આવકવેરા વિભાગે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ સબમિટ કરવાની અંતિમ તારીખ 30 સપ્ટેમ્બરથી લંબાવીને 31 ઓક્ટોબર 2025 કરી દીધી છે. ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ્સ અને પ્રોફેશનલ સંસ્થાઓની માંગ, કોર્ટના આદેશો અને સમયની અછતને ધ્યાનમાં રાખીને CBDTનો આ નિર્ણય લાખો ટેક્સપેયર્સ અને ઓડિટર્સને મોટી રાહત આપશે.
ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ: આવકવેરા વિભાગે ટેક્સપેયર્સ અને ઓડિટર્સને રાહત આપતાં નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ ફાઇલ કરવાની ડેડલાઇન એક મહિના લંબાવી દીધી છે. હવે આ રિપોર્ટ 31 ઓક્ટોબર 2025 સુધી ફાઇલ કરી શકાશે, જ્યારે અગાઉ અંતિમ તારીખ 30 સપ્ટેમ્બર હતી. ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ સંસ્થાઓ અને પ્રોફેશનલ બોડીઝની અપીલ, તેમજ રાજસ્થાન અને કર્ણાટક હાઈકોર્ટના આદેશો બાદ CBDTએ આ નિર્ણય લીધો. આ પગલાથી સમયની અછત અને કાર્યભારના પડકારનો સામનો કરી રહેલા લાખો ટેક્સપેયર્સ અને ઓડિટર્સને મોટી રાહત મળશે.
ડેડલાઇન લંબાવાથી રાહત મળી
CBDTના નિર્ણયથી લાખો ટેક્સપેયર્સ અને ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ્સને મોટી રાહત મળી છે. અગાઉ, ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ ફાઇલ કરવા માટે ફક્ત 15 દિવસનો સમય આપવામાં આવ્યો હતો, કારણ કે આવકવેરા રિટર્ન (ITR)ની ડેડલાઇન 15 સપ્ટેમ્બર નક્કી કરવામાં આવી હતી. આટલા ઓછા સમયમાં લાખો રિપોર્ટ્સ તૈયાર કરવા વ્યવહારિક રીતે શક્ય નહોતું. હવે એક મહિનાની વધારાની મુદત મળવાથી ઓડિટ પ્રક્રિયા પૂરી કરવાનું દબાણ ઘણે અંશે ઓછું થશે.
ઓછા સમયમાં કામ મુશ્કેલ હતું
દર વર્ષે કંપનીઓ, ટ્રસ્ટો અને વિવિધ વ્યાપારી સંસ્થાઓને 30 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ જમા કરાવવાની હોય છે. આ વર્ષે પરિસ્થિતિઓ અલગ હતી. ઘણા રાજ્યોમાં કુદરતી આફતોએ કામકાજની ગતિ ધીમી પાડી દીધી હતી. દેશભરમાં સરેરાશ લગભગ 40 લાખ ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ્સ દાખલ કરવામાં આવે છે. પરંતુ 23 સપ્ટેમ્બર 2025 સુધીમાં ફક્ત 4 લાખ રિપોર્ટ્સ જ જમા થઈ શક્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં, બાકીના 36 લાખ રિપોર્ટ્સને થોડા જ દિવસોમાં ફાઇલ કરવાનું અશક્ય લાગી રહ્યું હતું.
CBDTને દેશભરમાંથી ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ સંસ્થાઓ અને પ્રોફેશનલ સંગઠનો તરફથી ઘણી વિનંતીઓ મળી. તેમાં સમયની અછત, કુદરતી આફતોની અસર અને કામના દબાણ જેવા કારણો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. પ્રોફેશનલ્સનું કહેવું હતું કે આટલા ઓછા સમયમાં યોગ્ય રીતે ઓડિટ રિપોર્ટ તૈયાર કરવું શક્ય નથી. આ જ કારણ હતું કે સરકારે આ ડેડલાઇન લંબાવવી પડી.
હાઈકોર્ટના આદેશની અસર
આ મામલે ન્યાયપાલિકાએ પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી. રાજસ્થાન હાઈકોર્ટની જોધપુર બેન્ચે CBDTને નિર્દેશ આપ્યો કે ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ ફાઇલ કરવાની સમયમર્યાદા 31 ઓક્ટોબર 2025 સુધી લંબાવવામાં આવે. આ આદેશ જોધપુર ટેક્સ બાર એસોસિએશનની અરજી પર આપવામાં આવ્યો હતો. તેવી જ રીતે, કર્ણાટક હાઈકોર્ટે પણ કર્ણાટક સ્ટેટ ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ્સ એસોસિએશનની અરજી પર રાહત આપી અને અંતિમ તારીખ લંબાવવાનો નિર્દેશ આપ્યો. આ આદેશોએ પણ CBDTના નિર્ણય પર સીધી અસર કરી.
આવકવેરા અધિનિયમ હેઠળ લંબાવાયેલી તારીખ
CBDTએ આ નિર્ણય આવકવેરા અધિનિયમ 1961ની કલમ 139(1)ના ખુલાસા 2ના ક્લોઝ (a) હેઠળ લીધો છે. એટલે કે, આ નિર્ણય સંપૂર્ણપણે કાનૂની જોગવાઈઓ હેઠળ કરવામાં આવ્યો છે. આ ફેરફાર પછી હવે ટેક્સપેયર્સ અને ઓડિટર્સ બંને પાસે રિપોર્ટ દાખલ કરવા માટે પૂરતો સમય રહેશે.
ઈ-ફાઇલિંગ પોર્ટલ પર ઝડપથી કામ
CBDTએ એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આવકવેરા ઈ-ફાઇલિંગ પોર્ટલ સંપૂર્ણપણે સક્રિય છે અને કોઈપણ તકનીકી ખામી વગર કામ કરી રહ્યું છે. બોર્ડના આંકડા અનુસાર, 24 સપ્ટેમ્બર 2025 સુધીમાં 4.02 લાખ ટેક્સ ઓડિટ રિપોર્ટ્સ સફળતાપૂર્વક અપલોડ કરવામાં આવી ચૂક્યા હતા. ફક્ત 24 સપ્ટેમ્બરના રોજ જ 60 હજારથી વધુ રિપોર્ટ્સ ફાઇલ કરવામાં આવ્યા હતા. આ ઉપરાંત, 23 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં 7.57 કરોડથી વધુ આવકવેરા રિટર્ન દાખલ થઈ ચૂક્યા છે. આ આંકડા દર્શાવે છે કે ટેક્સપેયર્સ પોર્ટલનો મોટા પાયે ઉપયોગ કરી રહ્યા છે અને રિપોર્ટ ફાઇલિંગની પ્રક્રિયા સતત આગળ વધી રહી છે.
ટેક્સપેયર્સ અને પ્રોફેશનલ્સ દ્વારા સરકારના આ નિર્ણયનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું છે. તેમનું કહેવું છે કે સમયમર્યાદા લંબાવાથી તેમને વધુ સારી રીતે કામ પૂરું કરવાની તક મળશે. ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ્સનું માનવું છે કે તેનાથી રિપોર્ટની ગુણવત્તા પણ સુધરશે અને સમયસર તમામ પ્રક્રિયાઓ પૂર્ણ કરી શકાશે.
