अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको हालैको भनाइ, जसमा उनले भारतसँग चाँडै व्यापारिक सम्झौता हुने कुरा गरेका थिए, माथि केन्द्रीय वित्त मन्त्री निर्मला सीतारमणले प्रतिक्रिया दिएकी छिन्।
भारत-अमेरिका व्यापार सम्झौता: भारत र अमेरिकाबीचको सम्भावित व्यापार सम्झौता (ट्रेड डिल) लाई लिएर देशको राजनीति र आर्थिक क्षेत्रमा जोडदार चर्चा चलिरहेको छ। हालै अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले दाबी गरेका थिए कि भारतसँग व्यापार सम्झौता चाँडै फाइनल हुन सक्छ। यो भनाइमाथि केन्द्रीय वित्त मन्त्री निर्मला सीतारमणको पहिलो आधिकारिक प्रतिक्रिया आएको छ।
सीतारमणले स्पष्ट शब्दमा भनिन् कि भारत अमेरिकासँग एक बलियो र सन्तुलित व्यापारिक सम्झौता गर्न तयार छ, तर यसका लागि केही महत्वपूर्ण शर्तहरू पनि लागू हुनेछन्। उनले भनिन् कि भारत आफ्नो कृषि (एग्रिकल्चर) र डेरी सेक्टरको रक्षालाई लिएर कुनै सम्झौता गर्ने छैन र यी क्षेत्रहरूको सीमाहरूमाथि गम्भीरतापूर्वक विचार गरिनेछ।
फाइनेंसियल एक्सप्रेसलाई दिएको अन्तर्वार्तामा सीतारमणले भनिन्, “भारत एक राम्रो ट्रेड डिल गर्न चाहन्छ, तर शर्तहरू स्पष्ट हुनेछन्। हाम्रा केही क्षेत्रहरूको सीमाहरू तय छन्, विशेष गरी कृषि र डेरी जस्ता क्षेत्रहरूमा, जहाँ भारतका किसान र उत्पादकहरूको हित सर्वोच्च रहनेछ।”
ट्रम्पले चाँडै सहमति हुने आशा व्यक्त गरेका थिए
वास्तवमा, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले हालै भनेका थिए कि ८ जुलाईसम्म भारत-अमेरिका ट्रेड डिललाई लिएर तस्विर पूर्ण रूपमा स्पष्ट हुनेछ। उनले यो पनि संकेत गरेका थिए कि आईटी, म्यानुफ्याक्चरिङ, सर्भिसेज र अटोमोबाइल सेक्टर पनि यस सम्झौताको हिस्सा बन्न सक्छन्। ट्रम्पका अनुसार, दुवै देशबीचका अवरोधहरू पनि अब हट्दै गएका देखिन्छन्।
किन महत्वपूर्ण छ भारत-अमेरिका ट्रेड डिल?
वित्त मन्त्री सीतारमणले यो पनि बताइन् कि भारतका लागि अमेरिकासँग व्यापार सम्झौता किन आवश्यक छ। उनले भनिन्, “हामी जुन मोडमा उभिएका छौं, र भारतको जुन विश्वव्यापी लक्ष्य छ, त्यसलाई हेर्दा ठूला अर्थतन्त्रहरूसँग व्यापार सम्झौताले हामीलाई धेरै शक्ति दिनेछ। यसले हाम्रो निर्यात बढ्नेछ, लगानी बढ्नेछ र रोजगारीका नयाँ अवसरहरू सिर्जना हुनेछन्।”
वित्त मन्त्रीले मानिन् कि अमेरिका भारतको सबैभन्दा ठूलो ट्रेड पार्टनर हो र त्यहाँसँगको व्यापारिक सहयोगलाई अझ राम्रो बनाउनु समयको आवश्यकता हो। उनले भनिन् कि सरकार पूर्ण पारदर्शिताका साथ यस दिशामा कदम चालिरहेको छ।
किसान र डेरी सेक्टरको चिन्ता
यद्यपि, सीतारमणले फेरि एक पटक दोहोर्याइन् कि कृषि र डेरी सेक्टरमा कुनै पनि प्रकारको छूट धेरै सोचविचार गरेर मात्र दिइनेछ। “हामी हाम्रा किसानहरूको हितलाई दाउमा राख्न सक्दैनौं। कुनै पनि सम्झौतामा किसान र साना उत्पादकहरूको सुरक्षा हाम्रो प्राथमिकता हो,” उनले भनिन्। यो भनाइ यस्तो समयमा आएको छ जब किसानका धेरै संगठनहरूले आशंका व्यक्त गरिरहेका छन् कि कुनै व्यापार सम्झौताका कारण विदेशबाट सस्तो डेरी उत्पादन वा अन्न भारतमा आउन सक्छ, जसले देशका साना किसानहरू प्रभावित हुनेछन्।
ट्रम्पको भनाइका अनुसार, ८ जुलाईसम्म दुवै देशबीचको वार्ता निर्णायक मोडमा पुग्न सक्छ। यद्यपि, भारतको तर्फबाट निर्मला सीतारमणले संकेत दिएकी छिन् कि सरकार हतारमा कुनै सम्झौता गर्नेछैन र हरेक बुँदामा गहिराइबाट विचार गरिनेछ। उनले भनिन्, “हामी हतारमा कुनै निर्णय लिने छैनौं। जबसम्म हाम्रा हित पूर्ण रूपमा सुरक्षित हुँदैनन्, तबसम्म अन्तिम सम्झौतामा हस्ताक्षर हुनेछैन।”
