નેપાળમાં પાંચ દિવસથી ચાલી રહેલા વિરોધ પ્રદર્શનો વચ્ચે રાત્રિભર ચાલેલી મહત્વપૂર્ણ બેઠકમાં સુશીલા કાર્કીને અંતરિમ સરકારની કમાન સોંપવા પર સહમતિ બની. સંસદ ભંગ પર મતભેદ યથાવત છે અને Gen Z યુવાનોની શરતો હજુ પણ યથાવત છે.
Nepal Protest: નેપાળ હાલ સતત વિરોધ અને ઉથલપાથલનો સામનો કરી રહ્યું છે. શુક્રવારે આંદોલનનો પાંચમો દિવસ હતો અને પરિસ્થિતિ હજુ પણ તણાવપૂર્ણ છે. આ દરમિયાન, ગુરુવારે મધ્યરાત્રિથી રાષ્ટ્રપતિ રામચંદ્ર પૌડેલ અને સેના પ્રમુખ અશોકરાજ સિગ્દેલના નેતૃત્વ હેઠળ એક મહત્વપૂર્ણ બેઠક યોજાઈ. આ બેઠક ઘણા કલાકો સુધી ચાલી અને આખરે તેમાં મોટો નિર્ણય લેવાયો. નેપાળના પૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશ સુશીલા કાર્કીને અંતરિમ સરકારની કમાન સોંપવા પર સહમતિ બની ગઈ.
શીતલ નિવાસમાં રાત્રિભર ચાલેલી બેઠક
આ બેઠક રાષ્ટ્રપતિ ભવન શીતલ નિવાસમાં યોજાઈ. રાત્રિભર ચાલેલી આ બેઠકમાં રાષ્ટ્રપતિ પૌડેલ, સેના પ્રમુખ, વરિષ્ઠ કાયદા નિષ્ણાત ઓમપ્રકાશ અર્યાલ અને સુશીલા કાર્કી સહિત અનેક મહત્વપૂર્ણ હસ્તીઓ હાજર રહી. નેપાળની વર્તમાન પરિસ્થિતિને જોતાં, તમામ પક્ષોએ સ્વીકાર્યું કે કોઈ નિષ્પક્ષ અને સશક્ત ચહેરાની જરૂર છે. આ કારણે કાર્કીનું નામ સામે આવ્યું.
કાર્કી નેપાળના પ્રથમ મહિલા મુખ્ય ન્યાયાધીશ રહી ચૂક્યા છે અને તેઓ ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી વલણ માટે જાણીતા છે. આ જ કારણ રહ્યું કે GEN G આંદોલનના બંને જૂથો અંતે તેમના નામ પર સહમત થયા.
સંસદ ભંગ કરવા પર પણ થઈ ચર્ચા
બેઠક દરમિયાન માત્ર અંતરિમ સરકાર બનાવવા પર જ નહીં, પરંતુ સંસદ ભંગ કરવા પર પણ ચર્ચા થઈ. જોકે, આ મુદ્દે GEN G યુવાનો અને અન્ય પક્ષો વચ્ચે મતભેદ જળવાઈ રહ્યા.
GEN G પ્રતિનિધિઓનું કહેવું હતું કે પહેલા સંસદને ભંગ કરવામાં આવે અને ત્યારબાદ અંતરિમ સરકારની રચના થાય. તેમનું માનવું છે કે જ્યાં સુધી વર્તમાન સંસદ યથાવત રહેશે ત્યાં સુધી જૂની રાજકીય તાકાતોનો પ્રભાવ ખતમ નહીં થાય. જોકે, આ મુદ્દે કોઈ અંતિમ નિર્ણય લેવાયો ન હતો અને ચર્ચા આગલા દિવસ માટે મુલતવી રાખવામાં આવી.
GEN G ની કડક શરતો
GEN G પ્રતિનિધિઓએ સેના પ્રમુખ અને રાષ્ટ્રપતિ સમક્ષ સ્પષ્ટ કહ્યું કે તેમની બે મુખ્ય શરતો માનવામાં આવે. પહેલી – સંસદને તાત્કાલિક ભંગ કરવામાં આવે. બીજી – અંતરિમ સરકારમાં ન તો રાષ્ટ્રપતિ અને ન તો કોઈ જૂના રાજકીય દળની કોઈ ભૂમિકા હોય.
યુવાનોનો આરોપ છે કે જૂના રાજકીય દળો જ નેપાળની વર્તમાન પરિસ્થિતિ માટે જવાબદાર છે. તેમનું માનવું છે કે ભ્રષ્ટાચાર, બેરોજગારી અને રાજકીય અસ્થિરતાનું મૂળ આ દળો છે. આ કારણે તેમણે રાષ્ટ્રપતિ સહિત જૂના નેતાઓને સંપૂર્ણપણે બહાર રાખવાની માંગ કરી.
આંદોલનનું કારણ શું છે
નેપાળમાં જે આંદોલન છેલ્લા પાંચ દિવસથી ચાલી રહ્યું છે, તેને Gen Z Protest કહેવામાં આવી રહ્યું છે. તેનું નેતૃત્વ યુવાનો કરી રહ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે દેશમાં ફેલાયેલા ભ્રષ્ટાચાર, અસમાનતા અને રાજકીય અસ્થિરતાને ખતમ કરવી પડશે.
આંદોલન દરમિયાન હિંસા પણ થઈ. અત્યાર સુધીમાં 34 લોકોના મોત થયા છે. જનતાનો ગુસ્સો એટલો ભડક્યો કે તેમણે રાષ્ટ્રપતિ ભવન, વડાપ્રધાન નિવાસ અને મંત્રાલયો વાળા સિંહ દરબારને નિશાન બનાવ્યા. અનેક મંત્રીઓના ઘર, હોટલ, દુકાનો અને ગાડીઓને આગને હવાલે કરી દેવામાં આવી.
આ ગુસ્સાની સીધી અસર એ થઈ કે વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલી અને તેમના સમગ્ર કેબિનેટે રાજીનામું આપવું પડ્યું. જનતાએ અનેક નેતાઓને ઘરોમાંથી બહાર કાઢીને રસ્તા પર માર માર્યા અને તેમને ભાગવા માટે મજબૂર કર્યા.
સુશીલા કાર્કી કેમ પસંદ કરાયા
નેપાળમાં આ પરંપરા રહી છે કે જ્યારે પણ કામચલાઉ અથવા અંતરિમ સરકાર બને છે ત્યારે તેની કમાન ન્યાયપાલિકા સાથે જોડાયેલા કોઈ નિષ્પક્ષ ચહેરાને સોંપવામાં આવે છે. આ વખતે પણ તે પરંપરાને આગળ વધારતા સુશીલા કાર્કીને પસંદ કરવામાં આવ્યા.
કાર્કીનું નામ તેથી પણ મહત્વનું છે કારણ કે ન્યાયપાલિકામાં રહેતી વખતે તેઓ સતત પારદર્શિતા અને પ્રામાણિકતાના પક્ષધર રહ્યા છે. તેઓ નેપાળના પ્રથમ મહિલા મુખ્ય ન્યાયાધીશ પણ રહી ચૂક્યા છે, જેના કારણે તેમના ચયનને એક ઐતિહાસિક પગલું માનવામાં આવી રહ્યું છે.
શું સંસદ ભંગ થશે
સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું નેપાળની સંસદ ભંગ કરવામાં આવશે. GEN G યુવાનોનું દબાણ સતત વધી રહ્યું છે. તેઓ સંસદને સંપૂર્ણપણે ખતમ કરીને નવી વ્યવસ્થા બનાવવાની માંગ કરી રહ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે આ જ રસ્તો ભ્રષ્ટાચાર અને જૂના રાજકીય દળોના પ્રભાવને ખતમ કરી શકે છે.
જોકે, રાષ્ટ્રપતિ અને સેના પ્રમુખ આ મુદ્દે હાલ સાવચેત છે. તેમનું માનવું છે કે સંસદને તાત્કાલિક ભંગ કરવું દેશની રાજકીય સ્થિરતા માટે જોખમી બની શકે છે. તેથી, હાલમાં આ મુદ્દે કોઈ અંતિમ નિર્ણય લેવાયો નથી.
