અમેરિકા દ્વારા ભારતીય નિકાસ પર 50% સુધી ટેરિફ લાદવામાં આવ્યા હોવા છતાં, ભારતની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત બની રહી છે. IMF એ નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટે ભારતના વિકાસના અંદાજને 6.4% થી વધારીને 6.6% કર્યો છે. એપ્રિલ-જૂન ક્વાર્ટરમાં 7.8% ની ઝડપી GDP વૃદ્ધિ અને સ્થાનિક માંગે અમેરિકન ટેરિફની અસરને સંતુલિત કરી છે.
ભારતનો વિકાસ: ભલે અમેરિકાએ ભારત પર ભારે ટેરિફ લાદીને તેની નિકાસને નુકસાન પહોંચાડવાનો પ્રયાસ કર્યો હોય, પરંતુ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા હજુ પણ મજબૂતીથી આગળ વધી રહી છે. ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF) એ તેના વર્લ્ડ ઇકોનોમિક આઉટલુક રિપોર્ટમાં નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટે ભારતના વૃદ્ધિ દરનો અંદાજ 0.2% વધારીને 6.6% કર્યો છે. રિપોર્ટ અનુસાર, એપ્રિલ-જૂન ક્વાર્ટરમાં સ્થાનિક વપરાશની મજબૂતીએ અમેરિકન શુલ્કની અસર ઘટાડી દીધી. જોકે, આગામી નાણાકીય વર્ષ 2026-27 માં વૃદ્ધિ થોડી ઘટીને 6.2% રહેવાનો અંદાજ છે.
IMF એ ભારતના વિકાસનો અંદાજ વધાર્યો
IMF ના વર્લ્ડ ઇકોનોમિક આઉટલુક રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે ભારતની અર્થવ્યવસ્થાએ એપ્રિલ-જૂન ક્વાર્ટરમાં અપેક્ષા કરતાં વધુ સારું પ્રદર્શન કર્યું. આ સમયગાળા દરમિયાન, GDP 7.8 ટકાના દરે વધી, જેને વૈશ્વિક સ્તરે એક મજબૂત સંકેત માનવામાં આવે છે. રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે ભારતની આ મજબૂતી અમેરિકન ટેરિફની અસરને સંતુલિત કરવામાં મદદરૂપ સાબિત થઈ છે.
ભારતનું નાણાકીય વર્ષ એપ્રિલથી માર્ચ સુધી ચાલે છે. આ દૃષ્ટિકોણથી, 2025-26 ના નાણાકીય વર્ષના પ્રારંભિક મહિનાઓમાં દેશની આર્થિક પ્રવૃત્તિઓમાં જે ઝડપ જોવા મળી, તેણે આગળના વિકાસ માટે એક મજબૂત આધાર તૈયાર કર્યો છે. IMF એ પણ જણાવ્યું કે સ્થાનિક વપરાશ અને રોકાણે ભારતની અર્થવ્યવસ્થાને ગતિ આપવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે.
અમેરિકાના ટેરિફની અસર મર્યાદિત રહી
અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે ભારતીય ઉત્પાદનો પર 50 ટકા સુધી ટેરિફ વધારવાનો નિર્ણય લીધો હતો, જેનાથી ભારતના નિકાસ ક્ષેત્ર પર દબાણ વધવાની આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી. જોકે, અત્યાર સુધીના આંકડા દર્શાવે છે કે આ ટેરિફની ભારતની એકંદર અર્થવ્યવસ્થા પર બહુ મોટી અસર પડી નથી.
ભારતીય નિકાસમાં થોડો ઘટાડો ચોક્કસપણે નોંધાયો છે, પરંતુ સ્થાનિક વપરાશ અને સેવા ક્ષેત્રના મજબૂત પ્રદર્શને આ નુકસાનની ભરપાઈ કરી દીધી છે. આ ઉપરાંત, ભારતે ઘણા દેશો સાથે વેપારી સંબંધો મજબૂત કરીને વૈકલ્પિક બજારો પણ તૈયાર કર્યા છે, જેનાથી નિકાસ પર અમેરિકન ટેરિફની અસર મર્યાદિત રહી છે.
સ્થાનિક વપરાશ બન્યો અર્થવ્યવસ્થાની તાકાત
એપ્રિલ-જૂન ક્વાર્ટરમાં ભારતના GDP માં તેજીનું સૌથી મોટું કારણ સ્થાનિક વપરાશ રહ્યું. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં વધતી આવક, શહેરી વિસ્તારોમાં રોજગારની નવી તકો અને સ્થિર કિંમતોએ વપરાશને મજબૂત બનાવ્યો. છૂટક અને સેવા ક્ષેત્રમાં ખર્ચ વધવાથી ઉત્પાદન અને રોકાણ બંનેને ગતિ મળી.
સરકારી મૂડીગત ખર્ચ (કેપિટલ એક્સપેન્ડિચર) માં વધારો અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાથી પણ વિકાસ દરને ટેકો મળ્યો. IMF એ સ્વીકાર્યું કે ભારતની મજબૂત માંગની સ્થિતિ અમેરિકન ટેરિફથી ઉત્પન્ન થતા બાહ્ય દબાણને સંતુલિત કરવામાં સક્ષમ રહી છે.
આવતા વર્ષે થોડી સુસ્તીનો અંદાજ
IMF એ જ્યાં વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ માટે ભારતના વૃદ્ધિ દરનો અંદાજ વધાર્યો છે, ત્યાં આગામી નાણાકીય વર્ષ 2026-27 માટે અંદાજ થોડો ઘટાડીને 6.2 ટકા કર્યો છે. રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે અમેરિકા તરફથી આયાત શુલ્ક વધવાથી વૈશ્વિક વેપારી વાતાવરણ પ્રભાવિત થયું છે. તેની અસર આવનારા મહિનાઓમાં ભારત સહિત અન્ય ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થાઓ પર પણ પડી શકે છે.
વર્લ્ડ બેંકે પણ તાજેતરમાં તેના અંદાજોમાં કેટલાક ફેરફારો કર્યા હતા. તેણે ભારતની 2025-26 ની વૃદ્ધિને 6.3 ટકાથી વધારીને 6.5 ટકા કરી, જ્યારે આગામી નાણાકીય વર્ષ માટેનો અંદાજ 6.5 ટકાથી ઘટાડીને 6.3 ટકા કર્યો. બંને સંસ્થાઓ માને છે કે અમેરિકન વેપાર નીતિમાં અનિશ્ચિતતાને કારણે વૈશ્વિક માંગ પર દબાણ જળવાઈ રહ્યું છે.
વૈશ્વિક અર્થતંત્ર પર અસર
IMF ના રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે ઉભરતા બજારો અને વિકાસશીલ દેશોનો સરેરાશ વૃદ્ધિ દર 2024 માં 4.3 ટકાથી ઘટીને 2025 માં 4.2 ટકા અને 2026 માં 4 ટકા રહેવાની શક્યતા છે. આ ઘટાડો દર્શાવે છે કે વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા હજુ પણ ટેરિફ, મોંઘવારી અને રોકાણની મંદીથી ઝઝૂમી રહી છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, ચીન ઉપરાંત ઘણી એશિયન અર્થવ્યવસ્થાઓએ સ્થાનિક માંગના આધારે મજબૂતી દર્શાવી છે, પરંતુ તેમનું ભવિષ્ય હજુ પણ નાજુક બની રહ્યું છે. અમેરિકન ટેરિફમાં વધારાથી બાહ્ય માંગ ઘટી રહી છે, જેનાથી નિકાસ-આધારિત દેશોના રોકાણની ગતિ ધીમી પડી રહી છે.
ભારતનું પ્રદર્શન વિશ્વ માટે એક ઉદાહરણ
આ તમામ વૈશ્વિક પડકારો વચ્ચે ભારતનું પ્રદર્શન આશ્ચર્યજનક રીતે સ્થિર રહ્યું છે. સેવા ક્ષેત્ર, IT, ઉત્પાદન અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર જેવા ક્ષેત્રોમાં સતત સુધારાએ દેશને મજબૂતી આપી છે. IMF અને વર્લ્ડ બેંક બંને માને છે કે ભારતની આંતરિક માંગ, યુવા કાર્યબળ અને ડિજિટલ ઇકોનોમીના વિસ્તરણને કારણે તે વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થા બની રહ્યું છે.
ભારતનું આ પ્રદર્શન માત્ર ઘરેલું સ્તરે આત્મવિશ્વાસ વધારી રહ્યું નથી, પરંતુ વૈશ્વિક રોકાણકારો માટે પણ દેશને એક આકર્ષક સ્થળ બનાવી રહ્યું છે. અમેરિકન ટેરિફની અસર મર્યાદિત રહેવી એ આ વાતનો પુરાવો છે કે ભારત હવે બાહ્ય દબાણો છતાં તેના વિકાસના પંથે મજબૂતીથી આગળ વધી રહ્યું છે.
