पाहलगाममध्ये झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारताने कठोर राजनैतिक पावले उचलत प्रत्युत्तर कारवाई सुरू केली आहे. बुधवार रात्री उशिरा दिल्लीत पाकिस्तानाच्या वरिष्ठ राजनयिक साद अहमद वराइच यांना बोलावून घेण्यात आले आणि भारताची कठोर निषेध दर्शवण्यात आली.
नवी दिल्ली: जम्मू-काश्मीरच्या पहलगाममध्ये मंगळवारी झालेल्या भीषण दहशतवादी हल्ल्यात २६ निर्दोष पर्यटकांचा मृत्यू झाला आणि अनेक जण जखमी झाले. यानंतर भारत सरकारने पाकिस्तानविरुद्ध कठोर राजनैतिक, आर्थिक आणि प्रशासकीय पावले उचलली आहेत. या हल्ल्याची जबाबदारी कोणत्याही दहशतवादी संघटनेने घेतली असली तरीही, भारत सरकारने याला पाकिस्तान प्रायोजित दहशतवादाची थेट कृती मानत कठोर कारवाई केली आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली बुधवारी कॅबिनेट कमिटी ऑन सिक्युरिटी (CCS) ची आणीबाणी बैठक बोलवण्यात आली, जी सुमारे दोन तास चालली. या बैठकीत देशातील वरिष्ठ संरक्षण आणि परराष्ट्र धोरणाशी संबंधित मंत्री सहभागी झाले आणि अनेक महत्त्वाचे निर्णय घेण्यात आले, ज्यांचा थेट परिणाम भारत-पाकिस्तान संबंधांवर होईल.
1. 'पर्सोना नॉन ग्राटा' नोटीसह पाकिस्तानला कठोर इशारा
भारताने पाकिस्तानाच्या संरक्षण, नौदल आणि हवाई सल्लागारांना 'पर्सोना नॉन ग्राटा' घोषित करून एका आठवड्याच्या आत भारत सोडण्याचे आदेश दिले आहेत. हा नोटीस मध्यरात्री दिल्लीत पाकिस्तानाच्या वरिष्ठ राजनयिक साद अहमद वराइच यांना सोपवण्यात आला. 'पर्सोना नॉन ग्राटा' म्हणजे संबंधित व्यक्ती आता त्या देशात अवांछित आहे आणि तिला ताबडतोब बाहेर पडावे लागेल.
यासोबतच भारताने इस्लामाबाद येथील आपल्या उच्चायुक्तालयातील सैन्य सल्लागारांना मागे बोलावण्याचा निर्णय घेतला आहे. याचा थेट अर्थ असा आहे की भारत-पाकिस्तानचे राजनैतिक संबंध आता किमान पातळीवर आले आहेत.
2. सिंधू जल कराराचे तात्पुरते निलंबन: पाणी आता शस्त्र
भारताने १९६० मध्ये झालेल्या सिंधू जल कराराला तात्काळ प्रभावीपणे तात्पुरते निलंबित केले आहे. हा करार जगातील सर्वात अनुकरणीय जल करार मानला जात होता, ज्यामध्ये भारताने सिंधू, झेलम आणि चिनाब यासारख्या नद्यांच्या पाण्याचा बहुतांश भाग पाकिस्तानला दिला होता. आता भारताने स्पष्ट केले आहे की जोपर्यंत पाकिस्तान सीमापारून दहशतवादाचे समर्थन थांबवत नाही, तोपर्यंत त्याला एक थेंबही पाणी मिळणार नाही.
तज्ञांच्या मते, या निर्णयामुळे पाकिस्तानाच्या सिंचनाच्या आणि पिण्याच्या पाण्याच्या व्यवस्थेवर गंभीर परिणाम होऊ शकतो.
3. अटारी चेक पोस्ट बंद: आता रस्ते मार्गाने कोणतीही प्रवेश नाही
भारताने अटारी येथील एकात्मिक तपासणी केंद्र तात्काळ प्रभावीपणे बंद करण्याची घोषणा केली आहे. याचा अर्थ असा आहे की आता भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान रस्ते मार्गाने कोणताही वावर होणार नाही. तथापि, ज्यांच्याकडे वैध कागदपत्रे आहेत आणि जे आधीच या मार्गाने भारतात प्रवेश केले आहेत, त्यांना १ मे २०२५ पर्यंत याच मार्गाने परत जाण्याची परवानगी देण्यात आली आहे.
4. सार्क व्हिसा सूट योजना रद्द, सर्व पाकिस्तानी नागरिकांना ४८ तासांत भारत सोडण्याचे आदेश
भारत सरकारने पाकिस्तानला दिलेल्या सार्क व्हिसा एक्झेमशन स्कीम (SVES) अंतर्गत दिली जाणारी प्रवास सूट रद्द केली आहे. SVES व्हिसावर भारतात असलेल्या सर्व पाकिस्तानी नागरिकांना ४८ तासांत देश सोडण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. आतापासून पाकिस्तानच्या नागरिकांना या योजनेअंतर्गत भारतात प्रवेश करण्याची परवानगी मिळणार नाही.
5. उच्चायुक्तालयातील कर्मचाऱ्यांची संख्या ३०वर कमी
नवी दिल्ली येथील पाकिस्तान उच्चायुक्तालयातील कर्मचाऱ्यांची कमाल संख्या आता ३० करण्यात आली आहे, जी सध्या ५५ आहे. हा निर्णय १ मे २०२५ पासून लागू होईल. यासोबतच हा स्पष्ट संदेश देण्यात आला आहे की भारत आता पाकिस्तानसोबत फक्त आवश्यक औपचारिक संवादच राखेल.
भारताचा संदेश स्पष्ट: दहशतवादाचे समर्थन सहन केले जाणार नाही
CCS बैठकीनंतर परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्री यांनी पत्रकारांना संबोधित करताना सांगितले की, हल्ल्यातील दोषींना कोणत्याही परिस्थितीत शिक्षा मिळेल आणि त्यांच्या संरक्षकांनाही आंतरराष्ट्रीय पातळीवर उघड करण्यात येईल. भारत आता फक्त प्रतिक्रिया देणार नाही, तर रणनीतिकदृष्ट्या कारवाई करेल. त्यांनी हेही सांगितले की भारताने संयुक्त राष्ट्र आणि इतर आंतरराष्ट्रीय मंचांवर पाकिस्तानला दहशतवादाचे संरक्षण करणारा देश म्हणून चिन्हांकित करण्याची प्रक्रिया वेगवान केली आहे.
पाकिस्तानमध्ये खळबळ, शहबाज सरकारची आणीबाणी बैठक
भारताच्या आक्रमक राजनैतिक आणि निर्णयांमुळे पाकिस्तान सरकारमध्ये खळबळ उडाली आहे. पंतप्रधान शहबाज शरीफ यांनी गुरुवार सकाळी राष्ट्रीय सुरक्षा समितीची आणीबाणी बैठक बोलवली आहे ज्यामध्ये सेनेच्या तीनही घटकांचे प्रमुख, गुप्तचर प्रमुख आणि वरिष्ठ कॅबिनेट मंत्री सहभागी होत आहेत. सूत्रांच्या मते, पाकिस्तान आता भारताच्या पावलांवर आंतरराष्ट्रीय दबाव निर्माण करण्याचा प्रयत्न करेल, परंतु भारताच्या ठोस पुराव्या आणि जागतिक जनमतामुळे हा प्रयत्न कमकुवत मानला जात आहे.
पाहलगाममध्ये मृत्युमुखी पडलेल्या २६ पर्यटकांची मृतदेह त्यांच्या घरी पोहोचवण्यात आली आहेत. संपूर्ण देशात शोक आणि रोषाचे वातावरण आहे. सोशल मीडियावर 'JusticeForPahalgam' आणि 'IndiaStrikesBack' हे हॅशटॅग ट्रेंड होत आहेत. देशभर पाकिस्तानविरोधी निदर्शने होत आहेत आणि लोक सरकारकडून आणखी कठोर कारवाईची मागणी करत आहेत.
