નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા (NPCI) એ 1 ઓક્ટોબર, 2025 થી યુપીઆઈનું પર્સન-ટુ-પર્સન (P2P) કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ ફીચર બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ ફેરફારનો હેતુ સુરક્ષા વધારવાનો અને ઓનલાઈન ફ્રોડ અટકાવવાનો છે. આ પછી યુઝર્સ માત્ર QR કોડ સ્કેન કરીને અથવા કોન્ટેક્ટ નંબરથી જ પૈસા મોકલી શકશે.
New UPI Rule: યુપીઆઈથી ચુકવણી કરનારા યુઝર્સ માટે મોટા સમાચાર છે. નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) એ જાહેરાત કરી છે કે 1 ઓક્ટોબર, 2025 થી UPI પર પર્સન-ટુ-પર્સન (P2P) કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ ફીચર કાયમી ધોરણે બંધ કરી દેવામાં આવશે. આ ફીચર કોઈને પૈસાની રિક્વેસ્ટ મોકલવા માટે ઉપયોગી હતું, પરંતુ ફ્રોડના કેસોમાં ઝડપી વધારાને કારણે તેને હટાવવામાં આવી રહ્યું છે. હવે યુઝર્સ ફક્ત QR કોડ સ્કેન કરીને અથવા કોન્ટેક્ટ પર ડાયરેક્ટ પૈસા ટ્રાન્સફર કરી શકશે, જ્યારે મર્ચન્ટ્સની કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ્સ પર તેની કોઈ અસર નહીં પડે.
શું છે કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ ફીચર
યુપીઆઈનું કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ ફીચર ખરેખર પૈસા માંગવાની રીત હતી. આ ફીચર દ્વારા કોઈપણ યુઝર બીજા વ્યક્તિને પેમેન્ટ રિક્વેસ્ટ મોકલી શકતો હતો. ઉદાહરણ તરીકે, મિત્રો પાસેથી ઉછીના લીધેલા પૈસા પાછા માંગવા અથવા કોઈ બિલને ભેગા મળીને વહેંચવું આ ફીચરથી સરળ થઈ જતું હતું. યુઝરને ફક્ત રિક્વેસ્ટ મોકલવાની રહેતી હતી અને સામેવાળી વ્યક્તિ તેને અપ્રૂવ કરીને યુપીઆઈ પિન નાખે તો પૈસા તરત જ મોકલી દેવામાં આવતા હતા.
શા માટે થઈ રહ્યું છે આ ફીચર બંધ
NPCI ના જણાવ્યા અનુસાર, આ પગલું સુરક્ષા કારણોસર લેવામાં આવી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી આ ફીચરનો ખોટો ઉપયોગ વધી ગયો હતો. છેતરપિંડી કરનારા લોકો પોતાને બેંક અધિકારી અથવા કાયદેસરના કોન્ટેક્ટ તરીકે ઓળખાવીને લોકોને પેમેન્ટ રિક્વેસ્ટ મોકલતા હતા. ઘણી વખત લોકો વિચાર્યા વગર આ રિક્વેસ્ટને અપ્રૂવ કરી દેતા હતા, જેના પછી તેમના ખાતામાંથી પૈસા કપાઈ જતા હતા.
છેતરપિંડીની આ ઘટનાઓને રોકવા માટે NPCI એ પહેલાથી જ નિયમોને કડક કર્યા હતા. ટ્રાન્ઝેક્શન અમાઉન્ટની સીમા પણ ઘટાડીને આશરે 2000 રૂપિયા કરી દેવામાં આવી હતી. પરંતુ હવે આ જોખમને પૂરી રીતે ખતમ કરવા માટે તેને બંધ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
હવે કેવી રીતે થશે યુપીઆઈ પેમેન્ટ
1 ઓક્ટોબર પછી યુઝર્સને યુપીઆઈથી પૈસા મોકલવા માટે જૂની અને સુરક્ષિત રીતોનો જ ઉપયોગ કરવો પડશે. એટલે કે તમે QR કોડ સ્કેન કરીને, મોબાઇલ નંબર નાખીને અથવા સેવ કરેલા કોન્ટેક્ટ પર જ પૈસા મોકલી શકશો. સીધા કોઈની પાસેથી પૈસા માંગવા માટે 'કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ' વિકલ્પ ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં.
આ બદલાવની અસર ફક્ત પર્સન-ટુ-પર્સન ટ્રાન્ઝેક્શન્સ પર પડશે. મર્ચન્ટ્સ માટે કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ ફીચર પહેલાની જેમ ચાલુ રહેશે. આનો મતલબ છે કે ફ્લિપકાર્ટ, એમેઝોન, સ્વિગી, ઝોમેટો, આઈઆરસીટીસી જેવા પ્લેટફોર્મ ચેકઆઉટ દરમિયાન પેમેન્ટ રિક્વેસ્ટ મોકલતા રહેશે. આ રિક્વેસ્ટને મંજૂરી આપવા માટે યુઝરને હંમેશા યુપીઆઈ પિન નાખવો પડશે, જેનાથી ટ્રાન્ઝેક્શન સુરક્ષિત રહેશે.
ક્યારથી લાગુ થશે નવો નિયમ
NPCI એ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે 1 ઓક્ટોબર, 2025 થી આ નિયમ લાગુ થઈ જશે. આ પછી કોઈ પણ યુપીઆઈ એપ જેમ કે ફોનપે, ગૂગલ પે અથવા પેટીએમ કલેક્ટ રિક્વેસ્ટ ટ્રાન્ઝેક્શન પ્રોસેસ નહીં કરી શકશે.
ડિજિટલ પેમેન્ટ્સના સમયમાં સુરક્ષા સૌથી મોટી પ્રાથમિકતા બની ચૂકી છે. NPCI ના આ નિર્ણયથી સામાન્ય યુઝર્સને થોડી અસુવિધા થઈ શકે છે, પરંતુ તેનાથી ફ્રોડના કેસ ઓછા થશે. હવે દરેક લેવડ-દેવડ ફક્ત યુઝરની પહેલ પર થશે અને તેની સંમતિ વગર કોઈ બીજાને પૈસા મોકલવાની શક્યતા ખતમ થઈ જશે.
