાવી દે છે. તેમાં ખાતા નંબર, ચેક નંબર, પ્રાપ્તકર્તાનું નામ, રકમ અને તારીખનો સમાવેશ થાય છે. આનાથી બેંકને ચેક ક્લિયર કરતા પહેલા માહિતી મળી રહે છે અને છેતરપિંડીની શક્યતા ઘટી જાય છે.
જો કોઈ 5 લાખ રૂપિયાથી વધુનો ચેક આપે છે અને પોઝિટિવ પે કરતું નથી, તો ચેક રિજેક્ટ થઈ શકે છે. સાથે જ, પોઝિટિવ પે વગરના ચેક પર વિવાદ થવા પર RBIનું સુરક્ષા તંત્ર લાગુ પડશે નહીં.
ચેક જમા કરતી વખતે ધ્યાન રાખવા યોગ્ય બાબતો
ચેક જમા કરતી વખતે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. ચેક પર અંકો અને શબ્દોમાં લખેલી રકમ એકસરખી હોવી જોઈએ. ચેકની તારીખ માન્ય હોવી જોઈએ, ન તો બહુ જૂની અને ન તો ભવિષ્યની. ચેકમાં ઓવરરાઈટિંગ, કટિંગ કે કોઈ સુધારા ન કરો. ચેક પર તે જ હસ્તાક્ષર કરો જે બેંકના રેકોર્ડમાં છે.
આ નવી વ્યવસ્થાથી બેંકિંગ વ્યવહારમાં પારદર્શિતા વધશે. ગ્રાહકોને ઝડપી અને સુરક્ષિત રીતે ચુકવણી મળવા લાગશે. આ બદલાવ ખાસ કરીને વેપારીઓ અને વ્યવસાયિક ખાતાધારકો માટે લાભદાયી રહેશે.
ફાયદા અને બદલાવો
ચેક ક્લિયરિંગની નવી પ્રક્રિયાથી પૈસા ઝડપથી ખાતામાં પહોંચી જશે અને બેંકિંગ ટ્રાન્ઝેક્શન સરળ બનશે. પહેલાં જ્યાં ચેક ક્લિયર થવામાં 1-2 દિવસ લાગતા હતા, હવે તે જ દિવસે ક્લિયરન્સ થવાથી વેપાર અને લેણદેણમાં સમયની બચત થશે.
ગ્રાહકો હવે સમયસર ચેક જમા કરીને તરત જ પૈસા તેમના ખાતામાં જોઈ શકશે. મોટા ચેક અને છેતરપિંડી સંબંધિત સમસ્યાઓને પણ પોઝિટિવ પે દ્વારા ઘટાડી શકાશે.
