આરબીઆઈ દ્વારા લિસ્ટેડ કંપનીઓમાં વિદેશી વ્યક્તિગત રોકાણની મર્યાદા ૧૦% સુધી વધારવાની યોજના
આરબીઆઈ: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (આરબીઆઈ) લિસ્ટેડ કંપનીઓમાં વ્યક્તિગત વિદેશી રોકાણકારોની રોકાણ મર્યાદા ૫% થી વધારીને ૧૦% કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. આ પગલાનો ઉદ્દેશ્ય વિદેશી મૂડી પ્રવાહને વેગ આપવાનો છે. આ માહિતી રોઇટર્સ દ્વારા સમીક્ષા કરાયેલા દસ્તાવેજો અને બે વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીઓના હવાલાથી સામે આવી છે.
વિદેશી રોકાણ પર દબાણ અને ભારતની યુક્તિ
વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (એફપીઆઈ) નબળા આવક, ઉચ્ચ મૂલ્યાંકન અને અમેરિકન ટેરિફના પ્રભાવને કારણે ભારતીય શેર બજારમાંથી ૨૮ અબજ ડોલરથી વધુની ઉપાડ કરી ચૂક્યા છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર અને આરબીઆઈ વિદેશી રોકાણને આકર્ષિત કરવા માટે નવા સુધારાઓ પર કામ કરી રહ્યા છે.
પ્રવાસી ભારતીયો સુધી મર્યાદિત લાભોનો વિસ્તાર
અધિકારીઓના મતે, સરકાર તે લાભોને તમામ વિદેશી રોકાણકારો સુધી વિસ્તારી રહી છે, જે અત્યાર સુધી માત્ર પ્રવાસી ભારતીયો સુધી મર્યાદિત હતા. આ અંતર્ગત વિદેશી મુદ્રા વ્યવસ્થાપન કાયદા (ફેમા) હેઠળ પ્રવાસી ભારતીયોને આપવામાં આવતી મહત્તમ ૫% રોકાણ મર્યાદાને વધારીને તમામ વ્યક્તિગત વિદેશી રોકાણકારો માટે ૧૦% કરવામાં આવશે.
આરબીઆઈનો પ્રસ્તાવ અને સરકારની સંમતિ
આરબીઆઈએ તાજેતરમાં સરકારને એક પત્રમાં સૂચન કર્યું છે કે આ પ્રસ્તાવોને શક્ય તેટલી વહેલી તકે લાગુ કરી શકાય છે. આ પગલું બાહ્ય ક્ષેત્રમાં તાજેતરના ઘટનાક્રમો અને મૂડી પ્રવાહમાં આવેલા અવરોધને ધ્યાનમાં રાખીને લેવામાં આવી રહ્યું છે. નાણા મંત્રાલય, આરબીઆઈ અને સેબી પાસેથી આ વિષય પર પ્રતિક્રિયા માંગવામાં આવી છે, પરંતુ હજુ સુધી કોઈ સત્તાવાર ટિપ્પણી આવી નથી.
સંયુક્ત હોલ્ડિંગ મર્યાદા પણ બમણી થશે
સરકારની યોજના અનુસાર, કોઈપણ ભારતીય લિસ્ટેડ કંપનીમાં તમામ વ્યક્તિગત વિદેશી રોકાણકારો માટે સંયુક્ત હોલ્ડિંગ મર્યાદાને પણ વર્તમાન ૧૦% થી વધારીને ૨૪% કરવામાં આવશે. આ પ્રસ્તાવ સરકાર, આરબીઆઈ અને સેબી વચ્ચે ચર્ચાના અંતિમ તબક્કામાં છે.
નિગરાણીને લઈને સેબીની ચિંતા
જોકે સરકાર અને આરબીઆઈ આ પગલાના સમર્થનમાં છે, પરંતુ બજાર નિયમનકાર સેબીએ કેટલીક પડકારો તરફ ધ્યાન દોર્યું છે. સેબીએ ચેતવણી આપી છે કે સહયોગીઓ સાથે મળીને કોઈ વિદેશી રોકાણકારની હોલ્ડિંગ ૩૪% થી વધુ હોઈ શકે છે, જેના કારણે અધિગ્રહણના નિયમો લાગુ થઈ શકે છે.
ભારતીય નિયમો અનુસાર, જો કોઈ રોકાણકાર કોઈ કંપનીમાં ૨૫% થી વધુ હિસ્સો ખરીદે છે, તો તેણે છૂટક રોકાણકારો પાસે રહેલા શેરો માટે ખુલ્લી ઓફર કરવી પડશે. સેબીએ ગયા મહિને આરબીઆઈને પત્ર લખીને ચેતવણી આપી હતી કે અસરકારક નિગરાણી વગર આવા અધિગ્રહણોનો પતાવો થઈ શકશે નહીં.
