અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને ચીની રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગની દક્ષિણ કોરિયાના બુસાનમાં મુલાકાત શરૂ થઈ ગઈ છે. છ વર્ષ પછી થઈ રહેલી આ બેઠકમાં ટેરિફ વોર ઘટાડવા અને આર્થિક સહયોગ વધારવા પર ચર્ચાની અપેક્ષા છે.
વેપાર તણાવ: અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગની બહુપ્રતિક્ષિત બેઠક દક્ષિણ કોરિયાના બુસાનમાં શરૂ થઈ ગઈ છે. આ બેઠક APEC સમિટથી અલગ યોજવામાં આવી છે, જેનાથી તેનું મહત્વ વધુ વધી ગયું છે. બંને નેતાઓ વચ્ચે આ 2019 પછીની પહેલી રૂબરૂ મુલાકાત છે. વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં જ્યારે અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે ટેરિફ વોર (Tariff War) ચાલુ છે, ત્યારે આ બેઠક વિશ્વની બે સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ વચ્ચે તણાવ ઘટાડવાની દિશામાં એક મોટો પ્રયાસ માનવામાં આવી રહી છે.
અમેરિકા-ચીન ટેરિફ વોર
છેલ્લા ઘણા મહિનાઓથી અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે વેપારી તણાવ ચરમસીમા પર છે. અમેરિકી પ્રશાસને ચીની વસ્તુઓ પર ભારે ટેરિફ લગાવ્યા છે, જ્યારે ચીને પણ વળતો પ્રહાર કરતા ઘણા અમેરિકી ઉત્પાદનો પર શુલ્ક વધાર્યા છે. આનાથી ફક્ત બંને દેશોની અર્થવ્યવસ્થા જ નહીં પરંતુ વૈશ્વિક બજારોમાં પણ અસ્થિરતા વધી છે. બુસાનમાં આ બેઠક આ પૃષ્ઠભૂમિમાં રાહતની આશા તરીકે જોવામાં આવી રહી છે.
ટ્રમ્પે શી જિનપિંગને Tough Negotiator કહ્યા
મુલાકાતની શરૂઆતમાં અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કહ્યું કે આ મુલાકાત "ખૂબ સફળ રહેવાની છે". તેમણે શી જિનપિંગને "ખૂબ જ કડક વાર્તાકાર (Tough Negotiator)" ગણાવ્યા અને કહ્યું કે આ એક સારી વાત છે કારણ કે તેનાથી વાતચીત મજબૂત અને પરિણામલક્ષી બને છે. ટ્રમ્પે આગળ કહ્યું, "અમે એકબીજાને સારી રીતે જાણીએ છીએ. અમારા સંબંધો હંમેશા ખૂબ સારા રહ્યા છે."
ટ્રમ્પે સન્માન વ્યક્ત કર્યું
બેઠક દરમિયાન ટ્રમ્પે ચીની રાષ્ટ્રપતિના વખાણ કરતા કહ્યું, "ઘણા લાંબા સમય પછી એક મિત્રને મળવું મારા માટે સન્માનની વાત છે. ચીનના અત્યંત પ્રતિષ્ઠિત અને આદરણીય રાષ્ટ્રપતિ સાથે અમે પહેલાથી જ ઘણી બાબતો પર સહમતિ સાધી લીધી છે અને કેટલાક વધુ મુદ્દાઓ પર સહમતિ બનવાની અપેક્ષા છે. રાષ્ટ્રપતિ શી એક મહાન દેશના મહાન નેતા છે. મને વિશ્વાસ છે કે અમારા સંબંધો લાંબા સમય સુધી શાનદાર રહેશે." તેમણે એમ પણ કહ્યું કે શી જિનપિંગનો સાથ અમેરિકા માટે ગર્વની વાત છે.
શી જિનપિંગે પણ સકારાત્મકતા દર્શાવી
ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે પણ તેમના અમેરિકી સમકક્ષ પ્રત્યે ઉષ્માભરી લાગણી દર્શાવી. તેમણે કહ્યું, "રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ, તમને મળીને ખુશી થઈ. ઘણા વર્ષો વીતી ગયા છે, પરંતુ અમે ફોન પર વાતચીત અને પત્રવ્યવહાર દ્વારા સતત સંપર્ક જાળવી રાખ્યો છે. અમારા સંયુક્ત માર્ગદર્શન હેઠળ ચીન-અમેરિકા સંબંધો એકંદરે સ્થિર રહ્યા છે." શી એ એમ પણ ઉમેર્યું કે બંને દેશોની પરિસ્થિતિઓ અલગ છે, તેથી દરેક મુદ્દા પર સહમતિ શક્ય નથી, પરંતુ મતભેદ હોવા સામાન્ય છે.
શી જિનપિંગનો ભાગીદારી પર ભાર
શી જિનપિંગે કહ્યું, "મેં ઘણી વખત જાહેરમાં કહ્યું છે કે ચીન અને અમેરિકા ભાગીદાર અને મિત્ર હોવા જોઈએ. ઇતિહાસે આપણને આ જ શીખવ્યું છે." તેમના આ નિવેદનને બંને દેશો વચ્ચે સહયોગની દિશામાં એક સકારાત્મક સંકેત માનવામાં આવી રહ્યું છે.
અમેરિકા તરફથી સંકેત: ટેરિફમાં નરમાઈ શક્ય
બેઠક પહેલા અમેરિકી અધિકારીઓએ સંકેત આપ્યો હતો કે ટ્રમ્પ ચીની વસ્તુઓ પર 100 ટકા વધારાનો ટેરિફ લગાવવાની તેમની તાજેતરની ધમકીનો અમલ નહીં કરે. આ સંકેત બંને દેશો વચ્ચે તણાવ ઓછો થવાની સંભાવનાને મજબૂત બનાવે છે. જ્યારે ચીને પણ રેયર અર્થ મિનરલ્સ (Rare Earth Minerals) પર નિકાસ નિયંત્રણોમાં છૂટછાટ આપવા અને અમેરિકાથી સોયાબીનની ખરીદી વધારવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે.
ફેન્ટેનાઇલ વિવાદ પર પણ નરમાઈની અપેક્ષા
દક્ષિણ કોરિયાની મુલાકાત દરમિયાન ટ્રમ્પે એર ફોર્સ વનમાં પત્રકારોને કહ્યું કે તેઓ ફેન્ટેનાઇલ (Fentanyl) ઉત્પાદનમાં ચીનની ભૂમિકાને લઈને લાદવામાં આવેલા ટેરિફમાં પણ ઘટાડો કરી શકે છે. આ સૂચવે છે કે અમેરિકા આ વિવાદાસ્પદ મુદ્દાને વાતચીત દ્વારા ઉકેલવા આતુર છે.
તાઇવાન મુદ્દે સાવધાનીપૂર્વક પગલાં
અમેરિકા અને ચીનના અધિકારીઓની તાજેતરની કુઆલાલંપુર બેઠકમાં પ્રારંભિક સહમતિ બનવાના સંકેત મળ્યા હતા. અમેરિકી નાણાપ્રધાન સ્કોટ બેસેન્ટે કહ્યું હતું કે આ "એક ખૂબ જ સફળ માળખું" છે. તેમ છતાં, ટ્રમ્પે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ વખતે તેઓ તાઇવાન (Taiwan)ના મુદ્દાને બેઠકમાં ઉઠાવશે નહીં. આ પગલું સંબંધોમાં તણાવ વધારવાથી બચવાની વ્યૂહરચના તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે.
2019 પછીની પહેલી રૂબરૂ વાતચીત
ટ્રમ્પ અને શી જિનપિંગ વચ્ચેની આ મુલાકાત લગભગ છ વર્ષ પછી થઈ રહી છે. છેલ્લી મુલાકાત 2019માં થઈ હતી જ્યારે બંને નેતાઓએ વેપાર વિવાદને ઉકેલવાની દિશામાં કેટલાક પગલાં લીધા હતા, પરંતુ તે પછી તણાવ વધતો ગયો. આ વખતે બુસાનમાં થઈ રહેલી આ બેઠક સંબંધોને નવી દિશા આપવાનો અવસર બની શકે છે.
