राजस्थानमधील सीकर जिल्ह्यात असलेले खाटू श्यामजींचे भव्य मंदिर (Khatu Shyam Mandir) देशभरात त्याच्या श्रद्धा आणि भक्तीसाठी प्रसिद्ध आहे. भक्त त्यांना "हारे का सहारा", "तीन बाणधारी" आणि "शीश के दानी" अशा अनेक नावांनी पुजतात.
Khatu Shyam Birthday 2025: सीकर, भक्ती, श्रद्धा आणि प्रेमाचे प्रतीक असलेल्या खाटू श्याम बाबांचा जन्मोत्सव आज देशभरात मोठ्या उत्साहात साजरा केला जात आहे. दरवर्षी कार्तिक शुद्ध एकादशी तिथीला, ज्याला देवउठनी एकादशी (Dev Uthani Ekadashi) असे म्हटले जाते, त्या दिवशी खाटू श्यामजींचा जन्मोत्सव (Khatu Shyam Ji Birthday 2025) मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. या प्रसंगी राजस्थानमधील सीकर जिल्ह्यात असलेल्या खाटू श्याम मंदिरात भाविकांची प्रचंड गर्दी उसळते.
भक्त बाबा श्यामच्या दरबारात 'श्याम तेरी बंसी पुकारे राधा नाम' यांसारख्या भजनांच्या गजरात नतमस्तक होतात आणि आपल्या जीवनातील कष्टातून मुक्तीची कामना करतात.
खाटू श्यामजी कोण आहेत?
खाटू श्यामजींचे खरे नाव बर्बरीक होते — ते महाभारतातील वीर घटोत्कचाचे पुत्र आणि पांडव भीमाचे नातू होते. बर्बरीक त्यांच्या शौर्यासाठी आणि भगवान श्रीकृष्णाप्रती असलेल्या समर्पणासाठी प्रसिद्ध होते. कथेनुसार, त्यांनी भगवान कृष्णाला आपले शीर दान केले होते, त्यानंतर श्रीकृष्णाने त्यांना वरदान दिले की कलियुगात त्यांची पूजा 'श्याम नावा'ने केली जाईल आणि ते 'हारे का सहारे' बनून भक्तांची सर्व दुःखे दूर करतील. म्हणूनच त्यांना तीन बाणधारी, हारे का सहारा आणि शीश के दानी यांसारख्या नावांनी ओळखले जाते.
खाटू श्याम मंदिराचे महत्त्व
राजस्थानमधील सीकर जिल्ह्यातील खाटू गावात स्थित हे प्राचीन मंदिर देशभरातील प्रमुख धार्मिक स्थळांमध्ये गणले जाते. असे म्हटले जाते की महाभारत युद्धानंतर बर्बरीकचे शीर इथेच जमिनीखाली गाडले गेले होते, जे नंतर शोधून मंदिरात स्थापित केले गेले. मंदिराची वास्तुकला राजस्थानी शैलीची एक अनोखी झलक दर्शवते. संगमरवरी दरवाजे, कलात्मक नक्षीकाम आणि सुवर्णजडित शिखर हे पाहणाऱ्यांना भक्ती आणि सौंदर्याचा अद्भुत अनुभव देतात.
देवउठनी एकादशीला खाटू श्याम जन्मोत्सव का खास असतो?
देवउठनी एकादशी हा भगवान विष्णूंच्या चार महिन्यांच्या योगनिद्रेतून जागृत होण्याचा दिवस मानला जातो. याच दिवसापासून विवाह, धार्मिक विधी आणि शुभ कार्यांची सुरुवात होते. अशी मान्यता आहे की याच शुभ दिवशी बाबा श्याम यांचा अवतार झाला, जेणेकरून कलियुगात भक्तांची दुःखे दूर करता येतील आणि त्यांना सत्य मार्ग दाखवता येईल. खाटू धाममध्ये या दिवशी विशेष झांकी, भव्य आरती आणि श्री श्याम नाम संकीर्तन आयोजित केले जाते. हजारो भक्त बाबा श्यामच्या 'जन्मोत्सव मेळा' मध्ये भाग घेऊन भक्तीत लीन होतात.
मंदिरात जाऊन ही कामे नक्की करा
जर तुम्ही या शुभ प्रसंगी खाटू श्याम मंदिरात जात असाल, तर ही कामे अवश्य करा जेणेकरून तुमची यात्रा यशस्वी होईल आणि बाबा श्यामची कृपा कायम राहील:
- गुलाबाची फुले, अत्तर आणि नारळ बाबा श्याम यांना अर्पण करा — हे त्यांना प्रिय मानले जाते.
- चूरमा, खीर किंवा गाईच्या दुधापासून बनवलेल्या मिठाईचा नैवेद्य दाखवा — हा बाबांचा आवडता प्रसाद आहे.
- बाबांच्या दरबारात "जय श्री श्याम" चा जप करत मनातील इच्छांचा संकल्प करा.
- श्री श्यामजींच्या आरती आणि नामसंकीर्तनात सामील होऊन आध्यात्मिक शांततेचा अनुभव घ्या.
- शक्य असल्यास मंदिर परिसरात दीपदान करा — हे शुभता आणि समृद्धीचे प्रतीक आहे.
भक्तीने मिळेल 'हारे का सहारे' चा आशीर्वाद
अशी मान्यता आहे की जो भक्त खऱ्या मनाने बाबा श्यामचे स्मरण करतो, त्याची प्रत्येक इच्छा पूर्ण होते. जीवनात कितीही अडचणी असल्या तरी, "हारे का सहारे श्याम" भक्तांची दुःखे दूर करतात आणि त्यांना नव्या उत्साहाने भारून टाकतात. खाटू श्यामजींच्या दर्शनानेच व्यक्तीच्या जीवनात सकारात्मक ऊर्जा, मानसिक शांती आणि आध्यात्मिक समाधान प्राप्त होते. आज केवळ भारतातच नव्हे तर अमेरिका, यूके, दुबई आणि सिंगापूरसारख्या देशांमध्येही खाटू श्याम मंदिरे आणि भजन संकीर्तन मंडळी सक्रिय आहेत.
