निर्वाचन आयोगले बिहार विधानसभा निर्वाचन २०२५ को मिति घोषणा गरेको छ। मतदान दुई चरणमा नोभेम्बर ६ र ११ मा हुनेछ। ७.४१ करोड मतदाताले आफ्नो मताधिकार प्रयोग गर्नेछन्। नतिजा नोभेम्बर १४ मा घोषणा गरिनेछ।
Bihar Assembly Election 2025: निर्वाचन आयोगले बिहार विधानसभा निर्वाचन २०२५ को मिति घोषणा गरेको छ। यसपटक बिहारमा विधानसभा निर्वाचन दुई चरणमा आयोजना हुनेछ। पहिलो चरण नोभेम्बर ६, २०२५ मा हुनेछ र दोस्रो चरण नोभेम्बर ११, २०२५ मा। दुवै चरणको मतदानपछि निर्वाचन परिणाम नोभेम्बर १४, २०२५ मा घोषणा गरिनेछ।
मुख्य निर्वाचन आयुक्त ज्ञानेश कुमारले बताउनुभयो कि यसपटक राज्यमा कुल ७ करोड ४१ लाख मतदाताले आफ्नो मताधिकार प्रयोग गर्नेछन्। निर्वाचन आयोगले ८० वर्षभन्दा माथिका मतदाताहरूका लागि घरमै मतदान गर्ने सुविधाको पनि प्रावधान गरेको छ।
आदर्श आचारसंहिता
निर्वाचन आयोगको घोषणासँगै बिहारमा आदर्श आचारसंहिता लागू भएको छ। निर्वाचनलाई शान्तिपूर्ण र निष्पक्ष तरिकाले सम्पन्न गराउन आयोगले सबै राजनीतिक दल र उम्मेदवारहरूलाई सहयोगको आग्रह गरेको छ।
मुख्य निर्वाचन आयुक्तले यो पनि बताउनुभयो कि अफवाह फैलाउने र निर्वाचन प्रक्रियामा बाधा पुऱ्याउने मानिसहरूविरुद्ध कानुनी कारबाही गरिनेछ। यसका साथै, ज्येष्ठ नागरिक र फरक क्षमता भएका (दिव्यांग) मतदाताहरूका लागि विशेष व्यवस्था सुनिश्चित गरिनेछ।
मतदान प्रक्रिया र मतदान केन्द्र
यसपटक बिहार विधानसभा निर्वाचनमा प्रत्येक मतदान केन्द्रमा औसत ८१८ मतदाता हुनेछन्। प्रत्येक मतदान केन्द्रमा पर्याप्त व्यवस्था गरिनेछ ताकि सबै मतदाताले सजिलैसँग आफ्नो मतदानको अधिकार प्रयोग गर्न सकून्।
निर्वाचनमा EVM (इलेक्ट्रोनिक भोटिङ मेसिन) को प्रयोग गरिनेछ र प्रत्येक उम्मेदवारको रंगीन फोटो मेसिनमा राखिनेछ ताकि मतदाताले सजिलैसँग पहिचान गर्न सकून्।
अघिल्ला निर्वाचनहरूको अनुभव
अघिल्लो विधानसभा निर्वाचन २०२० मा बिहारमा २४३ सिटमा मतदान भएको थियो। यो निर्वाचन तीन चरणमा सम्पन्न भएको थियो।
पहिलो चरण (अक्टोबर २८, २०२०): १६ जिल्ला, ७१ सिट
जिल्लाहरूमा समावेश थिए: औरंगाबाद, गया, जहानाबाद, अरवल, रोहतास, कैमूर, नवादा, जमुई, बांका, मुंगेर, लखीसराय, शेखपुरा, भागलपुर, पटना, भोजपुर, बक्सर
दोस्रो चरण (नोभेम्बर ३, २०२०): १७ जिल्ला, ९४ सिट
जिल्लाहरूमा समावेश थिए: सिवान, गोपालगंज, सारण, वैशाली, मुजफ्फरपुर, सीतामढी, शिवहर, पूर्वी चम्पारण, पश्चिमी चम्पारण, दरभंगा, मधुबनी, समस्तीपुर, मधेपुरा, सुपौल, खगड़िया, बेगूसराय, पूर्णिया
तेस्रो चरण (नोभेम्बर ७, २०२०): १५ जिल्ला, ७८ सिट
जिल्लाहरूमा समावेश थिए: किशनगंज, अररिया, कटिहार, भागलपुर, बांका, मधेपुरा, दरभंगा, मधुबनी, समस्तीपुर, सीतामढी, सुपौल, पूर्णिया, अररिया, सहरसा, जमुई
यसरी २०२० मा कुल तीन चरणमा निर्वाचन सम्पन्न भएको थियो र मतगणना नोभेम्बर १०, २०२० मा भएको थियो।
निर्वाचनका चरणहरू र मतदानको इतिहास
बिहारमा विधानसभा निर्वाचनको इतिहासमा विभिन्न चरणमा भएका छन्। केही उदाहरण यस प्रकार छन्:
- एक चरणको मतदान: १९६९, १९८०, १९९०
- दुई चरण: १९८५
- तीन चरण: १९७७, २०००, २००५, २०२०
- चार चरण: १९६२, १९६७, १९७२, २००५
- पाँच चरण: १९९५, २०१५
- छ चरण: २०१०
- पहिलो निर्वाचन १९५२ मा २१ दिनसम्म मतदान भएको थियो (जनवरी ४ देखि २४)
- दोस्रो निर्वाचन १९५७ मा १६ दिनसम्म मतदान भएको थियो (फेब्रुअरी २५ देखि मार्च १२)
यसरी बिहारमा निर्वाचनको इतिहास लामो र विविध रहेको छ।
मतदाता सूची
मुख्य निर्वाचन आयुक्तले बताउनुभयो कि यसपटक २२ वर्षपछि मतदाता नामावली (भोटर लिस्ट) को शुद्धीकरण गरिएको छ। यसका साथै, बिहार विधानसभा निर्वाचन २०२५ मा १७ नयाँ प्रयोग गरिनेछ। यसमा मतदान केन्द्रहरूको संख्या बढाउने, ज्येष्ठ नागरिक र फरक क्षमता भएका (दिव्यांग) मतदाताहरूका लागि विशेष सुविधा, र EVM मा उम्मेदवारहरूको फोटोको पहिचान जस्ता नयाँ परिवर्तनहरू समावेश छन्।
मतदाताहरूका लागि विशेष सुविधा
निर्वाचन आयोगले यो सुनिश्चित गरेको छ कि ८० वर्षभन्दा माथिका मतदाताहरूले आफ्नो घरमै मतदान गर्न सक्नेछन्। यसका अतिरिक्त, फरक क्षमता भएका (दिव्यांग) मतदाता, बिरामी र असुविधाजनक स्थिति भएका मतदाताहरूले पनि विशेष व्यवस्थाको लाभ उठाउन सक्नेछन्।
मुख्य निर्वाचन आयुक्तले भन्नुभयो कि सबै मतदाताले आफ्नो मतदान केन्द्र र समयको जानकारी पहिले नै प्राप्त गरून् ताकि मतदान प्रक्रियामा कुनै समस्या नहोस्।
