સંસદની શિક્ષણ સમિતિએ સૂચન કર્યું કે ખાનગી કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓમાં SC, ST અને OBC વિદ્યાર્થીઓ માટે અનુક્રમે 15%, 7.5% અને 27% અનામત લાગુ થવી જોઈએ. તેનાથી પછાત વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને સમાન તક મળશે.
એજ્યુકેશન અપડેટ: સંસદની શિક્ષણ સંબંધિત સ્થાયી સમિતિએ ભલામણ કરી છે કે ખાનગી કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓમાં પણ અનુસૂચિત જાતિ (SC), અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) અને અન્ય પછાત વર્ગ (OBC)ના વિદ્યાર્થીઓ માટે અનામત લાગુ કરવામાં આવે. આ પગલું એવા વિદ્યાર્થીઓને ઉચ્ચ શિક્ષણ સુધી સમાન તક આપવા માટે લેવામાં આવ્યું છે જેઓ હજી સુધી ખાનગી સંસ્થાઓમાં પ્રવેશ મેળવી શકતા નથી.
સરકારી સંસ્થાઓ સુધી જ કેમ સીમિત?
અત્યાર સુધી અનામતની જોગવાઈ મુખ્યત્વે સરકારી કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓ સુધી જ સીમિત છે. સમિતિએ સવાલ ઉઠાવ્યો છે કે જો સરકારી સંસ્થાઓમાં અનામત આપી શકાય છે તો ખાનગી સંસ્થાઓમાં કેમ નહીં. સમિતિના અધ્યક્ષ દિગ્વિજય સિંહે સંસદમાં રિપોર્ટ રજૂ કરતાં કહ્યું કે ખાનગી ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં પણ સામાજિક ન્યાય સુનિશ્ચિત કરવો જરૂરી છે.
સંભવિત અનામત ટકાવારી
સમિતિએ સૂચન કર્યું છે કે સંસદ એક એવો કાયદો બનાવે, જેના હેઠળ ખાનગી કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓમાં SC વિદ્યાર્થીઓ માટે 15%, ST વિદ્યાર્થીઓ માટે 7.5% અને OBC વિદ્યાર્થીઓ માટે 27% અનામત લાગુ કરી શકાય. આ સંખ્યા સરકારી સંસ્થાઓમાં લાગુ અનામત જેટલી જ છે અને તેને લાગુ કરવાથી સામાજિક અસમાનતા ઓછી થશે.
બંધારણ પહેલાથી જ ખોલી ચૂક્યું છે રસ્તો
સમિતિના રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું કે બંધારણના અનુચ્છેદ 15(5)ને 2006માં 93માં સંશોધન હેઠળ જોડવામાં આવ્યો હતો. આ જોગવાઈ સરકારને અધિકાર આપે છે કે તે ખાનગી ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં અનામત લાગુ કરી શકે. સુપ્રીમ કોર્ટે 2014માં પ્રમતિ એજ્યુકેશનલ એન્ડ કલ્ચરલ ટ્રસ્ટ વિરુદ્ધ ભારત સંઘ મામલામાં તેને કાયદેસર ઠેરવ્યો. એટલે કે કાયદેસર રીતે ખાનગી સંસ્થાઓમાં અનામતનો રસ્તો પહેલાથી જ ખુલ્લો છે, પરંતુ સંસદે હજી સુધી એવો કોઈ કાયદો પસાર કર્યો નથી.
ખાનગી સંસ્થાઓમાં પછાત વર્ગોનું પ્રતિનિધિત્વ
દેશની ટોચની ખાનગી કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓમાં હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા સમુદાયોનું પ્રતિનિધિત્વ ખૂબ જ ઓછું છે. આંકડાઓ અનુસાર SC વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા 1% કરતા પણ ઓછી છે, ST વિદ્યાર્થીઓની હાજરી લગભગ અડધો ટકા છે અને OBC વિદ્યાર્થીઓની ભાગીદારી લગભગ 11% સુધી જ સીમિત છે. આથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે ખાનગી સંસ્થાઓમાં સામાજિક અસમાનતા હજુ પણ બરકરાર છે.
