संसदेमध्ये आज उपराष्ट्रपती पदासाठी मतदान होत आहे. एनडीएचे उमेदवार सी.पी. राधाकृष्णन आणि विरोधी पक्षाचे बी. सुदर्शन रेड्डी यांच्यात स्पर्धा आहे. सायंकाळी मतमोजणी होईल आणि रात्री उशिरा निकाल जाहीर केला जाईल.
VC Election 2025: देशाचे पुढील उपराष्ट्रपती कोण असतील हे आज होणाऱ्या मतदानानंतर ठरेल. भाजपने नेतृत्व केलेल्या एनडीए (NDA) ने महाराष्ट्राचे राज्यपाल सी.पी. राधाकृष्णन यांना आपले उमेदवार म्हणून उभे केले आहे. तर, विरोधी पक्षांच्या आघाडीने (INDIA Alliance) सर्वोच्च न्यायालयाचे माजी न्यायाधीश बी. सुदर्शन रेड्डी यांना उमेदवार बनवले आहे.
राजकीय वर्तुळात ही स्पर्धा चर्चेचा विषय ठरली आहे. तथापि, आकडेवारीनुसार भाजप आघाडी स्पष्टपणे पुढे आहे आणि त्यांना त्यांच्या विजयाचा विश्वास आहे.
पद रिक्त का झाले
उपराष्ट्रपती जगदीप धनखड यांच्या आरोग्यविषयक कारणांमुळे दिलेल्या राजीनाम्यानंतर देशातील दुसरे सर्वात मोठे संवैधानिक पद रिक्त झाले होते. त्यानंतर निवडणूक आयोगाने उपराष्ट्रपती पदाच्या निवडणुकीची प्रक्रिया सुरू केली.
मतदानाची वेळ आणि प्रक्रिया
आज (मंगळवार) संसद भवनात सकाळी १० ते सायंकाळी ५ वाजेपर्यंत खासदार मतदान करतील. सायंकाळी ६ वाजल्यापासून मतमोजणी सुरू होईल आणि रात्री उशिरापर्यंत निकाल जाहीर होण्याची शक्यता आहे.
या निवडणुकीचे वैशिष्ट्य म्हणजे खासदारांवर पक्षाचा व्हीप लागू होत नाही. म्हणजेच, खासदार गुप्त मतदानाद्वारे (secret ballot) आपल्या पसंतीनुसार मत देऊ शकतात. प्रत्येक खासदाराला मतपत्रिकेवर उमेदवारांच्या नावापुढे '१' लिहून आपली पहिली प्राथमिकता दर्शवावी लागेल. हवे असल्यास ते दुसरी आणि तिसरी प्राथमिकता देखील नोंदवू शकतात.
EVM चा वापर का नाही
उपराष्ट्रपती निवडणुकीची प्रक्रिया लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुकीपेक्षा वेगळी आहे. येथे मतदान सिंगल ट्रान्सफरेबल व्होट सिस्टीम (Single Transferable Vote) अंतर्गत होते, जी प्रोपोर्शनल रिप्रेझेंटेशन सिस्टीम (Proportional Representation System) वर आधारित आहे.
याच कारणामुळे या निवडणुकीत इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन (EVM) चा वापर शक्य नाही. मतदार, म्हणजेच खासदार, फक्त बॅलेट पेपरवर (ballot paper) आपली पसंती नोंदवतील.
नंबर गेममध्ये कोण पुढे
उपराष्ट्रपती पदासाठीच्या मतदार मंडळात एकूण ७८८ सदस्य आहेत. यात २४५ राज्यसभा आणि ५४३ लोकसभा सदस्यांचा समावेश आहे. याशिवाय, राज्यसभाचे १२ नियुक्त सदस्य देखील मतदान करू शकतात. सद्यस्थितीत, ७८१ सदस्य मतदान करतील कारण ७ जागा रिक्त आहेत.
- जिंकण्यासाठी ३९१ मतांची आवश्यकता असेल.
- एनडीएकडे ४२५ खासदार आहेत.
- विरोधी पक्षांच्या आघाडीकडे ३२४ खासदार आहेत.
वायएसआरसीपी (YSRCP) च्या ११ खासदारांनी एनडीएला पाठिंबा जाहीर केला आहे. तर बीआरएस (BRS) आणि बीजेडी (BJD) यांनी मतदानापासून दूर राहण्याचा निर्णय घेतला आहे. अशा परिस्थितीत, आकडेवारी स्पष्टपणे संकेत देत आहे की एनडीएचे उमेदवार मजबूत स्थितीत आहेत.
एनडीएचे उमेदवार सी.पी. राधाकृष्णन
एनडीएने महाराष्ट्राचे राज्यपाल सी.पी. राधाकृष्णन यांना उपराष्ट्रपती पदाचे उमेदवार बनवले आहे. ६७ वर्षीय राधाकृष्णन हे तामिळनाडूचे भाजप नेते आहेत. ते गौंडर-कोंगु वेल्लालर समुदायातून येतात, जो राज्यात प्रभावशाली ओबीसी (OBC) समुदाय मानला जातो.
राधाकृष्णन यांना पक्षात सौम्य आणि वादमुक्त नेते म्हणून ओळखले जाते. ते १९९८ आणि १९९९ मध्ये कोईम्बतूरमधून दोनदा लोकसभेचे खासदारही राहिले आहेत. जुलै २०२४ पासून ते महाराष्ट्राचे राज्यपाल म्हणून कार्यरत आहेत. आपल्या निवडणूक प्रचारादरम्यान, त्यांनी सर्व राज्यांतील खासदारांना भेटून समर्थन मिळवण्याचा प्रयत्न केला. त्यांची स्वच्छ प्रतिमा आणि संघटनात्मक अनुभव एनडीए आपली सर्वात मोठी ताकद मानत आहे.
विरोधकांचे उमेदवार बी. सुदर्शन रेड्डी
संयुक्त विरोधकांनी उपराष्ट्रपती निवडणुकीसाठी सर्वोच्च न्यायालयाचे माजी न्यायाधीश बी. सुदर्शन रेड्डी यांना मैदानात उतरवले आहे. ७९ वर्षीय रेड्डी जुलै २०११ मध्ये सर्वोच्च न्यायालयातून निवृत्त झाले होते आणि त्यांच्या दीर्घ कारकिर्दीत अनेक महत्त्वपूर्ण निर्णयांसाठी चर्चेत राहिले.
काळा पैसा (Black Money) च्या मुद्द्यांवर सरकारी बेफिकिरीबद्दल त्यांनी कठोर टीका केली होती. इतकेच नाही, तर त्यांनी छत्तीसगड सरकारची नक्षलविरोधी मोहीम सलवा जुडुमला असंवैधानिक (unconstitutional) घोषित केले होते, जे त्या वेळी देशभरात चर्चेचा विषय बनले होते.
ते आंध्र प्रदेश उच्च न्यायालयात न्यायाधीश आणि गुवाहाटी उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश म्हणूनही कार्यरत राहिले आहेत. याव्यतिरिक्त, त्यांनी तेलंगणामध्ये जात सर्वेक्षण संबंधित एका महत्त्वाच्या समितीचे नेतृत्व केले होते. विरोधक रेड्डींना एक अनुभवी आणि प्रामाणिक उमेदवार म्हणून सादर करत आहेत आणि त्यांचा न्यायवैद्यकीय अनुभव संसद आणि लोकशाही व्यवस्था मजबूत करेल असा त्यांना विश्वास आहे.
